Τι θα... ψηφίσουν από σήμερα οι αγορές για Ευρώπη και Ελλάδα

Ηταν Ιούλιος του 2012 όταν ο Μάριο Ντράγκι είχε δηλώσει το περίφημο whatever it takes. Σε ομιλία του στο Λονδίνο (σ.σ συγκεκριμένα 26 Ιουλίου 2012) διαβεβαίωνε πως η ΕΚΤ θα κάνει ότι χρειαστεί προκειμένου να διαφυλαχθεί-κατ' αρχήν- η νομισματική σταθερότητα. Ο κοφτός τρόπος της αγγλικής -και μάλλον λαϊκής- φράσης- συνθηματικού χαρακτήρα προκάλεσε τεράστια εντύπωση στις αγορές, εκεί βεβαίως που έπρεπε να σταλεί το μήνυμα. Σε μόλις 3 λέξεις ο Ιταλός συμπύκνωνε την προειδοποίηση του προς τα κάθε λογής funds, vultures short e.t.c όσους έπαιζαν κόντρα στο ενιαίο νόμισμα.

Στους επόμενους μήνες ο Ντράγκι και η ΕΚΤ ξεδίπλωσαν την πολιτική τους, παρά τις αντιρρήσεις που εκφράζονταν κατά καιρούς για τις λεπτομέρειες της πολιτικής αυτής από ισχυρούς παίκτες, όπως τη Γερμανία. Σε πρώτο χρόνο, γράφει η γαλλική Les Echos, η παρέμβαση του Ντράγκι έγινε με ένα ανέξοδο όπλο, τις λέξεις. Το μήνυμα ήταν καθαρό: «όσο στοιχηματίζετε με το μέλλον της ευρωζώνης και του ευρώ, θα βρείτε απέναντι σας την ΕΚΤ». Σε δεύτερο, τα αποτελέσματα ήταν άμεσα: τα επιτόκια δανεισμού έπεσαν αμέσως, τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια πήραν την ανιούσα.

Η ΕΚΤ κατέβασε σταδιακά στο μηδέν τα επιτόκια, σχεδίασε ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, αλλά είχε να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο του επίμονου αποπληθωρισμού. Η ομιλία του τότε είχε «πείσει» τις αγορές παρά το γεγονός ότι πρακτικά δεν είχε κάνει την παραμικρή κίνηση. Όλα τα βαριά εργαλεία χρησιμοποιήθηκαν αργότερα, καθώς και τότε όπως και τώρα, οι αντιρρήσεις για τις αντισυμβατικές παρεμβάσεις στις αγορές είχαν ανάψει τα …αίματα στην Γερμανία.

Σήμερα, 12 χρόνια μετά, η Κριστίν Λαγκάρντ μπορεί να μιμηθεί τον Μάριο Ντράγκι εάν και εφ' όσον απαιτηθεί; Η απάντηση δεν είναι εύκολη και σίγουρα δεν δόθηκε στο ετήσιο Συμπόσιο της Κεντρικής Τράπεζας της Πορτογαλίας που συγκεντρώνει σε ευρωπαϊκό έδαφος τους διεθνείς κεντρικούς τραπεζίτες, όπως γίνεται τον Αύγουστο στις ΗΠΑ στο Jackson Hole.Προφανώς η Γαλλίδα δεν είναι Ντράγκι και ως δικηγόρος που είναι προτίμησε μία προσεκτική και χωρίς δεσμεύσεις αναφορά στις γαλλικές εκλογές και τα πιθανά αποτελέσματα. Ηταν αρκετή; στην Φρανκφούρτη δηλώνουν πως είναι σε "ύψιστη επιφυλακή", και μακάρι έτσι να είναι.

Αρκεί όμως; Η Ευρώπη του 2024 είναι η Ευρώπη του 2012; απ' όλες τις απόψεις, γεωπολιτικές/γεωοικονομικές, χρηματοοικονομικές, ανταγωνιστικότητας, πολιτικού προσωπικού κ.α. Το ερώτημα όμως παραμένει, μπορεί η ΕΚΤ να αντιμετωπίσει μία πίεση από τις αγορές που θα έχει σαν σημείο αναφοράς την γαλλική και όχι την σχεδόν αόρατη τότε ελληνική χρηματαγορά; Η Γαλλία είναι μία χώρα με ΑΕΠ κοντά στα 3 τρισ. ευρώ και κάπου στα ίδια επίπεδα -λίγο μεγαλύτερο- δημόσιο χρέος. Εδώ τα μεγέθη είναι διαφορετικά από ότι το 2012.

Βέβαια και το 2012 η κρίση δεν αφορούσε μόνο την Ελλάδα αλλά και την Ιταλία και την Ισπανία και την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Όμως δεν αφορούσε την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης και του ευρώ. Ποιο είναι το...μπαζούκα της ΕΚΤ; έχοντας χρησιμοποιήσει το τακτικό ΑΡΡ και το έκτακτο ΡΕΡΡ στην πανδημία μένει με το ΤΡΙ-Transmittion Protection Instrument- που σύμφωνα με τα αρχεία της ΕΚΤ "... το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίζει να εξομαλύνει τη νομισματική πολιτική, το TPI θα διασφαλίζει ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται ομαλά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ.

Ο ενιαίος χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου είναι προαπαιτούμενο προκειμένου η ΕΚΤ να μπορεί να εκπληρώσει την αποστολή της όσον αφορά τη σταθερότητα των τιμών...". Ο μηχανισμός ανακοινώθηκε το 2022, έκτοτε δεν έχει χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί- για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα του ή όχι. Ωστόσο, υπάρχουν 2 προβλήματα, κατ' αρχήν η ενεργοποίηση αυτών των μηχανισμών προϋποθέτει υποχρέωση δέσμευσης που-επί της ουσίας- αφορούν στον περιορισμό της δημοσιονομικής πολιτικής σε όρια που διασφαλίζουν την ΕΚΤ από τον κίνδυνο των αναγκαστικών αυτών επενδύσεων στο εθνικό χρέος της χώρας.

Πρακτικά, η στήριξη αυτή θα μπορεί να παρασχεθεί μόνο με την προϋπόθεση της λιτότητας στην δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης της χώρας. Και εδώ είναι το θέμα, δημοσιονομική πειθαρχία σε Παρίσι και Ρώμη; μετά τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις; αναζητώντας...αυτόχειρες θα μπορούσε να ήταν το επιμύθιο. Επιπλέον το Βερολίνο δια του υπ.Οικ, Κρίστιαν Λίντνερ έχει ξεκαθαρίσει/προειδοποιήσει πως δεν θα δεχθεί την ενεργοποίηση του TPI (ή οποιουδήποτε άλλου εργαλείου στήριξης από την ΕΚΤ) για τα γαλλικά ομόλογα.

Επίσης ότι προτίθεται να προσφύγει στις αρμόδιες δικαστικές αρχές, δήλωση του Κρίστιαν Λίντνερ που προκάλεσε ήδη προσεισμικές ( ; ) δονήσεις στις χρηματαγορές. Ο λόγος; μα το γαλλικό banking ( με την μεγαλύτερη έκθεση στο γαλλικό δημόσιο χρέος/ΟΑΤs-French bonds, έχει την μεγαλύτερη διάχυση στο ευρωσύστημα. Σύμφωνοι, η Κριστίν Λαγκάρντ δηλώνει πως είναι alert, ότι θα κάνει whatever it takes, το ερώτημα είναι εάν θα πεισθούν οι πανίσχυρες αγορές. Για να δούμε, από σήμερα Δευτέρα κιόλας...