Η διάταξη που καθιστά τους μικρομετόχους υπεύθυνους για τα χρέη των εταιρειών

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι αν μια εταιρεία χρεοκοπήσει, σε περίπτωση που η περιουσία της επιχείρησης δεν φτάσει για να αποπληρωθούν οι οφειλές στα ταμεία –κάτι εξαιρετικά πιθανό καθώς σε περιπτώσεις πτώχευσης πρώτα ικανοποιούνται οι εργαζόμενοι και η εφορία και μετά τα ασφαλιστικά ταμεία- τότε τα Ταμεία θα μπορούν να κυνηγούν τις περιουσίες των μετόχων.

Παρά το γεγονός ότι ασκήθηκαν πιέσεις για την απόσυρση της διάταξης, αυτή συμπεριελήφθη τελικώς στον νόμο ο οποίο ήδη από το Σάββατο έχει δημοσιευτεί και στο ΦΕΚ. Το πλήρες κείμενο της επίμαχης ρύθμισης έχει ως εξής:

«Τα πρόσωπα που είναι νόμιμοι εκπρόσωποι, πρόεδροι, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, όπως αυτές προσδιορίζονται στο άρθρο 3 του ν. 4174/2013, Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας (Α΄ 170), κατά το χρόνο της διάλυσης ή συγχώνευσής τους, ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα και εις ολόκληρον για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, πρόσθετων τελών, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους. Στα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που συγχωνεύονται, ευθύνεται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον μαζί με τα πιο πάνω πρόσωπα, για την πληρωμή των κατά το προηγούμενο εδάφιο οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών του διαλυόμενου νομικού προσώπου και εκείνο ή εκείνη η νομική οντότητα που το απορρόφησε ή το νέο νομικό πρόσωπο ή η νέα νομική οντότητα που συστήθηκε, ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους. Η προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη των προσώπων που έχουν τις παραπάνω ιδιότητες για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, πρόσθετων τελών, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων που οφείλονται από τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες υπάρχει και κατά τη διάρκεια λειτουργίας του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας που εκπροσωπούν.

2. Αν κατά το χρόνο διάλυσης νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας δεν έχουν εξοφληθεί όλες οι υποχρεώσεις του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, οι, κατά το χρόνο διάλυσης αυτών, μέτοχοι ή εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών με ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον δέκα (10%) τοις εκατό ευθύνονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρο με το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα για την καταβολή των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών, προσθετών τελών, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων. Επίσης και κάθε πρόσωπο που υπήρξε μέτοχος ή εταίρος κεφαλαιουχικών εταιρειών με ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον δέκα (10%) τοις εκατό, ευθύνεται αλληλεγγύως και εις ολόκληρο με το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα για την καταβολή των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών, προσθετών τελών, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων, που δημιουργήθηκαν κατά τη χρονική περίοδο της ιδιότητας του μετόχου ή εταίρου. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου αυτής δεν ισχύουν για νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών ή αναγνωρισμένο χρηματιστήριο σε άλλο κράτος− μέλος της Ε.Ε.

3. Τα πρόσωπα που κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα για τις οφειλές νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας προς Φ.Κ.Α., κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατό να εξοφλήσουν αυτοτελώς τις οφειλές του νομικού προσώπου προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (Φ.Κ.Α.), που υπήρχαν κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους, καθώς και αυτές που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας τους, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσής τους. Στην περίπτωση αυτή αναστέλλεται η λήψη ή η εκτέλεση κάθε αναγκαστικού μέτρου σε βάρος τους και χορηγείται σε αυτούς αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας για κάθε χρήση.

4. Πρόσωπα ευθυνόμενα για την καταβολή ασφαλιστικών οφειλών εκ μέρους του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, σύμφωνα με το παρόν άρθρο, δύνανται να ασκήσουν έναντι των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, παράλληλα με το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα, οποιοδήποτε δικαίωμα θα είχε στη διάθεσή του το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα.

5. Το άρθρο αυτό ισχύει από την ημερομηνία κατάργησης του άρθρου 115 του ν. 2238/1994 για τα πρόσωπα που ήταν υπεύθυνα με βάση τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 4 του ν. 2556/1997 (Α΄270), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 69 του ν. 2676/1999 (Α΄ 1). Για τα υπόλοιπα πρόσωπα ισχύει από την ψήφιση του παρόντος».

Το ζητούμενο είναι τώρα, το πώς θα λειτουργήσει αυτή η διάταξη στην πράξη. Προφανώς, πλέον υπάρχει ένα ισχυρό αντικίνητρο για να μπει κάποιος στο μετοχικό κεφάλαιο μιας εταιρείας συνδράμοντας με τα κεφάλαιά του μια καινοτόμα επένδυση. Και αυτό διότι σε περίπτωση χρεοκοπίας, κινδυνεύει να βρεθεί υπόλογος και αντιμέτωπος με κατασχέσεις της προσωπικής του περιουσίας. Η διάταξη, ψηφίστηκε προφανώς για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο κακοί επιχειρηματίες να ανοίγουν μια εταιρεία, να φεσώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία, να κλείνουν την εταιρεία σαν να μην συμβαίνει τίποτα και να πηγαίνουν στην επόμενη. Στην πράξη βέβαια θα φανεί αν με την καινούργια ρύθμιση, το μόνο που θα συμβεί είναι οι μετοχές να περάσουν σε αχυρανθρώπους οι οποίοι θα εμφανίζονται στο μετοχικό κεφάλαιο ως «βιτρίνα». Στην πράξη επίσης θα φανεί πόσο θα αποδώσει αυτό το μέτρο για τα ασφαλιστικά ταμεία. Διότι αυτοί που θέλουν να κλέψουν τις ασφαλιστικές εισφορές, τις περισσότερες φορές δεν εμφανίζονται απευθείας ως μέτοχοι. Κρύβονται πίσω από δαιδαλώδεις μετοχικές σχέσεις, επενδυτικά κεφάλαια ή offshoreεταιρείες, σχέσεις τις οποίες είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορεί να ξεδιαλύνει ο μηχανισμός είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών των ασφαλιστικών ταμείων.