«Απολύεστε χωρίς αποζημίωση για λόγους ανωτέρας βίας»

Εφόσον δεν τηρηθούν οι προϋποθέσεις αυτές, το κύρος της καταγγελίας μπορεί να αμφισβητηθεί από τον εργαζόμενο. Υπάρχουν όμως και ορισμένες περιπτώσεις, που ρητά ο νόμος απαλλάσσει τον εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης, όχι όμως και από την τήρηση του έγγραφου τύπου. Μία από τις περιπτώσεις αυτές είναι και η ύπαρξη ανωτέρας βίας.

Τα γεγονότα ανωτέρας βίας, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα τη διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης, απαλλάσσουν τον εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής μισθού (ΑΚ 656), αλλά δεν επιφέρουν αυτοδικαίως τη λύση της σύμβασης εργασίας. Προκειμένου λοιπόν, ο εργοδότης να καταφέρει να λύσει τη σύμβαση, πρέπει να την καταγγείλει. Στην περίπτωση αυτή, η νομοθεσία (άρθρο 6 παρ. 2 Ν. 2112/1920) ορίζει ότι, ο εργαζόμενος που απολύεται λόγω πυρκαϊάς ή άλλου περιστατικού ανωτέρας βίας, δεν δικαιούται αποζημίωσης. Προϋπόθεση βέβαια για να ισχύσει η διάταξη αυτή, είναι ο εργοδότης να μην έχει καταρτίσει σύμβαση ασφάλειας για το συγκεκριμένο γεγονός ανωτέρας βίας, το οποίο αποτέλεσε και τη γενεσιουργό αιτία διακοπής των εργασιών της επιχείρησης.

Καθίσταται σαφές ότι, κρίσιμη εν προκειμένω είναι η έννοια της «ανωτέρας βίας», δηλαδή τα περιστατικά που συνθέτουν την έννοια αυτή. Ως ανωτέρα βία, νοείται ένα τυχαίο και απρόβλεπτο γεγονός, το οποίο δεν είναι δυνατό να αποτραπεί, ούτε με μέτρα ακραίας επιμέλειας και σύνεσης. Από τη νομολογία, έχει κριθεί ότι συνιστούν ανωτέρα βία η οριστική διακοπή των εργασιών της επιχείρησης κατόπιν διαταγής της Αρχής, η έξωση δυνάμει δικαστικής απόφασης του εργοδότη από το μισθωμένο κατάστημα λόγω ιδιόχρησης ή κατεδάφισης, η καταστροφή των εγκαταστάσεων της επιχείρησης λόγω σεισμού ή πυρκαγιάς, η αιφνίδια ασθένεια του εργοδότη κ.α. Αντίθετα, δεν θεωρούνται ως περιστατικά ανωτέρας βίας η διακοπή εργασιών της επιχείρησης λόγω κακής οικονομικής κατάστασης αυτής, η πτώχευση του εργοδότη, η έξωση του εργοδότη λόγω μη εκπλήρωσης των συμβατικών του υποχρεώσεων κ.α.

Σημειωτέον ότι, τα περιστατικά ανωτέρας βίας, προκειμένου να δικαιολογήσουν την έκτακτη καταγγελία της εργασιακής σύμβασης, πρέπει να επιφέρουν την οριστική διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης. Σε περίπτωση που η διακοπή είναι προσωρινή, ο εργοδότης απαλλάσσεται μεν από την υποχρέωση καταβολής μισθού, ωστόσο, δεν αποτελεί λόγο αζήμιας λύσης της σύμβασης εργασίας. Μάλιστα, η διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης, δεν αρκεί να είναι οριστική, πρέπει να είναι και ολική.

*Ο Γιάννης Καρούζος είναι δικηγόρος-εργατολόγος. Είναι Απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών και Μεταπτυχιακός Διπλωματούχος της Σχολής Εργατικού και Συνδικαλιστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Τεργέστης στην Ιταλία, με ειδίκευση στο Εργατικό Δίκαιο, Εργασιακές Σχέσεις, Ευρωπαϊκό Εργατικό Δίκαιο, Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης. Έχει πολύχρονη εμπειρία και πείρα συμβουλεύοντας δεκάδες Σωματεία Εργαζομένων και Επιχειρήσεις σε εργασιακά θέματα. Διατέλεσε Σύμβουλος σε τρία Υπουργεία της Ελληνικής Δημοκρατίας και υπήρξε επί έτη ενεργό μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εργατικού Δικαίου και Κοινωνικής Ασφάλισης. Είναι Μεσολαβήτης, Μέλος του Σώματος Μεσολαβητών του Οργανισμού Μεσολάβησης Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). Υπήρξε επίσης σύμβουλος στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (Ο.Κ.Ε). Δημοσιεύει άρθρα και μελέτες σε νομικά περιοδικά εργατικού δικαίου και εργασιακών σχέσεων και σε εφημερίδες.

Περισσότερα στην ιστοσελίδα https://dikigorosergatologos.gr

Άλλα άρθρα του Γιάννη Καρούζου στο fpress.gr:

3+1 εναλλακτικές αντί των απολύσεων

Μπορεί ένας εργαζόμενος να λειτουργεί ανταγωνιστικά προς τον εργοδότη του;

Απόλυση λόγω ασθένειας. Πότε είναι καταχρηστική;

Άδεια μητρότητας και άδεια φροντίδας παιδιού. Αποκλείει η μία την άλλη;

Δουλειά από το σπίτι: Όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την τηλεργασία