Μέση Ανατολή: Τι «βλέπουν» διεθνείς οίκοι αξιολόγησης για το μέλλον των πολεμικών συγκρούσεων

O πόλεμος που διεξάγει το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή, απέναντι στη Χαμάς στη Γάζα, αλλά και οι πολεμικές αψιμαχίες διαρκείας με τη Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο, καθώς και η τελευταία κλιμάκωση της έντασης με το Ιράν, έχουν αποφέρει σημαντικά πλήγματα στην οικονομία της χώρας, ενώ αναδιατάσσουν το ευρύτερο γεωπολιτικό σκηνικό σε ολόκλητη τη Μέση Ανατολή.

Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν σε νέο χτύπημα από τον διεθνή οίκο αξιολόγησης S&P Global ο οποίος υποβάθμισε το αξιόχρεο του Ισραήλ από τη βαθμίδα «AA-» στη βαθμίδα «A+». Ωστόσο αυτή η υποβάθμιση αυτή υποδεικνύει ότι η χώρα έχει απολύτως τη δυνατότητα να τηρεί εντός προθεσμιών τις υποχρεώσεις της.

Σύμφωνα με τον S&P, η πρόσφατη αύξηση της αντιπαράθεσης με το Ιράν επιτείνει τους ήδη αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους για το Ισραήλ. Ωστόσο ο οίκος αξιολόγησης αναμένει ότι θα αποφευχθεί μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση, αλλά επισημαίνει ότι «ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς και η αντιπαράθεση με τη Χεζμπολάχ φαίνεται ότι θα συνεχιστούν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024 – έναντι της προηγούμενης παραδοχής μας για στρατιωτική δραστηριότητα που δεν διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες».

Ουσιαστικά ο S&P αναθεωρεί την προηγούμενη εκτίμησή του για περιορισμό του πολέμου στη Γάζα μετά από ένα εξάμηνο από την εκδήλωση της ισραηλινής επίθεσης και προβλέπει ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις απέναντι στη Χαμάς θα συνεχιστούν από τους IDF καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024.

Ο οίκος αξιολόγησης εκτιμά επίσης ότι μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση δεν είναι το βασικό του σενάριο, αλλά θα μπορούσε να έχει περαιτέρω ουσιώδη αρνητικό αντίκτυπο στην κατάσταση ασφάλειας του Ισραήλ και, κατά συνέπεια, στις οικονομικές, δημοσιονομικές παραμέτρους και στο ισοζύγιο πληρωμών του.

Όσον αφορά το Outlook της S&P για το Ισραήλ, τονίζει ότι η αρνητική προοπτική αντανακλά τον κίνδυνο ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς και η αντιπαράθεση με τη Χεζμπολάχ να κλιμακωθούν ή να επηρεάσουν τις οικονομικές, δημοσιονομικές παραμέτρους και τις παραμέτρους του ισοζυγίου πληρωμών του Ισραήλ σε πιο σημαντικό βαθμό από ό,τι αναμενόταν.

Σενάρια

Ο S&P θα μπορούσε να υποβαθμίσει περαιτέρω την οικονομία του Ισραήλ εάν διευρυνθούν οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις, αυξάνοντας περαιτέρω τους κινδύνους ασφάλειας και τις γεωπολιτικές απειλές που αντιμετωπίζει η χώρα.

Επί του παρόντος, ο οίκος αξιολόγησης βλέπει πολλούς πιθανούς κινδύνους στρατιωτικής κλιμάκωσης, συμπεριλαμβανομένης μιας πιο ουσιαστικής, άμεσης και διαρκούς στρατιωτικής αντιπαράθεσης με το Ιράν. Το Ισραήλ αντιμετωπίζει διεθνή πίεση να συγκρατήσει την απάντησή του στην επίθεση της 13ης Απριλίου, ενώ το Ιράν έχει κοινοποιήσει την πρόθεσή του να μην κλιμακώσει τις απαντήσεις του. Ωστόσο, οι κίνδυνοι ατυχημάτων ή εσφαλμένων υπολογισμών παραμένουν, ιδιαίτερα εάν υπήρξε περαιτέρω ανταλλαγή πυρών από τις δύο πλευρές.

Ένα άλλο σενάριο περιλαμβάνει διεύρυνση της σύγκρουσης με τη Χεζμπολάχ στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί, για παράδειγμα, εάν οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ ενταθούν ή το Ισραήλ αποφασίσει να προχωρήσει σε χερσαία στρατιωτική επέμβαση στον Λίβανο για να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας και να απομακρύνει τη Χεζμπολάχ πιο μακριά από τα σύνορά του προς την πλευρά του Λιβάνου.

Η βασική πρόβλεψη για το Ισραήλ βασίζεται πλέον στις ακόλουθες παραδοχές:

• Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς συνεχίζεται, πιθανότατα με χαλάρωση της έντασης, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024.
• Συνεχίζεται μια τακτική ανταλλαγή πυρών με τη Χεζμπολάχ στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ, αλλά αυτό δεν κλιμακώνεται σε πιο άμεσο πόλεμο.
• Η σύγκρουση δεν επεκτείνεται σε όλη τη Μέση Ανατολή. Δεν θα υπάρξει ουσιαστική συνεχής άμεση αντιπαράθεση με το Ιράν και καμία ευρύτερη αστάθεια στη Δυτική Όχθη.

Moody’s

Aπό την πλευρά του ο Moody’s ως βασικό σενάριο των μελλοντικών εξελίξεων βλέπει μια κάποια μορφή ανταλλαγής επιθέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, που ενδεχομένως θα περιλαμβάνει περιοδικές ανταλλαγές πυρών, αλλά με επιδίωξη την αποφυγή σημαντικών καταστροφών σε υποδομές και απωλειών σε ανθρώπινες ζωές.

Όπως προβλέπει, το Ισραήλ και το Ιράν δεν θα εισέλθουν σε μια στρατιωτική σύγκρουση πλήρους κλίμακας, δεδομένου του ανθρώπινου και οικονομικού κόστους που θα συνεπαγόταν.

Όσον αφορά στο σενάριο πολεμικής κλιμάκωσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, αυτό θα σήμαινε αύξηση των κινδύνων για κάποιον λανθασμένο υπολογισμό που μπορεί να οδηγήσει σε στρατιωτική σύγκρουση με σημαντικό ανθρώπινο και οικονομικό κόστος.

Μια πλήρης σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα μπορούσε να εντάξει στο ¨”κάδρο” της αντιπαράθεσης σε πρώτο ρόλο τις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει πιθανές επιθέσεις σε ζωτικής σημασίας ενεργειακές υποδομές, απόπειρα κλεισίματος κρίσιμων οδών μεταφοράς όπως το Στενό του Ορμούζ ή να οδηγήσει στο διαρκές κλείσιμο του εναέριου χώρου στη Μέση Ανατολή. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να λειτουργήσει αρνητικά για το επενδυτικό κλίμα και να εντείνει την αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές, με αποτέλεσμα αυστηρότερες χρηματοοικονομικές συνθήκες σε ολόκληρη την περιοχή.