Η άνοδος και η πτώση του Βωβού

Αυτοί ήταν οι τρεις λόγοι που η πάλαι ποτέ κραταιά τεχνική εταιρεία Μπάμπης Βωβός βρέθηκε στη δύσκολη θέση που σήμερα είναι. Να καταθέσει δηλαδή αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 την προηγούμενη εβδομάδα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας «Παραπολιτκά», από τα ράλι και τις κοσμικές δεξιώσεις, από το έντονο life style που περιελάμβανε παρέες με τους γνωστούς κοσμικούς των Αθηνών και της Μυκόνου, μέχρι και τη συμμετοχή στην ομάδα μπάσκετ του Αμαρουσίου, η γνωστή οικογένεια κατασκευαστών με καταγωγή από την Μεσσηνιακή Μάνη, σήμερα μετρά πληγές. Για την ακρίβεια όσοι γνωρίζουν τους Βωβούς μιλάνε για μια εντελώς διαφορετική οπτική που πλέον έχουν στα πράγματα. Πιο εσωστρεφείς, πιο συνειδητοποιημένοι, έχουν από καιρό ξεπεράσει τις βρεφικές ασθένειες τόσο του επιχειρείν όσο και του life style. «Δεν θα τους δεις σε clubs και δεξιώσεις. Δεν τους αρέσει η κατάσταση της χώρας και πλέον συνειδητά έχουν επιλέξει χαμηλό προφίλ. Η μόνη πολυτέλεια που πλέον ο Άρης Βωβός επιτρέπει στον εαυτό του είναι το γκολφ. Τέρμα τα ράλι και οι κραυγαλέα ζωή της Μυκόνου» μας λέει άνθρωπος που γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα για την μεγάλη κατασκευαστική φαμίλια η οποία από το 1974 άλλαξε τη ροή του construction στην πατρίδα μας.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως η εταιρεία κατέφυγε στην λύση της αίτησης για προστασία από τους πιστωτές της καθώς όλες οι προσπάθειες αναχρηματοδότησης έχουν αποβεί άκαρπες. Την τελευταία τριετία, που η αγορά ακινήτων έχει καταρρεύσει η εταιρεία είχε επενδύσει πολλά στην κατασκευή του εμπορικού κέντρου στο Βοτανικό. Όμως, οι μεγάλες καθυστερήσεις που σημειώθηκαν από την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας (ακύρωσε μετά από προσφυγή κατοίκων το mall και χρειάστηκε να τροποποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο) αλλά και η αναπροσαρμογή των σχεδίων της ΠΑΕ Παναθηναϊκός έχουν δυσκολέψει πολύ την εταιρεία.

Όμως τα προβλήματα για την Τεχνική Εταιρεία έχουν ξεκινήσει από καιρό. Πρόκειται για προβλήματα ρευστότητας καθώς γνωστό είναι πως πολλές επιχειρήσεις αποχώρησαν από τα γραφεία που ενοικίαζαν από τους μεγαλοκατασκαυαστές. Γνωστή είναι η αποχώρηση της WIND από το Μαρούσι, αλλά και άλλων εταιρειών.

Στην εταιρεία απασχολούνται σήμερα περί τα 30 άτομα καθώς στις αρχές καλοκαιριού είχαν αποχωρήσει από την εταιρεία 225 άτομα (μισθωτοί και ημερομίσθιοι), με συνολικό κόστος περίπου 5.5 εκ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από τις τράπεζες «Alpha Bank» και «Πειραιώς».

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες στην προσπάθεια συναινετικού διαζυγίου με εργαζόμενους, η εταιρεία είχε υπογράψει ιδιωτικά συμφωνητικά με στόχο καταβάλλει μισθούς και δεδουλευμένα σε 18 δόσεις. Όμως εδώ και μήνες η εταιρεία δεν έχει φανεί συνεπείς ούτε σε αυτή την υποχρέωση. Δείγμα της κακής πορείας που ακολουθεί η αγορά real estate αποτελεί η καταγγελία της σύμβασης μίσθωσης από την Μedia Markt τον Νοέμβριο του 2011 για κατάστημα του ομίλου στο Π. Φάληρο. Η Γερμανική αλυσίδα, επικαλέστηκε τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες στην ελληνική αγορά και η ελληνική εταιρεία απάντησε με εξώδικο, το οποίο κοινοποιήθηκε και στην μητρική της εταιρεία στην Γερμανία.

Ο άνθρωπος που άλλαξε τη δόμηση

Όσοι γνωρίζουν τον Μπάμπη Βωβό, μιλάνε για έναν «ιδιαίτερο» και πάρα πολύ γοητευτικό άνθρωπο. Σκληρός όταν πρόκειται για τη δουλειά ακόμα και με τα τρία του παιδιά (τον Άρη, την Ναταλί και την Άντα) αλλά και άνθρωπος που μαγνητίζει τους συνομιλητές. Ο ίδιος ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 να κατασκευάζει ακίνητα. Ήταν η χρυσή εποχή της οικοδομής για την Ελλάδα, η οποία συνεχίστηκε και μετά την πτώση της χούντας. Παρ΄ ολίγον αγροφύλακας, ο κ. Βωβός δεν ακολούθησε τον δρόμο που του υπέδειξε ο πατέρας του, αλλά το Πολυτεχνείο στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Στο πλαίσιο της άσκησής του εργάστηκε για πρώτη φορά στο γραφείο «Νικολαΐδης και Καλφόπουλος» επί της οδού Στουρνάρη, ενώ στα 24 χρόνια του συνεταιρίστηκε με δύο Μυκονιάτες στον χώρο της πώλησης ακινήτων. Διαδοχικά ταξίδια στις ΗΠΑ του δημιούργησαν πραγματική εμμονή με το γυαλί στα κτίρια. Στις αρχές της Μεταπολίτευσης έστησε τη δική του εταιρεία, την Μπάμπης Βωβός- Διεθνής Τεχνική. Σε μια περίοδο όπου κεντρικός πυρήνας όλων των διοικητικών υπηρεσιών ήταν το Σύνταγμα ο κ. Βωβός αρχίζει να κτίζει στη λεωφόρο Κηφισιάς. Η σχέση του με τον πρώην δήμαρχο Αμαρουσίου κ. Π.Τζανίκο θα θεωρηθεί υπεύθυνη για την αλλοίωση της φυσιογνωμίας της πόλης και θα ανοίξει τον κύκλο προσφυγών στο ΣτΕ, πολλές από τις οποίες εκκρεμούν έως σήμερα. Η μεταφορά του συντελεστή δόμησης μετέτρεψε την εταιρία σε αυτοκρατορία, τόσο που κάποιοι αποκαλούν «Βωβούπολη» ή «Βωβοκιστάν» την λεωφόρο Κηφισίας.Πολύ τολμηρός ως επιχειρηματίας, πήρε μεγάλα δάνεια και έκανε πρωτόγνωρες κατασκευές στην Αθήνα, βασισμένες στα αμερικανικά πρότυπα. Ουσιαστικά, το άστρο του επιχειρηματία έγινε πιο λαμπερό στη δεκαετία του ’80. Ηταν η εποχή που η λεωφόρος Κηφισίας έμοιαζε σχεδόν με οποιοδήποτε άλλο μεγάλο δρόμο, αν εξαιρέσουμε την ελκυστική όχθη του Ψυχικού και της Φιλοθέης.Χρειάστηκαν λίγα χρόνια για να γίνει η Κηφισίας αυτό που είναι σήμερα, ο πιο high profile εμπορικός δρόμος της πρωτεύουσας. Και η εταιρεία του μεγαλύτερου developer στο χώρο του real estate έβαλε τη σφραγίδα της ανεξίτηλα στη νέα φυσιογνωμία της λεωφόρου: με τον πρώτο «ουρανοξύστη» των βορείων προαστίων, το «Atrina Center» (1980), τα εμπορικά συγκροτήματα του «Agora» (1987) και του «Polis» (1995), το γκλάμορους «Monumental Plaza» (1999). Ξαφνικά αυτός ο δρόμος γίνεται το επιχειρηματικό κέντρο της Αττικής κι ας φωνάζουνε οι οικολόγοι για τους «ουρανοξύστες» του Βωβού. Είναι η περίοδος εκσυγχρονισμούς της Αθήνας, μια περίοδος δυναμική για την οικονομία μας.

«Δεν είναι αρχιτέκτονας. Είναι μπακάλης»!

Η αναγνωρίσιμη επιγραφή «babis vovos» που ξεπροβάλλει πάνω από κάθε νέα κατασκευή της εταιρείας έγινε γρήγορα κόκκινο πανί για το αρχιτεκτονικό κατεστημένο. Το θέμα ήταν κατ’ αρχήν ιδεολογικό: οι πολύ «αμερικάνικες», εξωστρεφείς, επιδεικτικές προσόψεις δεν ταίριαζαν με τις ευαισθησίες των ακαδημαϊκών κλασικιστών του Πολυτεχνείου. «Ο Βωβός δεν είναι αρχιτέκτονας. Είναι …μπακάλης και businessman» έλεγαν οι οπαδοί της ορθοδοξίας. Η εμφανής απαξίωση των κτιρίων του έγινε ιδεολογικό ρεύμα και πήρε ισοπεδωτικά χαρακτηριστικά: ό,τι ήταν Βωβός δεν ήταν αρχιτεκτονική και η Αθήνα εξελίσσεται σε «βωβούπολη». Όμως ξεκάθαρα εκείνοι που μιλούσαν απλά ζήλευαν. Κι αυτό διότι όσα κι αν έχουν γραφτεί εις βάρος του Μπάμπη Βωβού ο ίδιος βρισκόταν στην πρωτοπορία. Η δαιμονοποίηση του Μπάμπη Βωβού συνδέεται και με την εμπλοκή του σε αναπτύξεις που τον έφεραν σε σύγκρουση με τοπικές κοινωνίες ή κομματικούς φορείς, όπως στην κατασκευή κτιρίων γραφείων σε ό,τι απέμεινε από το κτήμα Θων στους Αμπελοκήπους (γωνία Αλεξάνδρας και Κηφισίας) καθώς και στην πρόσφατη ιστορία του εμπορικού κέντρου στον Ελαιώνα.

Η κόπωση

Πάντως η εταιρεία μετά το 2000 παρουσιάζει κόπωση. Αντί να στραφεί στο τουριστικό real estate, όπως πίεζε ο Άρης Βωβός κυρίως, εξακολουθεί να μιλά για αναπτύξεις στην Αθήνα. Κι αυτό διότι ο κουρασμένος Μπάμπης Βωβός δεν βλέπει τις αλλαγές που έρχονται. Αλλαγές και ως προς τη δόμηση και ως προς το κρίσιμο σκέλος των επιχειρήσεων του. Τη χρηματοδότηση. Η οικογενειακή λειτουργία της εταιρείας, η αργοπορία επένδυσης σε τρίτες αγορές και το γεγονός πως ο Μπάμπης Βωβός αρνιότανε πεισματικά να εκχωρήσει στους κοντινούς του ανθρώπους αρμοδιότητες (χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως ο Άρης Βωβός ακόμα και δημόσια δεν λάμβανε το λόγο εάν ο πατέρας του δεν του το επέτρεπε) καθυστέρησαν την πρόοδο του ομίλου. Σήμερα από το σπίτι του στο Παλιό Ψυχικό το οποίο ποτέ δεν εγκατέλειψε, ο Μπάμπης Βωβός ακόμα πιστεύει πως ο όμιλος που προσωπικά δημιούργησε μπορεί να σωθεί και να επιστρέψει στις επιτυχίες. Το ίδιο πιστεύει και από την ησυχία της Πολιτείας που ζει ο γιος του Άρης Βωβός ο οποίος πραγματικά έχει αλλάξει οπτική στα πράγματα. Σταμάτησε την αγωνιστική οδήγηση και με τη γυναίκα του Βίκυ ζουν ήρεμα. Η μόνη πολυτέλεια που επιτρέπουν στουθς εαυτούς τους δεν είναι πλέον τα ταξίδια στο Λας Βέγκας ή τους εξωτικούς προορισμούς αλλά ήραμε γεύματα με φίλους και σινεμά. Ανάλογη αλλαγή στάσης και φιλοσοφίας έχει υπάρξει και από την Άντα Βωβού η οποία από τις δαπάνες χιλιάδων ευρώ σε ρούχα και κοσμήματα έχει πλέον ηρεμήσει. Είναι αυτό που λένε πλέον πολλοί, πως δηλαδή η κρίση έχει και τις ευεργετικές της συνέπειες, καθώς πολλές μύτες κατέβηκαν, πολλοί Έλληνες κατανόησαν το που φθάνει η τσέπη τους και ποιοι πραγματικά είναι.