Αποτελεσματικό το ψηφιακό πιστοποιητικό COVID της ΕΕ

Το ψηφιακό πιστοποιητικό COVID της ΕΕ συνέβαλε στον συντονισμό των ταξιδιωτικών περιορισμών μεταξύ των χωρών της ΕΕ και ήταν αποτελεσματικό όσον αφορά τη διευκόλυνση των μετακινήσεων στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, επισημαίνεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενήργησε ταχέως, προτείνοντας κατάλληλες τεχνολογικές λύσεις. Ωστόσο, ο βαθμός χρήσης των εν λόγω εργαλείων διέφερε σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ, με αποτέλεσμα ο αντίκτυπός τους στη διευκόλυνση των μετακινήσεων να μην είναι ομοιόμορφος. Οι ελεγκτές καλούν την ΕΕ να προετοιμαστεί καλύτερα, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί με μεγαλύτερη επιτυχία σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στο μέλλον.

Τον Μάρτιο του 2020, λίγο μετά την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων COVID-19 στην Ευρώπη, οι χώρες της ΕΕ άρχισαν να επιβάλλουν συνοριακούς ελέγχους και ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Παρά την περιορισμένη αρμοδιότητα που διαθέτει όσον αφορά την πολιτική για τη δημόσια υγεία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε διάφορες πρωτοβουλίες, προκειμένου να περιοριστεί ο αντίκτυπος των ως άνω μέτρων στην ελεύθερη κυκλοφορία. Συγκεκριμένα, ανέπτυξε σειρά εργαλείων για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων και της ανίχνευσης κρουσμάτων COVID-19. Τα εν λόγω εργαλεία περιλάμβαναν μια πύλη για την ιχνηλάτηση επαφών, ψηφιακές φόρμες εντοπισμού επιβατών και πλατφόρμα για την ανταλλαγή τους μεταξύ κρατών μελών, καθώς και το ψηφιακό πιστοποιητικό COVID της ΕΕ. Η ΕΕ διέθεσε 71 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξη των εν λόγω εργαλείων.

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινητοποίησε γρήγορα τη χρηματοδότηση αυτή, καθώς ο χρόνος πίεζε. Η πύλη για την ιχνηλάτηση επαφών τέθηκε σε λειτουργία μόλις επτά μήνες μετά την έναρξη της πανδημίας, ενώ το ψηφιακό πιστοποιητικό της ΕΕ ήταν έτοιμο προτού οι χώρες της ΕΕ ολοκληρώσουν τα σχέδιά τους για τον εμβολιασμό. Αντίθετα, οι φόρμες εντοπισμού επιβατών αναπτύχθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση, δεδομένου ότι ήταν ήδη διαθέσιμες ορισμένες αντίστοιχες εθνικές λύσεις.

Μόλις τέσσερα κράτη μέλη χρησιμοποίησαν την ευρωπαϊκή ψηφιακή φόρμα εντοπισμού επιβατών. Πρακτικά, το ψηφιακό πιστοποιητικό COVID της ΕΕ ήταν το μοναδικό εργαλείο που χρησιμοποίησαν όλα τα κράτη μέλη, καθώς και 45 τρίτες χώρες και εδάφη. Έως τα τέλη Μαρτίου του 2022, είχαν εκδοθεί περισσότερα από 1,7 δισεκατομμύρια πιστοποιητικά. Οι ελεγκτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μόνο το ψηφιακό πιστοποιητικό COVID της ΕΕ συνέβαλε στον συντονισμό των ταξιδιωτικών περιορισμών μεταξύ των χωρών της ΕΕ και ήταν αποτελεσματικό όσον αφορά τη διευκόλυνση των μετακινήσεων στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.

Τέλος, ο έλεγχος ανέδειξε την απουσία ειδικών διαδικασιών για τη μακροπρόθεσμη χρήση των υπό εξέταση εργαλείων ή για την ταχεία επανενεργοποίησή τους σε περίπτωση μελλοντικής ανάγκης. Παραδείγματος χάριν, η υφιστάμενη νομική βάση του ψηφιακού πιστοποιητικού COVID της ΕΕ θα παύσει να ισχύει τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους και, σε περίπτωση ανανέωσής της, αυτή θα πραγματοποιηθεί μέσω της καθιερωμένης νομοθετικής διαδικασίας της ΕΕ.