Tι ισχύει για τις πιθανές ενισχυτικές δόσεις των εμβολίων για τον κορωνοϊό

Πολλά ερωτήματα έχουν οι επιστήμονες σχετικά με την πιθανότητα να χρειαστούν αργότερα ενισχυτικές ή αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων κατά της Covid-19, αλλά προς το παρόν δεν έχουν πολλές απαντήσεις.

Μολονότι πολλοί επιστήμονες στις ΗΠΑ εκτιμούν ότι τα εμβόλια -τουλάχιστον τα εγκεκριμένα στη χώρα τους (Pfizer/BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson)- θα διαρκούν τουλάχιστον για ένα χρόνο, όσον αφορά την προστασία που παρέχουν έναντι του κορονοϊού, κανένας δεν μπορεί ακόμη να είναι βέβαιος ότι αυτό θα ισχύει.

Είναι επίσης ασαφές κατά πόσο οι νέες παραλλαγές του ιού, που συνεχώς εμφανίζονται ανά τον κόσμο, θα επιφέρουν νέες ανάγκες στο εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ πρόσφατα ξεκίνησαν μια νέα κλινική δοκιμή σε ανθρώπους πλήρως εμβολιασμένους για να διαπιστωθεί κατά πόσο μια ενισχυτική δόση θα αυξήσει τα αντισώματα τους και θα παρατείνει την ανοσιακή προστασία.

Σε κάθε περίπτωση, η αίσθηση των επιστημόνων είναι ότι βρισκόμαστε ακόμη σε αχαρτογράφητα νερά όσον αφορά τις ενισχυτικές δόσεις.

Οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» συνόψισαν σε οκτώ ερωτήσεις και απαντήσεις ό,τι ξέρουμε έως τώρα για το ζήτημα:

* Γιατί πρέπει να κάνουμε κάθε χρόνο το αντιγριπικό εμβόλιο, αλλά αρκούν δύο δόσεις ιλαράς στην παιδική ηλικία για να μας προστατέψουν εφ' όρου ζωής; Διαφορικοί παθογόνοι μικροοργανισμοί επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα μας με διαφορετικούς τρόπους. Για νόσους όπως η ιλαρά η νόηση μία φορά οδηγεί σε φυσική ανοσία για όλη τη ζωή. Όμως για άλλες νόσους (π.χ. τέτανος) η άμυνα του οργανισμού εξασθενεί με το πέρασμα του χρόνου και χρειάζονται περιοδικά ενισχυτικές δόσεις εμβολίων (στην περίπτωση του τέτανου ανά δεκαετία). Επιπλέον, ορισμένοι ιοί, όπως της γρίπης, μεταβάλλονται οι ίδιοι γρήγορα, γι' αυτό απαιτούν κάθε χρόνο ένα νέο εμβόλιο.

* Πώς συγκρίνονται τα εμβόλια Covid-19 με τα άλλα από άποψη προστασίας; Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι, καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να εμβολιάζονται μαζικά κατά του κορονοϊού πριν μόλις λίγους μήνες. Ούτε οι προηγηθείσες κλινικές δοκιμές τους μπορούσαν να δείξουν ποια θα ήταν η ανοσιακή προστασία ένα χρόνο μετά.

Πάντως τα πρώτα σημάδια είναι ενθαρρυντικά, καθώς -με βάση τις έως τώρα μελέτες- τα επίπεδα αντισωμάτων κατά του κορονοϊού φαίνεται να πέφτουν αργά, συνεπώς η εμβολιαστική ανοσία μπορεί να παραμένει ισχυρή για καιρό (άγνωστο ακόμη πόσο). Όσοι μολύνθηκαν από τον ιό και μετά έκαναν επίσης το εμβόλιο, μπορεί να έχουν πιο μακρόχρονη προστασία, ίσως για χρόνια, αλλά αυτό πρέπει να επιβεβαιωθεί.

* Μπορεί μερικά εμβόλια Covid-19 να διαρκούν περισσότερο από άλλα; Πιθανώς. Οι επιστήμονες έχουν ήδη βρει ότι τα εμβόλια mRNA (Pfizer/BioNTech και Moderna) έχουν κάπως μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από τα πιο παραδοσιακά εμβόλια που βασίζονται σε αδρανοποιημένο ιό. Όμως τα εμβόλια mRNA είναι σχετικά νέα και συνεπώς δεν έχει μελετηθεί σε βάθος χρόνου η διάρκεια της προστασίας τους. Είναι πάντως πιθανό ότι η προστασία από τα λιγότερο αποτελεσματικά εμβόλια θα διαρκεί επίσης λιγότερο.

* Πώς θα μάθουμε πότε τα εμβόλια θα χάνουν την αποτελεσματικότητα τους; Οι επιστήμονες αναζητούν -μέσω μελετών που βρίσκονται σε εξέλιξη- βιοδείκτες που θα αποκαλύπτουν πότε η ανοσιακή προστασία μετά από ένα εμβόλιο δεν θα είναι πια αρκετή για να «φρενάρει» τον κορονοϊό. Πιθανώς ένα επίπεδο αντισωμάτων στο αίμα θα είναι το «κατώφλι» κάτω από το οποίο κάποιος εμβολιασμένος θα κινδυνεύει ξανά να μολυνθεί και να αρρωστήσει με Covid-19.

* Τι γίνεται με τις παραλλαγές και μεταλλάξεις; Πιθανότατα θα χρειαστούμε ενισχυτικές δόσεις για να μπλοκάρουμε τις νέες συνήθως πιο μεταδοτικές παραλλαγές του κορονοϊού, αλλά αυτό δεν είναι ακόμη σαφές. Πάντως η ανάδυση νέων παραλλαγών έχει επιταχύνει τις σχετικές μελέτες για τις ενισχυτικές δόσεις. Οι επιστήμονες δεν μπορούν να αποκλείσουν ότι τους επόμενους μήνες θα εμφανιστούν νέες παραλλαγές με μεγαλύτερη αντίσταση στα υπάρχοντα εμβόλια.

* Θα χρειαστούμε ειδική ενισχυτική δόση για κάποια συγκεκριμένη παραλλαγή; Παραμένει ασαφές ακόμη. Μερικοί επιστήμονες υποψιάζονται ότι μια ισχυρή ανοσιακή απόκριση του οργανισμού στην αρχική («κινεζική») παραλλαγή του κορονοϊού θα παρέχει επαρκή προστασία και έναντι των κατοπινών παραλλαγών.

Από την άλλη, είναι επίσης πιθανό ότι ένα εμβόλιο ειδικά σχεδιασμένο έναντι μια συγκεκριμένης παραλλαγής, θα είναι πιο αποτελεσματικό. Η Pfizer έχει αρχίσει να δοκιμάζει και τις δύο περιπτώσεις: μερικοί εθελοντές που έχουν ήδη εμβολιαστεί πλήρως, θα κάνουν μια τρίτη δόση από το ίδιο εμβόλιο, ενώ άλλοι εθελοντές θα κάνουν ένα νεότερο πειραματικό εμβόλιο έναντι τις παραλλαγής Βήτα («νοτιοαφρικανικής»).

Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε ότι «με βάση αυτά που γνωρίζουμε έως τώρα, η τωρινή άποψη μας είναι πως εωσότου δούμε μια μείωση στην κυκλοφορία του ιού SARS-CoV-2 και της νόσου Covid-19, θεωρούμε πιθανό ότι μια τρίτη ενισχυτική δόση του εμβολίου μας, μέσα σε 12 μήνες από τη χορήγηση του, θα είναι ίσως αναγκαία για να βοηθήσει στην προστασία κατά της Covid19».

* Θα μπορώ να αλλάξω εμβόλιο, όταν κάνω ενισχυτική δόση; Ίσως. Οι έρευνες σε προηγούμενες νόσους έδειξαν ότι η ανάμιξη διαφορετικών εμβολίων μπορεί να ενισχύσει την προστασία. Μελέτες συνδυασμού εμβολίων κατά της Covid-19 βρίσκονται σε εξέλιξη και θα επιβεβαιώσουν αν κάτι ανάλογο ισχύει και με τον κορονοϊό.

* Τι γίνεται με όσους δεν έχουν κάνει καν την πρώτη δόση; Ας προετοιμάζονται για την προοπτική ότι θα χρειαστούν τρεις και όχι δύο δόσεις.