Μύθοι & Αλήθειες για τα εμβόλια έναντι του COVID-19

Τα τελευταία 20 χρόνια, για τρίτη φορά ένας κορωνοϊός διαφεύγει από τον φυσικό του ξενιστή, τη νυχτερίδα, μεταπηδά σε έναν ενδιάμεσο ξενιστή και εν συνεχεία προσβάλλει τον άνθρωπο. Οι δύο πρώτοι κορωνοϊοί, ο SARS-CoV και MERS-CoV, περιορίστηκαν. Ο SARS-CοV-2 όμως είχε διαφορετική πορεία, μέσα σε ένα χρόνο διεσπάρη σε όλο τον πλανήτη και μέχρι σήμερα έχει προσβάλλει περισσότερα από 100 εκατομμύρια άτομα, έχει προκαλέσει 2,5 εκατομμύρια θανάτους και έχει επιφέρει τεράστιες και ανεπανόρθωτες κοινωνικο-οικονομικές καταστροφές.

Τέτοιου είδους λοιμώδη νοσήματα που προκαλούν επιδημίες και πανδημίες δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν μόνο με την εφαρμογή μέτρων δημόσιας υγείας. Για τον περιορισμό τους απαιτείται η ανάπτυξη και παραγωγή αποτελεσματικών και ασφαλών εμβολίων. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι σε διάστημα 10 μηνών αναπτύχθηκαν περισσότερα από 200 εμβόλια έναντι του COVID-19, πολλά εξ’ αυτών βρίσκονται σε διάφορες φάσεις κλινικών μελετών και τρία έχουν ήδη εγκριθεί από τον ευρωπαϊκό οργανισμό φαρμάκων (ΕΜΑ) ως ασφαλή και αποτελεσματικά.

Την εντυπωσιακή αυτή πορεία της ανάπτυξης και παραγωγής εμβολίων έναντι του κορωνοϊού την συνοδεύουν διάφορες αναληθείς πληροφορίες για παρενέργειες που κλονίζουν την εμπιστοσύνη μερικών συνανθρώπων μας και τους οδηγούν στη λανθασμένη απόφαση να μην εμβολιασθούν.

Είναι αναληθές ότι τα εμβόλια νέας τεχνολογίας (mRNA, DNA) παρεμβαίνουν στο ανθρώπινο γονιδίωμα και προκαλούν βλάβες που θα εκδηλωθούν στο μέλλον. Επίσης, είναι αναληθές ότι όλα έγιναν βιαστικά με τα εμβόλια του κορωνοϊού και δεν ακολουθήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Αντίθετα, έγιναν όλες οι απαιτούμενες προκλινικές και κλινικές μελέτες φάσης Ι, ΙΙ και ΙΙΙ, ακολουθήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες και μετά από αυστηρό έλεγχο όλων των δεδομένων έλαβαν έγκριση από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές. Έγιναν όλα τόσο σύντομα διότι το απαιτούσε η ανάγκη, υπήρχε όμως η τεχνογνωσία και επιστρατεύτηκε ένας μεγάλος αριθμός επιστημόνων που δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της ιατρικής. Τέλος, είναι αναληθές ότι το εμβόλιο είναι πιο επικίνδυνο από την ίδια τη νόσο COVID-19. Μέχρι σήμερα δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι ή σοβαρές μη αναστρέψιμες επιπλοκές που προκλήθηκαν από το εμβόλιο, ενώ η μέση θνητότητα από τη νόσο (case fatality rate) είναι 2.3% και στις ηλικίες >80 ετών η θνητότητα πλησιάζει το 15%. Μέχρι σήμερα έχουν χορηγηθεί περισσότερες από 200 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων έναντι του κορωνοϊού (850,000 δόσεις στη χώρα μας) με εντυπωσιακά αποτελέσματα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια.

Ήπιες & αναστρέψιμες οι ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου

Οι περισσότερες από τις ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν αναφερθεί είναι ήπιες και αναστρέψιμες. Σε πρόσφατη δημοσίευση από τις ΗΠΑ, μετά από 13,8 εκατομμύρια δόσεις των εμβολίων της Pfizer και Moderna, οι πιο συχνές παρενέργειες ήταν: πόνος στην περιοχή της ένεσης, πυρετός, κόπωση, κεφαλαλγία, μυαλγίες, αρθραλγίες, ζάλη και ναυτία. Τα συμπτώματα αυτά ήταν πιο έντονα στη δεύτερη δόση του εμβολίου.

Σπανιότερα αναφέρθηκαν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, μόνο 4,5 περιπτώσεις/εκατομμύριο εμβολιασθέντων. H συχνότητα αυτή όμως δεν είναι διαφορετική από αυτή που παρατηρείται και σε άλλα εμβόλια όπως του πνευμονιοκόκκου, της γρίπης, του έρπητα ζωστήρα και είναι 10,000 φορές μικρότερη από την πιθανότητα που έχει κάποιος να καταλήξει σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) εάν νοσήσει από COVID-19. Επιπλέον, θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλοι όσοι εκδήλωσαν σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία) αντιμετωπίσθηκαν με την ενδεικνυόμενη θεραπεία και κανένας δεν είχε δυσμενή έκβαση. Στις κλινικές μελέτες για την έγκριση των εμβολίων τις Pfizer και Moderna παρατηρήθηκαν 8 περιπτώσεις πάρεσης του προσωπικού νεύρου (παράλυση Bell) σε 74,000 άτομα που συμμετείχαν στις δύο μελέτες. Η πάθηση αυτή όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι αποτέλεσμα του εμβολιασμού καθότι η συχνότητά της είναι περίπου ίδια στο γενικό πληθυσμό, 15-20 περιπτώσεις/100,000 πληθυσμού ανά έτος, με αυτή που παρατηρήθηκε στους εμβολιασθέντες.

Τέλος, μεγάλη συζήτηση έχει γίνει στα μέσα ενημέρωσης για θανάτους που συνέβησαν μετά τον εμβολιασμό σε ωφελούμενους/νοσηλευόμενους οίκων ευγηρίας. Πράγματι, στην προαναφερθείσα μελέτη από τις ΗΠΑ παρατηρήθηκαν 78 θάνατοι μετά τον εμβολιασμό σε νοσηλευόμενους σε οίκους ευγηρίας. Θα πρέπει να σημειωθεί όμως ότι οι μισοί από τους θανάτους συνέβησαν σε άτομα που ήταν σε παρηγορητική φροντίδα (hospice care) με οδηγίες να μη γίνει ανάνηψη, γεγονός που καταδεικνύει τη βαρύτητα των υποκειμένων νοσημάτων στα άτομα αυτά. Επιπλέον, σε κανένα θάνατο δεν υπήρξε αιτιατός σύνδεσμος με τον εμβολιασμό.

Σε αντίθεση με όλες τις αναληθείς πληροφορίες, τα μέχρι σήμερα εγκριθέντα εμβόλια για τη νόσο COVID-19 αποδεικνύουν καθημερινά ότι είναι αποτελεσματικά και πιο ακίνδυνα από την ίδια τη νόσο. Ο μαζικός εμβολιασμός στο Ισραήλ και η αναχαίτιση της νόσου αποτελούν τις πρώτες ισχυρές αποδείξεις για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των εμβολίων και πιστεύω να πείσουν και τους πλέον δύσπιστους ότι ο γενικός εμβολιασμός του πληθυσμού είναι μονόδρομος για την επιστροφή μας στην κανονικότητα.