Η Ελλάδα και η ΕΕ, 40 χρόνια συμμετοχής στο ευρωπαϊκό εγχείρημα

Έναν συλλογικό τόμο, αφιερωμένο στα 40 χρόνια της Ελλάδας στην ΕΕ, με τη συμμετοχή κορυφαίων ακαδημαϊκών καθώς και πολιτικών κυκλοφόρησε το Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, το Wilfried Martens Centre for European Studies και το γραφείο του ιδρύματος Hanns Seidel στην Αθήνα.

Η έκδοση, με τίτλο «Greece and the EU», υπό την επιμέλεια του επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικού συντονιστή του ΚΕΔΕΠΟΔ Αντώνη Κλάψη κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Eburon.

Ο συλλογικός αυτός τόμος επιχειρεί να παρουσιάσει μερικές από τις πιο σημαντικές διαστάσεις της ελληνικής συμμετοχής, πρώτα στην ΕΟΚ και μετά στην ΕΕ, μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση. Αναδεικνύει τις ευκαιρίες αλλά και τις προκλήσεις και τα εμπόδια που χρειάστηκε να υπερβεί η Ελλάδα στην ευρωπαϊκή της πορεία, ενώ αναδεικνύονται και μερικά από τα σημαντικά της επιτεύγματα.

Όπως επισημαίνει στην εισαγωγή του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, η συμμετοχή της Ελλάδας στην ενωμένη Ευρώπη είχε μια οριζόντια επίδραση στη χώρα. Στη σαραντάχρονη αυτή πορεία υπήρξαν βεβαίως παρανοήσεις και χαμένες ευκαιρίες, αλλά η ιστορική επιλογή συμμετοχής της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ δικαιώθηκε. Έτσι, σήμερα, η Ελλάδα μπορεί να έχει έναν ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη και να είναι σε θέση να αποτελέσει καταλύτη θετικών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή.

Ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου τονίζει ότι η ελληνική συμμετοχή στην ΕΟΚ αποτέλεσε έναν βαθύ στρατηγικό προσανατολισμό στη σύνδεση της Ελλάδας με τον ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο. Ο καθηγητής Μεταπολεμικής Ιστορίας στο ΕΚΠΑ και ΓΓ του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, τονίζει ότι είναι επικίνδυνο να θεωρείται η ΕΕ δεδομένη από τους πολίτες της και υπογραμμίζει τη σημασία προστασίας και εξέλιξης της Ένωσης, κάτι που για την Ελλάδα θεωρεί ότι έχει υπαρξιακή αξία.

Από την πλευρά του, ο Δημήτρης Καιρίδης εξηγεί γιατί η Ελλάδα, παρά την οικονομική πρόοδο που σημείωσε δεν κατάφερε τη επιδιωκόμενη οικονομική σύγκλιση με τις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας τονίζει ότι το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία ώθησης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σε μια περίοδο μεγάλων αναταράξεων που αναδεικνύουν την ανάγκη για μια πιο ενωμένη Ευρώπη.

Ο Markus Ferber, ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και Πρόεδρος του Ιδρύματος Hanns Seidel αναφέρεται στις ελληνογερμανικές σχέσεις στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας, ενώ επισημαίνει ότι χρειαζόμαστε μια ΕΕ ενωμένη, που θα διαμορφώνει το διεθνές πολιτικό σκηνικό και να στέλνει σαφή μηνύματα στους γείτονες της και άλλες διεθνείς δυνάμεις.

Ο Σπύρος Βλαχόπουλος, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στη Νομικής Σχολή του ΕΚΠΑ, γράφει για την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής χάρτας θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ελληνική έννομη τάξη, ενώ στη σημασία της Συνόδου του Ελσίνκι στην ελληνική εξωτερική πολιτική έναντι της Τουρκίας, εστιάζουν ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο ΕΚΠΑ Παναγιώτης Τσάκωνας και ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κώστας Υφαντής. Από την πλευρά του, ο ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα ΠΕΔΙΣ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Νίκος Τζιφάκης αναφέρεται στον ρόλο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή διεύρυνση προς τα Δυτικά Βαλκάνια.

Ο Σπύρος Ρουκανάς, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Πειραιά αναφέρεται στα οικονομικό-κοινωνικά δεδομένα που συνδέονται με την πορεία της χώρας στην ΕΕ, ενώ οι Παναγιώτης Λιαργκόβας, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Νικόλαος Αποστολόπουλος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και Σωτήρης Αποστολόπουλος υπ. διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου βλέπουν την ελληνική διαχείριση της οικονομικής κρίση υπό το ευρωπαϊκό πρίσμα.

Ο Μάνος Παπάζογλου, επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου επισημαίνει τις αλλαγές που επέφερε η ευρωπαϊκή συμμετοχή στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, ενώ η Ειρήνη Καρζαμούζη, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Sheffield υπογραμμίζει πως η προσχώρηση της Ελλάδας στην ΕΟΚ συνέβαλε στην εμπέδωση της δημοκρατίας στη χώρα, γεγονός το οποίο αξιοποιήθηκε και στην την προώθηση της ελληνικής υποψηφιότητας.

Ο Ιωάννης Xάλκος, διδακτορικός ερευνητής στο European University Institute εξηγεί πώς χτίστηκε η συναίνεση γύρω από την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας στη δεκαετία του '80, μια περίοδο στην οποία εστιάζει επίσης ο Διονύσιος Χουρχούλης, επίκουρος καθηγητής Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

Ο επιμελητής του τόμου Αντώνης Κλάψης κωδικοποιεί την πορεία της ελληνικής ένταξης και αναφέρεται σε σταθμούς της ελληνικής ευρωπαϊκής πορείας τονίζοντας πως παρά το ότι αρχικώς δεν υπήρχε συναίνεση για την προσχώρηση, το ελληνικό πολιτικό σύστημα, στην πλειοψηφία του, αναγνώρισε τελικώς τα μεγάλα πλεονεκτήματά της. Πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή που ακόμα και σήμερα στηρίζεται από την πλειοψηφία των Ελλήνων. Αναφερόμενος στην έκδοση, ο κ. Κλάψης αναφέρει ότι η ευρεία θεματική προσέγγιση του ζητήματος της ελληνικής συμμετοχής στο ευρωπαϊκό εγχείρημα συνθέτει ένα μωσαϊκό που δημιουργεί τη βάση μιας ακαδημαϊκής αλλά και δημόσιας συζήτησης για τη σημασία και τις προκλήσεις που το συνοδεύουν.

Η επέτειος των 40 ετών από την ελληνική συμμετοχή στο κοινό ευρωπαϊκό γίγνεσθαι αποτέλεσε την αφορμή μιας ολιστικής επισκόπησης της εθνικής μας πορείας στην ενωμένη Ευρώπη, φιλοδοξώντας να συμβάλει στην καλύτερη κατανόησή της και τη διαμόρφωση ενός πλαισίου ανάλυσης για την επόμενη μέρα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.