Βάλτε τέλος στα εξοντωτικά πρόστιμα των εκπρόθεσμων δηλώσεων

Είμαστε ήδη στην τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου και απομένουν προς υποβολή πάνω από 3.000.000 δηλώσεις φυσικών προσώπων. Είναι δυνατόν αυτές να υποβληθούν μέσα στον Αύγουστο; Ασφαλώς όχι. Γιατί λοιπόν δεν ανακοινώνεται παράταση προθεσμίας το συντομότερο δυνατόν; Διότι το ρητό «πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι» ισχύει σε απόλυτο βαθμό στο Ελληνικό Κράτος, το οποίο διαχρονικά θεωρεί καθήκον του να ανακοινώνει τις παρατάσεις την τελευταία στιγμή, χωρίς να ενδιαφέρεται ότι με την τακτική αυτή και την αξιοπιστία του χάνει και τους πολίτες προσβάλλει.

Διανύουμε τον 17^ο μήνα από το ξέσπασμα της πανδημίας, η οποία δεν έχει τελειώσει ακόμα. Σε αυτή τη συγκυρία η περίοδος υποβολής δηλώσεων αντί να επεκταθεί προς διευκόλυνση των φορολογούμενων και των λογιστών περιορίστηκε σε ελάχιστους μήνες συμπεριλαμβανομένου και του Αυγούστου. Αν το κράτος ενδιαφερόταν να εισπράξει τα έσοδά του έγκαιρα, το στοιχειώδες που έπρεπε να κάνει είναι να ανοίξει το νωρίτερο δυνατόν την υποβολή των δηλώσεων, χωρίς αιφνιδιασμούς και αλλαγές της τελευταίας στιγμής.

Υπάρχει ωστόσο μια λύση που και τα έσοδα του κράτους εξασφαλίζει και τους φορολογούμενους διευκολύνει. Αυτή δεν είναι άλλη από την αναστολή προστίμων.

Τα πολύ ακριβά πρόστιμα που ενεργοποιούνται από το πρώτο λεπτό καθυστέρησης ακόμα και για μηδενικές δηλώσεις, είναι μια ιδιαιτερότητα της Ελληνικής φορολογικής νομοθεσίας. Νομοθετήθηκαν το 2013 με σκοπό να επιβάλλουν την φορολογική συνείδηση. Ωστόσο πετυχαίνουν ακριβώς το αντίθετο. Τις περισσότερες περιπτώσεις που μια δήλωση υποβάλλεται με καθυστέρηση λίγων ημερών δεν γίνεται από δόλο. Όταν η εθελοντική συμμόρφωση έχει τόσο μεγάλο πρόστιμο, ο φορολογούμενος θα διστάσει να συμμορφωθεί εθελοντικά. Ειδικά όταν ο φόρος που ξέχασε να δηλώσει είναι μικρός. Τα πρόστιμα είναι οριζόντια και όχι αναλογικά, παραμένουν τα ίδια είτε αφορούν εκπρόθεσμη δήλωση του ενός ευρώ, είτε τους ενός εκατομμυρίου. Η διαφορά είναι ότι σε περίπτωση που η παράβαση διαπιστωθεί με έλεγχο και όχι με εθελοντική συμμόρφωση του φορολογούμενου, το πρόστιμο από αυτοτελές (100 ή 250 ή 500 ευρώ, ανάλογα με το αν ο φορολογούμενος τηρεί βιβλία και την τάξη των βιβλίων που τηρεί) μετατρέπεται σε αναλογικό στο 50% του φόρου. Αυτό σημαίνει ότι για δηλώσεις μικρού φόρου, το πρόστιμο που επιβάλλεται στην εθελοντική συμμόρφωση, είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από το πρόστιμο που επιβάλλεται κατόπιν ελέγχου! Επιπρόσθετα μεγάλο μέρος δηλώσεων με μικρό φόρο αποτελούν δηλώσεις χαρτοσήμου ή έκτακτης δήλωσης ΦΠΑ όπου η προθεσμία υποβολής τους προηγείται της προθεσμίας ενημέρωσης των βιβλίων, οπότε οι λογιστές συχνά ενημερωνόμαστε για τα γεγονότα που επιφέρουν τον φόρο όταν αυτός έχει ήδη καταστεί ληξιπρόθεσμος και η δήλωσή του συνεπάγεται μεγάλο πρόστιμο. Πρόστιμο που αποφεύγεται αν ο φόρος δεν δηλωθεί και η επιχείρηση περιμένει ενδεχόμενο έλεγχο να τον επιβάλλει. Το αποτέλεσμα τελικά είναι ότι τα ακριβά πρόστιμα αντί για κίνητρο εθελοντικής συμμόρφωσης έγιναν απόλυτο αντικίνητρο, σε πλήγμα όχι μόνο των κρατικών εσόδων αλλά και τις φορολογικής συνείδησης.

Τα πανάκριβα αυτοτελή πρόστιμα κάνουν και μια άλλη ζημιά. Δεν επιτρέπει σε εμάς τους λογιστές να κάνουμε ιεράρχηση των δηλώσεων, βάζοντας σε απόλυτη προτεραιότητα τις δηλώσεις με φορολογητέα ύλη. Από το 2014 και μετά η περίοδος των δηλώσεων για τους λογιστές έχει γίνει πολύ δύσκολη. Δεν μπορούσαμε καν να φανταστούμε πόσο πιο δύσκολή θα γινόταν το 2020 και το 2021 λόγω της πανδημίας και του τεράστιου όγκου εργασιών που διεκπεραιώνουμε για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της. Η αναστολή προστίμων θα μας έδινε μεγάλη ανάσα, διευκολύνοντας ταυτόχρονα και τα κρατικά έσοδα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποβαλλόμαστε σε αυτήν την ταλαιπωρία, για δηλώσεις που στην μεγαλύτερη τους πλειοψηφία είναι μηδενικές ή πιστωτικές.

Μία άλλη πολύ ευεργετική συνέπεια της αναστολής προστίμων, θα ήταν ότι οι δηλώσεις των επιχειρήσεων, θα μπορούσαν να υποβάλλονται αρχικά απλά για τον προσδιορισμό του φόρου και μετά με άνεση χρόνου να δηλώνονται όλα τα πληροφοριακά στοιχεία και οι διασταυρώσεις, με τροποποιητική δήλωση. Είναι άλλο πράγμα η δήλωση, που πρέπει να είναι απλή, ώστε το κράτος να διευκολύνει την επιχείρηση να πληρώσει τον φόρο της εύκολα και άλλο οι ελεγκτικές διαδικασίες, οι οποίες οφείλουν να είναι απαιτητικές, αλλά θα πρέπει να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος και να μην δυσχεραίνουν την είσπραξη των φόρων.

Τα πρόστιμα θα πρέπει να ενεργοποιούνται μετά από πολύμηνη καθυστέρηση στην υποβολή δηλώσεων, όταν η καθυστέρηση είναι τόσο μεγάλη που δεν χωρά καμία δικαιολογία από πλευράς του φορολογούμενου ή του λογιστή του. Η μη τήρηση της προθεσμίας θα έπρεπε να έχει ως μόνη συνέπεια την προσαύξηση του 0,72% το μήνα και όχι το πρόστιμο. Ειδικά σε καιρό πανδημίας. Ειδικά αν ο λογιστής είναι ασθενής. Είναι τόσο αυτονόητα όλα αυτά που είναι να απορεί κανείς γιατί το κράτος αδιαφορεί τόσο εκκωφαντικά.

Τις ενστάσεις μας για τα ακριβά πρόστιμα, τις έχουμε εκφράσει ήδη με το που ψηφίστηκαν. Κατανοούσαμε όμως τότε ότι υπήρχαν άλλες αγωνίες και άλλες προτεραιότητες, καθώς ακόμα αγωνιούσαμε για την παραμονή μας στο κοινό νόμισμα. Με το πέρασμα του χρόνου είχαμε την βεβαιότητα ότι η διοίκηση θα λογικευτεί. Είχαμε και την ψευδαίσθηση ότι υπήρχε δίκτυ ασφαλείας, καθώς ο νόμος προβλέπει ότι τα πρόστιμα δεν επιβάλλονται σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας.

Το ξέσπασμα της πανδημίας μας διέψευσε οικτρά. Η άρση των προστίμων θα ήταν ένα μέτρο που θα μας επέτρεπε να επικεντρωθούμε στην υλοποίηση των μέτρων αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, αλλά δεν συνέβη. Επίσης, μάθαμε με τον πλέον σκληρό τρόπο, ότι για το ελληνικό κράτος ούτε η πανδημία συνιστά ανωτέρα βία, ούτε η ασθένεια του λογιστή. Με άλλα λόγια το ελληνικό κράτος προτιμά να αδικήσει κατάφορα φορολογούμενους και λογιστές που έχουν χτυπηθεί από την πανδημία ή άλλη ασθένεια, από τον φόβο μην δεν τιμωρήσει σκληρά κάποιον που θα μπορούσε παρόλες τις συνθήκες, να υποβάλλει μια δήλωση των 20 ευρώ, χωρίς μια μέρα καθυστέρηση.

Ελπίζουμε έστω και τώρα να επικρατήσει λογική.

Ο Αγαμέμνονας Σταυρόπουλος, Λογιστής - Φοροτεχνικός Α' τάξης είναι μέτοχος και υπεύθυνος λογιστής της εταιρείας New Accounts A.E."

Άλλα άρθρα του Αγαμέμνονα Σταυρόπουλου στο fpress.gr