Η ασθένεια των λογιστών και οι άρρωστες φορολογικές διατάξεις
Τον προηγούμενο μήνα ψηφίστηκε στη Βουλή διάταξη που προβλέπει αναστολή προστίμων σε περίπτωση ασθένειας του λογιστή (άρθρο 93 Ν. 4764/2020). Καλύπτει κάθε ασθένεια; Όχι. Καλύπτει μόνο ασθένεια από covid. Αρκεί η ασθένεια; Όχι. Προϋποθέτει και νοσηλεία και μάλιστα σε δημόσιο νοσοκομείο. (Πράγματι αυτή τη στιγμή νοσηλεία για covid γίνεται μόνο σε δημόσιο νοσοκομείο, σε τι αποσκοπεί όμως η συγκεκριμένη πρόβλεψη στη διάταξη για την αναστολή προστίμων;) Βάζει ελάχιστο όριο στις ημέρες νοσηλείας; Όχι. Θέτει όμως ως προϋπόθεση ο λογιστής να νοσηλεύεται μέχρι και την καταληκτική ημερομηνία της προθεσμίας. Αν λοιπόν ένας λογιστής νοσηλεύεται με covid όλο τον Ιανουάριο, αλλά πάρει εξιτήριο στις 30 Ιανουαρίου, την 31η Ιανουαρίου έχει μια ολόκληρη μέρα μπροστά του να υποβάλλει δηλώσεις ΦΠΑ, ΦΜΥ, χαρτοσήμου κλπ για όλους τους πελάτες του.
Ειλικρινά απορώ ποιος σκέφτηκε τέτοια διάταξη, ποιοι την άφησαν να κατατεθεί, ποιοι την ψήφισαν και πώς δεν σηκώθηκε ένας να διαμαρτυρηθεί. Αλλά μήπως και οι εκπρόσωποι λογιστών αντέδρασαν; Όχι! Τη θεώρησαν ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση! Ωστόσο, ήταν ένα άλμα στο κενό. Μέχρι τώρα υπήρχε η διάταξη για την αναστολή μόνο σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας που εξεταζόταν από τον Γενικό Γραμματέα έπειτα από αίτηση. Αν όμως το ίδιο το κράτος, εν μέσω πανδημίας, βάζει τόσες πολλές προϋποθέσεις ώστε να δώσει αναστολή προστίμων, πώς αργότερα ο Γενικός Γραμματέας θα αναγνωρίσει ανωτέρα βία σε περίπτωση ασθένειας του λογιστή ή συγγενή του, σε περίπτωση θανάτου κοντινού συγγενή, σε περίπτωση που φέρει στον κόσμο ένα παιδί κλπ;
Η διάταξη αυτή δεν βλάπτει τον κλάδο των λογιστών μόνο. Βλάπτει το σύνολο της επιχειρηματικότητας, αλλά και το σύνολο των φορολογούμενων πολιτών.
Όλα τα μέτρα για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, πρέπει να διεκπεραιωθούν από τους λογιστές. Επίσης, δεν θα ήταν υπερβολή να αναφέρουμε πως από εμάς περνά και η ραγδαία ψηφιοποίηση όλων των λειτουργιών του κράτους, καθώς απαιτούνται κωδικοί taxisnet. Την ίδια στιγμή, οι τρέχουσες υποχρεώσεις - οι οποίες είναι πλέον ξεκάθαρο ότι από το 2013 και μετά δεν έχουν προγραμματιστεί σωστά καθώς πάντα απαιτούνται παρατάσεις - παρέμειναν ως είχαν, ενώ προστέθηκαν επιπλέον και πολλές άλλες έκτακτες (π.χ. μητρώο πραγματικών δικαιούχων, τακτοποίηση τετραγωνικών στους δήμους, αναδρομική λύση ηλεκτρονικών μισθωτηρίων, προετοιμασία για τα my data κλπ).
Μία μόνο απόφαση θα αρκούσε ώστε και ο φόρτος εργασίας των λογιστών να μειωθεί πολύ και τα δημόσια έσοδα να ενισχυθούν σημαντικά και να διευκολυνθεί η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων. Ποια θα ήταν αυτή; Η αναστολή προστίμων.
Δεν θα ήταν ένα «χαριστικό» μέτρο για τον κλάδο μας. Ο ίδιος ο νόμος (Ν. 4174/2013 Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών) που προβλέπει πολύ υψηλά πρόστιμα από το πρώτο δευτερόλεπτο καθυστέρησης, προβλέπει αίτημα αναστολής τους, όταν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας. Η πανδημία αφορά τους πάντες, οπότε θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο ότι συνιστά από μόνη της ανωτέρα βία. Το ελληνικό κράτος όμως προφανώς διαφωνεί, καθώς ακούγεται συχνά η άποψη πως τα δημόσια ταμεία έχουν ανάγκες και ότι δεν είναι δυνατόν να χαλαρώνουν οι διαδικασίες.
Ακριβώς, όμως, γι’ αυτόν τον λόγο, πρέπει να γίνει αναστολή προστίμων. Με αυτόν τον τρόπο, οι λογιστές θα βάζαμε σε απόλυτη προτεραιότητα τις δηλώσεις που αποδίδουν φόρο. Οι προσαυξήσεις εκπρόθεσμης πληρωμής φόρων, θα εξακολουθούσαν να επιβάλλονται και να υπολογίζονται αναλογικά. Οι φόροι που πληρώνονται εκπρόθεσμα επιβαρύνονται με προσαύξηση 0,72% το μήνα. Τα πρόστιμα όμως επιβάλλονται οριζόντια, αφού είτε καθυστερήσεις να υποβάλλεις δήλωση των 10.000 ευρώ είτε του ενός ευρώ, το πρόστιμο θα είναι 500 ή 250 ή 100 ευρώ, αν πρόκειται για φορολογούμενο που τηρεί διπλογραφικά ή απλογραφικά ή δεν τηρεί βιβλία αντίστοιχα. Επίσης, πρόστιμο 100 ευρώ επιβάλλεται ακόμα και για κάθε δήλωση που δεν έχει καθόλου φόρο. Αν, όμως, η διοίκηση είχε προνοήσει έγκαιρα να αναστείλει τα πρόστιμα, δεν θα υπήρχε κανένας απολύτως λόγος να δοθούν παρατάσεις και το δημόσιο θα διασφάλιζε νωρίτερα τις απαιτήσεις του, καθώς οι μηδενικές και χαμηλού φόρου δηλώσεις αυτόματα θα έμπαιναν σε δεύτερη και τρίτη προτεραιότητα.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που γνωρίζω να επιβάλει τόσο αυστηρά πρόστιμα από την πρώτη μέρα καθυστέρησης. Είναι επίσης η μοναδική χώρα που γνωρίζω που δεν έχει αποφασίσει αναστολή προστίμων από τον Μάρτιο που ξέσπασε η πανδημία. Αντιθέτως, σε πολλές χώρες προκειμένου να διευκολύνουν ακόμα περισσότερο τις φορολογικές διαδικασίες, προβλέπουν απλουστευμένες μορφής υποβολής φορολογικών δηλώσεων, όπου καταγράφονται μόνο τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία για την πληρωμή του φόρου (π.χ. τζίρος, μικτό κέρδος σύνολο δαπανών, φορολογητέο αποτέλεσμα). Υποβάλλεται η απλουστευμένη δήλωση, πληρώνεται ο φόρος και μετά υπάρχει πολύς χρόνος να συμπληρωθεί η δήλωση όπως πρέπει ώστε να διευκολύνεται ο φορολογικός έλεγχος. Αυτό δεν είναι ένα έκτακτο μέτρο. Είναι ο τρόπος που επιτρέπουν σε πολίτες και επιχειρήσεις να τακτοποιούν τις υποχρεώσεις τους υπό κανονικές συνθήκες. Ποινές επιβάλλονται μόνο στην περίπτωση που όταν υποβληθεί η ολοκληρωμένη δήλωση, ο φόρος που προκύπτει είναι αρκετά μεγαλύτερος από αυτόν που αποδόθηκε με την προσωρινή δήλωση.
Υπάρχει, όμως, μια περίπτωση που το ελληνικό κράτος αναγνωρίζει πως τα τόσο ακριβά οριζόντια πρόστιμα δεν ισχύουν. Θα δώσω ένα παράδειγμα. Έστω μια επιχείρηση που διαπίστωσε ότι δεν υπέβαλε έγκαιρα χαρτόσημο 24 ευρώ, για προκαταβολές 1000 ευρώ που χορήγησε σε εργαζόμενούς της. Αν σπεύσει οικειοθελώς να συμμορφωθεί, θα της επιβληθεί πρόστιμο 500 ευρώ και θα πληρώσει συνολικά 524 ευρώ. Αν, όμως, επιλέξει να μην υποβάλει τη δήλωση και έρθει ένας έλεγχος τέσσερα χρόνια μετά, τότε στην επιχείρηση δεν θα επιβληθεί πρόστιμο 500 ευρώ, αλλά το 50% του φόρου, δηλαδή μόλις 12 ευρώ. Θα έχει επιπλέον και τις προσαυξήσεις 48 μηνών, άρα 34,56%. Όταν λοιπόν ο έλεγχος 4 χρόνια μετά βρει την επιχείρηση να μην έχει υποβάλλει τη δήλωση, της επιτρέπει να την υποβάλλει καταβάλλοντας συνολικά 44,30 ευρώ. Αν όμως η επιχείρηση υποβάλλει την ίδια δήλωση οικειοθελώς με μια μέρα καθυστέρηση, θα πληρώσει 524 ευρώ.
Είναι προφανές λοιπόν ότι δεν είναι στραβός ο γιαλός. Στραβά αρμενίζουμε.
"Ο Αγαμέμνονας Σταυρόπουλος, Λογιστής - Φοροτεχνικός Α' τάξης είναι μέτοχος και υπεύθυνος λογιστής της εταιρείας New Accounts A.E."