Έναρξη ατομικής επιχείρησης, αυτός ο άθλος

Την ίδια στιγμή η έναρξη ατομικής επιχείρησης, η θεωρητικά πιο απλή μορφή επιχειρηματικότητας, είναι ουσιαστικά ακατόρθωτη για ένα μεγάλο μέρος συμπολιτών μας, αυτούς δηλαδή που είτε έχουν για οποιοδήποτε λόγο οφειλές στον ΕΦΚΑ και για αυτούς που αν και δεν έχουν ούτε ένα ευρώ οφειλή, έχουν κάνει το λάθος τα τελευταία 5 χρόνια, να έχουν λάβει αμοιβές με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης ή όπως αδόκιμα έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια να αποκαλείται, αμοιβές με «τίτλο κτήσης».

Συγκεκριμένα, για να μπορεί οποιοσδήποτε φορολογούμενος να κάνει έναρξη ατομικής δραστηριότητας στην Δ.Ο.Υ. θα πρέπει πρώτα να περάσει από τον ΕΦΚΑ – μη μισθωτών (πρώην ΟΑΕΕ, πρώην ΤΕΒΕ, πρώην ΤΑΕ) και να πάρει βεβαίωση προεγγραφής. Με αυτήν κάνει την έναρξη και κατόπιν θα πρέπει να ξαναπάει στον ΕΦΚΑ να κάνει την οριστική εγγραφή. Για να χορηγήσει ο ΕΦΚΑ την βεβαίωση προεγγραφής, ζητά τις φορολογικές δηλώσεις των 5 τελευταίων ετών. Αν εκεί υπάρχει ποσό για αμοιβή με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης (τίτλο κτήσης) τότε ο ΕΦΚΑ ζητά την αναδρομική ασφάλιση του πολίτη για όσο διάστημα διήρκησε η απασχόλησή του με απόδειξη δαπάνης.

Το πρόβλημα αυτό δεν είναι καινούριο. Υπήρχε πάντα μια διάχυτη σύγχυση για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την απασχόληση με απόδειξη δαπάνης. Το μεν ΙΚΑ την θεωρούσε εξαρτημένη μορφή εργασίας και απαιτούσε εισφορές μισθωτής εργασίας, αν ποτέ τύχαινε να διαπιστώσει απασχόληση με απόδειξη δαπάνης σε επιτόπιο έλεγχο, βάζοντας και το αντίστοιχο πρόστιμο ανασφάλιστης εργασίας, ο δε ΟΑΕΕ, εξέταζε το ενδεχόμενο να είχε την υποχρέωση ο αμειβόμενος να ασφαλιστεί ως επιτηδευματίας.

Την σύγχυση αυτή θέλησε να λύσει μιας διαπαντός η εγκύκλιος Δ.15/ Γ' / οικ. 4624 / 106 που δημοσίευσε το Υπουργείο Εργασίας στις 5/2/2019. Στο πέμπτο εδάφιο της παραγράφου Ε διαβάζουμε κατά λέξη «Ενόψει της πολυπλοκότητας του προϊσχύοντος νομοθετικού πλαισίου και την κατά το παρελθόν πλήρη έλλειψη διευκρινήσεων και οδηγιών εκ μέρους των αρμοδίων Φορέων και Υπηρεσιών, για λόγους χρηστής διοίκησης και δικαιολογημένης πεποίθησης των διοικουμένων, ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταλογισθεί για τίτλους κτήσης που έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη εφαρμογής της παρούσας, δεν αναζητούνται.»

Παρ’ όλη όμως αυτή τη ρητή οδηγία, οι κατά τόπους ΕΦΚΑ αρνούνται να υπακούσουν και εξακολουθούν να ζητούν την αναδρομική ασφάλιση των πολιτών που είχαν αμοιβή με απόδειξη δαπάνης. Και εδώ ξεκινούν τα παράλογα και εξόχως ελληνικά, που το ανησυχητικό είναι ότι τα έχουμε πλέον συνηθίσει και δεν μας κάνουν εντύπωση:

• Ο ΕΦΚΑ δεν προχωρά αυτεπάγγελτα στην αναδρομική ασφάλιση, χωρίς την συγκατάθεση του ασφαλισμένου. Ζητά λοιπόν από τον ασφαλισμένο να αποδεχθεί την ασφάλισή του λόγω της απασχόλησής του με απόδειξη δαπάνης
• Αν ο ασφαλισμένος δεν αποδεχτεί την αναδρομική ασφάλισή του, τότε ο ΕΦΚΑ τον εκβιάζει και δεν του χορηγεί βεβαίωση προεγγραφής, ώστε να μπορέσει να κάνει έναρξη ατομικής επιχείρησης.
• Ακόμα και αν υπάρχει ζήτημα με την έναρξη της ασφάλισης, αν θα έπρεπε να γίνει αναδρομικά ή όχι, ο ΕΦΚΑ θα μπορούσε κάλλιστα να χορηγήσει στον πολίτη βεβαίωση προεγγραφής για να προχωρήσει στην έναρξη ατομικής επιχείρησης και στην συνέχεια να μην τον ασφαλίζει μέχρι να λυθεί το ζήτημα.
• Εμποδίζοντας τον να λειτουργεί ως ατομική επιχείρηση, οδηγεί τον πολίτη είτε στην φοροδιαφυγή, είτε στην ίδρυση εταιρείας για να μπορέσει να έχει ένα ΑΦΜ να κάνει δουλειά.
• Η ίδρυση εταιρείας σημαίνει είτε την εύρεση «εικονικού συνεταίρου» είτε την ίδρυση μονοπρόσωπης εταιρείας, η οποία όμως είναι υποχρεωτικά κεφαλαιουχική που σημαίνει πλήρη λογιστικά βιβλία με διπλογραφικό σύστημα και πολύ πιο αυξημένο κόστος λογιστηρίου.

Εν πάση περιπτώσει όμως, το πρόβλημα διοικητικά έχει λυθεί. Έχει εκδοθεί οδηγία, να μην αναζητούνται αναδρομικά ασφαλιστικές εισφορές για αποδείξεις δαπανών, διότι η ευθύνη για την μη απόδοσή τους ήταν αποκλειστικά της διοίκησης που δεν είχε ξεκάθαρες διαδικασίες. Ωστόσο ο ΕΦΚΑ δεν το δέχεται. Η απάντηση των υπαλλήλων όταν τους υποδεικνύεται η εγκύκλιος είναι «δεν μπορώ να πάρω την ευθύνη για τον μη καταλογισμό ασφαλιστικών εισφορών» Το ότι αναζητούνται ασφάλιστρα για περίοδο κατά την οποία δεν παρεχόταν ασφαλιστική κάλυψη, το αφήνω ασχολίαστο, είναι τεράστιο θέμα από μόνο του. Το ότι ο δημόσιος υπάλληλος αισθάνεται πιο ασφαλής παρακούοντας την ρητή οδηγία του Υπουργείου του δείχνοντας μάλιστα υπερβάλλοντα ζήλο εκβιάζοντας άμεσα τον πολίτη, αρνούμενος να χορηγήσει έστω και βεβαίωση προεγγραφής, ειλικρινά αδυνατώ να το σχολιάσω. Είναι πραγματικά να απορεί κανείς, πώς λειτουργούμε ως χώρα με μια κρατική δομή σε τόσο βαθιά παρακμή.

*Ο Αγαμέμνονας Σταυρόπουλος, Λογιστής - Φοροτεχνικός Α' τάξης είναι managing partner στη λογιστικό γραφείο New Accounts A.E.

Άλλα άρθρα του Αγαμέμνονα Σταυρόπουλου στο fpress.gr