ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ: Τα πέντε ανοικτά μέτωπα

1. Η αποτροπή ή μη των νέων περικοπών στις συντάξεις από 1/1/2019
2. Η διαχείριση του μεγάλου θέματος των αναδρομικών
3. Οι νέες προσφυγές και οι δικαστικές αποφάσεις που αναμένονται για το νόμο 4387/2016 και αφορούν τη συνταγματικότητα ή μη πολλών από τις διατάξεις του
4. Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που έχει εξαγγελθεί από την Κυβέρνηση , αλλά και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης
5. Η ρύθμιση των οφειλών προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή

Ανεξάρτητα από τη μορφή που θα έχει η απόφαση για τη μη περικοπή των συντάξεων για τους παλιούς συνταξιούχους και για την περίοδο από 1/1/2019, εάν δηλαδή θα είναι αναστολή εφαρμογής των σχετικών διατάξεων ή ακύρωσή τους , το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για 1.350.000 συνταξιούχους.Με τις διατάξεις των νόμων 4387/2016 και 4472/2017 , οι οποίες δεν έχουν ακόμη αλλάξει, από 1/1/2019 επρόκειτο να μειωθούν μέχρι 18% οι συντάξεις για τους μισούς και πλέον συνταξιούχους. Η αναστολή ή ακύρωση των ανωτέρω διατάξεων σημαίνει ότι οι συνταξιούχοι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν τη σύνταξή τους όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι 31/12/2018.Παράλληλα όμως μια τέτοια εξέλιξη που θα είναι θετική, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε σημαντικές περικοπές σε μια σειρά προγράμματα κοινωνικού χαρακτήρα , όπως στεγαστικά και οικογενειακά επιδόματα, σχολικά γεύματα, βρεφονηπιακοί σταθμοί κ.λ.π.

Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας του Ιουνίου του 2015 , οι οποίες έρχονται την τελευταία περίοδο στην επικαιρότητα, μετά και τις νέες αποφάσεις των Διοικητικών Πρωτοδικείων, άνοιξαν το μεγάλο θέμα των αναδρομικών για τις περικοπές στις συντάξεις.Ουσιαστικά μιλάμε, με βάση την απόφαση του ΣτΕ, για τα αναδρομικά από 1/7/2015 μέχρι και 31/12/2018 , για περικοπές που έγιναν την περίοδο 2012-2013 οι οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές, αλλά συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Από τη μία πλευρά έχουμε μια απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου η οποία δεν μπορεί να αγνοηθεί , όπως δεν αγνοήθηκαν και σωστά , οι αποφάσεις για τα Ειδικά Μισθολόγια ( ένστολοι, πανεπιστημιακοί, δικαστικοί κ.λ.π.) με την κατάθεση της τροπολογίας στην βουλή για την καταβολή των αναδρομικών.Από την άλλη πλευρά όμως, κανένας δεν μπορεί να αγνοήσει το τεράστιο κόστος που θα έχει μια αντίστοιχη ρύθμιση για τους συνταξιούχους.

Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από το ποιες θα είναι οι αποφάσεις για όλους του παλιούς συνταξιούχους, υπάρχει μεγάλο θέμα για τις νέες συντάξεις. Οι νέοι συνταξιούχοι δηλαδή όσοι έχουν υποβάλει αίτηση από 13/5/2016 και μετά , ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου 4387/2016, βλέπουν τις συντάξεις τους μειωμένες κατά 20% μέχρι και 35% σε σχέση με εκείνες των παλιών συνταξιούχων. Είναι φανερό ότι οι διαφορές αυτές θα οδηγήσουν και δικαιολογημένα σε νέες διεκδικήσεις , οι οποίες έχουν αρχίσει ήδη, προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα που υπάρχει σε βάρος των νέων συνταξιούχων , για συντάξεις όλων των κατηγοριών ,γήρατος, χηρείας και αναπηρίας.Εξάλλου οι μεγάλες διαφορές που διαμορφώνονται δεν υπακούουν σε οποιαδήποτε ασφαλιστική λογική.

Το θέμα των ασφαλιστικών εισφορών και πως αυτές θα διαμορφωθούν από το αμέσως επόμενο διάστημα και για τα επόμενα χρόνια , είναι ένα ακόμη καυτό ζήτημα που ανάλογα με τις αποφάσεις , θα επηρεάσει την πορεία όχι μόνο του ασφαλιστικού συστήματος αλλά και της οικονομίας.Η ευθεία σύνδεση των εισοδημάτων με τις ασφαλιστικές εισφορές , δημιούργησε νέο ισχυρό κίνητρο φοροδιαφυγής.Η μεγάλη αύξηση των εισφορών για το 30% περίπου των ελεύθερων επαγγελματιών, εμπόρων , επιτηδευματιών κ.λ.π. σε συνδυασμό με τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές , δημιουργεί ένα ασφυκτικό περιβάλλον επιβαρύνσεων, αποτρεπτικό για κάθε είδους επαγγελματική δραστηριότητα. Οι εξαγγελίες λοιπόν για μείωση των εισφορών δεν αρκούν , απαιτούνται ριζικές αλλαγές για τις εισφορές τόσο των ελεύθερων επαγγελματιών, όσο και των μισθωτών και βέβαια ένα ανώτατο ποσό ασφαλιστέου εισοδήματος που δεν μπορεί να είναι άνω των 3.000 ευρώ.

Τέλος το θέμα της ρύθμισης των οφειλών σε μια νέα βάση , αποτελεί αναγκαιότητα .Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης έχει πενιχρά αποτελέσματα και σε κάθε περίπτωση δεν αφορά ανενεργές επιχειρήσεις και επαγγελματίες που έχουν διακόψει την επαγγελματική τους δραστηριότητα. Δεν αφορά υποψήφιους συνταξιούχους που έχουν εγκλωβιστεί και δεν μπορούν να πάρουν τη σύνταξή τους επειδή οι περισσότεροι από αυτούς έχουν απλήρωτες εισφορές τα χρόνια της κρίσης. Ούτε είναι δυνατόν , για πολλούς από τους οφειλέτες, να ανταποκριθούν με ρυθμίσεις των 12 δόσεων. Στόχος θα πρέπει να είναι η ένταξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού οφειλετών σε ρύθμιση στην οποία μπορούν να ανταποκριθούν. Όλα τα παραπάνω οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το ασφαλιστικό είναι ανοικτό και το βρίσκουμε μπροστά μας, με επιτακτική την ανάγκη για σημαντικές αλλαγές.Αλλαγές που θα δημιουργούν για τους πολίτες τις προϋποθέσεις για μια σχέση εμπιστοσύνης , ασφάλειας , δικαιοσύνης με διασφάλιση αξιοπρεπών παροχών και μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος.

*Ο Γιώργος Κουτρουμάνης είναι ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης. Διετέλεσε επί σειρά ετών πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Ασφαλιστικά Ταμεία. Το 2009, εξελέγη βουλευτής ενώ υπηρέτησε ως υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατά την κρίσιμη περίοδο 2009-2012.