Ευρώ: Γιατί καθυστερεί η ένταξη των νέων κρατών μελών – Τι δείχνει έκθεση της ΕΚΤ

Περιορισμένη πρόοδο έχουν σημειώσει από το 2022 τα κράτη μέλη της ΕΕ στη πορεία οικονομικής σύγκλισης με τη ζώνη του ευρώ, διαπιστώνει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την Σύγκλιση 2024.

Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ενισχυθεί σε όλες τις υπό εξέταση χώρες, αλλά οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι κίνδυνοι καθιστούν τις οικονομικές προοπτικές ασαφείς, σημειώνεται από την ΕΚΤ.

Η έκθεση αξιολογεί την πρόοδο που καταγράφουν οι Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σουηδία για να υιοθετήσουν το ευρώ.

Στις χώρες της κεντρικής και κεντρικής Ευρώπης ο υψηλός πληθωρισμός είναι το μεγαλύτερο οικονομικό εμπόδιο, ενώ «η νομοθεσία σε πέντε από τις έξι υπό εξέταση χώρες δεν είναι πλήρως συμβατή με τις νομικές απαιτήσεις για την υιοθέτηση του ευρώ»

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άφησε αρνητικό αποτύπωμα στην οικονομική δραστηριότητα των υπο εξέταση χωρών, με τις χώρες που είχαν μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία αλλά και ισχυρότερους εμπορικούς δεσμούς να επηρεάζονται περισσότερο.

O πληθωρισμός- Βασικό κριτήριο για ένταξη στο ευρώ

Όσον αφορά το κριτήριο της σταθερότητας των τιμών, η έκθεση αναφέρει ότι «πέντε από τις υπό εξέταση χώρες –η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία– κατέγραψαν μέσους ρυθμούς πληθωρισμού πολύ υψηλότερους από την τιμή αναφοράς του 3,3%, ενώ ο πληθωρισμός ήταν ελαφρώς υψηλότερος από την τιμή αναφοράς στη Σουηδία (Διάγραμμα 1). Η τιμή αναφοράς βασίζεται στα τρία κράτη μέλη με τις καλύτερες επιδόσεις κατά τους τελευταίους 12 μήνες, δηλαδή τη Δανία (1,1%), το Βέλγιο (1,9%) και τις Κάτω Χώρες (2,5%), και υπολογίζεται με βάση τους μέσους ρυθμούς πληθωρισμού τους κατά τους τελευταίους 12 μήνες συν 1½ ποσοστιαίες μονάδες. Μια χώρα με ακραίες επιδόσεις, η Φινλανδία, δεν συμπεριλήφθηκε σε αυτόν τον υπολογισμό.»

Το δημοσιονομικό έλλειμμα

Η Ρουμανία εξακολουθεί να βρίσκεται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, όπως διαπιστώνει η έκθεση, «η οποία τέθηκε σε εφαρμογή το 2020. Στις 19 Ιουνίου 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι η Ρουμανία δεν είχε λάβει αποτελεσματικά μέτρα για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματός της. Η Επιτροπή συμπέρανε επίσης πρόσφατα ότι η Ουγγαρία και η Πολωνία δεν πληρούν το κριτήριο του δημοσιονομικού ελλείμματος στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή θα συστήσει στο Συμβούλιο της ΕΕ να κινήσει διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για τις χώρες αυτές.

Το 2023 η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία υπερέβησαν την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα,

Ολόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠτο 2023 ήταν χαμηλότερος από την τιμή αναφοράς του 60% σε όλες τις υπό εξέταση χώρες εκτός από την Ουγγαρία. Το 2024 και το 2025 το δημοσιονομικό αποτέλεσμα αναμένεται να συνεχίσει να υπερβαίνει την τιμή αναφοράς στην Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Ρουμανία.

Όσον αφορά τη συμβατότητα της εθνικής νομοθεσίας «με τις Συνθήκες και το Καταστατικό του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ, πέντε από τις έξι υπό εξέταση χώρες δεν ήταν πλήρως συμβατές με τις απαιτήσεις για την υιοθέτηση του ευρώ. Όσον αφορά τη νομοθεσία της Βουλγαρίας, η έκθεση συμπεραίνει ότι η εθνική νομοθεσία αυτής της χώρας είναι συμβατή με τη Συνθήκη και το Καταστατικό, με την επιφύλαξη των όρων και ερμηνειών που αναφέρονται στην αξιολόγηση που την αφορά.»