Στο μικροσκόπιο της Ε.Ε. η Nike

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει ενδελεχή έρευνα για να εξετάσει κατά πόσον οι φορολογικές αποφάσεις τύπου “tax rulings” που χορήγησε η Ολλανδία στην εταιρεία Nike μπορεί να της έχουν δώσει αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της, κατά παράβαση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Ειδικότερα, η έρευνα της Επιτροπής αφορά τη φορολογική μεταχείριση στην Ολλανδία δύο εταιρειών του ομίλου Nike με έδρα στην εν λόγω χώρα, της Nike European Operations Netherlands BV και της Converse Netherlands BV.

Η Nike είναι αμερικανική εταιρεία που δραστηριοποιείται παγκοσμίως στο σχεδιασμό, την εμπορία και την κατασκευή υποδημάτων, ενδυμάτων, εξοπλισμού και αξεσουάρ, ιδίως στον αθλητικό τομέα, ενώ οι δύο άλλες εταιρείες αναπτύσσουν, εμπορεύονται και καταγράφουν τις πωλήσεις των προϊόντων Nike και Converse στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική .

Οι εταιρείες Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV έλαβαν άδειες χρήσης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετικά με τα προϊόντα Nike και Converse αντίστοιχα στην περιοχή EMEA. Οι δύο εταιρείες έλαβαν τις άδειες, σε αντάλλαγμα καταβολής φορολογικά εκπεστέων δικαιωμάτων, από δύο οντότητες του ομίλου Nike, οι οποίες είναι επί του παρόντος ολλανδικές οντότητες και οι οποίες είναι "διαφανείς" για φορολογικούς σκοπούς (δηλ. δεν φορολογούνται στην Ολλανδία). Η ίδια η εταιρική διάρθρωση του Ομίλου Nike δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ.

Άπό το 2006 έως το 2015, οι ολλανδικές φορολογικές αρχές εξέδωσαν πέντε φορολογικές αποφάσεις, δύο εκ των οποίων εξακολουθούν να ισχύουν, εγκρίνοντας μια μέθοδο υπολογισμού των δικαιωμάτων που πρέπει να καταβάλλουν οι εταιρείες Nike European Operations Netherlands και Converse Netherlands για τη χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτές, οι δύο εταιρείες, Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV, φορολογούνται μόνο στην Ολλανδία με περιορισμένο λειτουργικό περιθώριο κέρδους που βασίζεται στις πωλήσεις. 

Σε αυτό το στάδιο, η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονος οτι οι πληρωμές δικαιωμάτων που εγκρίνονται απο τις φορολογικές αποφάσεις των ολλανδικών φορολογικών αρχών ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν την οικονομική πραγματικότητα. Ειδικότερα, φαίνεται να είναι υψηλότερες από τις πληρωμές που θα συμφωνούνταν μεταξύ ανεξάρτητων εταιρειών που διαπραγματεύονταν με τους όρους της αγοράς σύμφωνα με την αρχή των ίσων αποστάσεων (“arms’ length principle”). Ειδικότερα, σύμφωνα με την Επιτροπή, διαπιστώθηκε ότι οι εταιρείες Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV απασχολούν περισσότερους από 1.000 εργαζόμενους και ασχολούνται με την ανάπτυξη, τη διαχείριση και την εκμετάλλευση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα, η Nike European Operations Netherlands BV διαφημίζει και προωθεί τα προϊόντα της Nike στην περιοχή EMEA και φέρει τα έξοδα για τις σχετικές δραστηριότητες μάρκετινγκ και πωλήσεων. Αντίθετα, οι αποδέκτες των δικαιωμάτων είναι οι οντότητες του ομίλου Nike που δεν έχουν υπαλλήλους και δεν ασκούν καμία οικονομική δραστηριότητα. 

Η έρευνα της Επιτροπής θα επικεντρωθεί στο κατά πόσον οι φορολογικές αποφάσεις της Ολλανδίας που εγκρίνουν τις εν λόγω καταβολές δικαιωμάτων θα μπορούσαν να έχουν μειώσει αδικαιολόγητα τη φορολογητέα βάση των εταιρειών Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV από το 2006 στην Ολλανδία. Σε αυτήν την περίπτωση, ενδεχομένως να έχει χορηγηθεί από την Ολλανδία επιλεκτικό πλεονέκτημα στον όμιλο Nike, επιτρέποντάς του να πληρώνει λιγότερους φόρους από ότι άλλες αυτόνομες εταιρείες ή εταιρείες ομίλων, των οποίων οι συναλλαγές έχουν τιμολογηθεί σύμφωνα με τους όρους της αγοράς. Σε περίπτωση που τα προαναφερθέντα επιβεβαιωθούν, αυτό θα ισοδυναμούσε με παράνομη κρατική ενίσχυση.