Γιατί “κόλλησε” το σχέδιο της ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια

Αν και άπαντες στα ευρωπαϊκά όργανα ξεκινάνε τις αναλύσεις τους από αυτές τις παραδοχές, όταν έρχεται η ώρα των κρίσιμων αποφάσεων, προτιμάνε να κινηθούν εκ του ασφαλούς, κλείνοντας μάτια και αυτιά σε λύσεις πιο πολύπλοκες μεν, αλλά ενδεχομένως πιο αποτελεσματικές. Τα τελευταία στοιχεία που έχει στη διάθεση της η Τράπεζα της Ελλάδας, δείχνουν ότι τα προβληματικά δάνεια υποχώρησαν οριακά στα περίπου 85 δισ ευρώ, δηλαδή σχεδόν 4 δισ ευρώ χαμηλότερα από τα επίπεδα των 89 δισ ευρώ τον Ιούνιο. Αν και η μείωση τους προχωρά με βάση το σχεδιασμό, ουδείς αμφιβάλλει, πλέον, ότι απαιτούνται πιο ριζικές λύσεις, έτσι ώστε οι τράπεζες που μοιάζουν σήμερα με... ζόμπι, να μπορέσουν να αναγεννηθούν για να εκπληρώσουν το βασικό τους ρόλο: τη χρηματοδότηση της οικονομίας.

Με φόντο εκτιμήσεις ανθρώπων, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι την κατάσταση στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα, σύμφωνα με τις οποίες αν δεν γίνει κάτι “τώρα”, οι τράπεζες θα “σέρνονται” για μια 3ετία ή 5ετία, αδυνατώντας να στηρίξουν την ανάκαμψη και τις εγχώριες ιδιωτικές επενδύσεις, οι Βρυξέλλες επεξεργάζονται δύο σχέδια για την απομείωση των “κόκκινων” δανείων, έχοντας, μάλιστα, τη δυνατότητα να εγκρίνουν και τα δύο. Δυστυχώς, οι πληροφορίες που έρχονται από τα κέντρα των αποφάσεων αναφέρουν ότι οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να σπάσουν “αυγά” και θα κινηθούν εκ του ασφαλούς. Συγκεκριμένα, οι Ευρωπαίοι φαίνεται ότι προκρίνουν το αποκαλούμενο “ιταλικό μοντέλο”, που πρότεινε το ΤΧΣ και τώρα το “τρέχει” η JP Morgan, διστάζοντας να ανάψουν πράσινο φως στο σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδας.

Το ιταλικό μοντέλο στηρίζεται στη δημιουργία SPV, στην οποία θα εισφέρουν οι τράπεζες 15- 20 δισ ευρώ “κόκκινων” δανείων. Αυτή η Εταιρία Ειδικού Σκοπού, θα εκδώσει ομόλογα για να καλύψει το κόστος αυτών των δανείων, τα οποία θα τελούν υπό την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, τουλάχιστον αυτά με υψηλή διασφάλιση (senior). Προβλήματα εξακολουθούν να υπάρχουν, όπως για παράδειγμα το ότι τα ελληνικά ομόλογα παραμένουν στην κατηγορία “σκουπίδια”. Αν και υποτίθεται ότι εδώ θα έρχεται το Ελληνικό Δημόσιο να παράσχει εγγυήσεις, με 5-7 δισ ευρώ από το “μαξιλάρι”, δεν υπάρχει σαφής απάντηση για το τι μέλλει γενέσθαι αν οι τιμές πιεστούν πολύ χαμηλά ή αν δεν υπάρχει ζήτηση.

Όπως αναφέρουν, πάντως, πηγές κοντά στη διαδικασία, αν ξεπεραστούν αυτά τα τεχνικά προβλήματα, είναι δυνατόν να “τρέξει” αυτό το μοντέλο μέσα στο επόμενο 2μηνο. Γιατί “κολλάει” το σχέδιο της ΤτΕ; Γιατί πολύ απλά είναι νέο και προκαλεί αμηχανία. Αν και θεωρητικά η εφαρμογή του μπορεί να έχει διπλό θετικό αποτέλεσμα- και μείωση των “κόκκινων” δανείων κατά 40 δισ και ξεφόρτωμα των ισολογισμών των τραπεζών από το χαμηλής ποιότητας ενεργητικό των αναβαλλόμενων φόρων- οι Ευρωπαίοι σκέφτονται κατ’ αρχάς ότι μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, αλλά κυρίως ότι θα θελήσουν να κάνουν κάτι ανάλογο και η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία, προκαλώντας αναστάτωση στην... ηρεμία των Ευρωπαίων.

Το πρόβλημα είναι ότι αν η επιλογή των Ευρωπαίων να κινηθούν εκ του ασφαλούς αποδειχθεί ανεπαρκής από την πραγματικότητα ή κριθεί ατελέσφορη από τις αγορές, θα έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος για την οικονομία. Αυτή τη στιγμή, το σύνολο των προβληματικών επιχειρηματικών δανείων παραμένει στο 48%, ενώ τα ποσοστά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες διαμορφώνονται στο ασύλληπτο 62% και 69% αντιστοίχως, αποκαλύπτοντας μια εικόνα διαλυμένης οικονομίας. Ήδη οι τράπεζες, έχοντας αντιληφθεί τη διστακτικότητα ή και αναβλητικότητα των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε., προχωράνε σε δικούς τους σχεδιασμούς πιο τολμηρής διαχείρισης των “κόκκινων” δανείων.

Παρά ταύτα, ουδείς μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα, πώς μπορεί η αρνητική χρηματοδότηση της οικονομίας το 2018, να μετατραπεί σε “έκρηξη” χορηγήσεων το 2019. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ το σχέδιο Προϋπολογισμού, που έστειλε το υπουργείο Οικονομικών στις Βρυξέλλες, προβλέπει χορηγήσεις 185,1 δισ ευρώ για φέτος, με τη συμπλήρωση του 10μήνου βρισκόμαστε στα 174,4 δισ και μάλιστα με τάση έντονα πτωτική. Με ποια μαγική συνταγή, θα φτάσουν οι χορηγήσεις στα 190,7 δισ που “βλέπει” το ΥΠΟΙΚ εντός του 2019;