Τα υπέρ και τα κατά του «ιρλανδικού μοντέλου» -Αναλυτικά παραδείγματα
Πόσο μπορεί να μειωθεί η μηνιαία δόση –πόσο μπορεί να «κουρευτεί» το δάνειο
Να υιοθετήσουν μαζικά τη λύση του λεγόμενου «ιρλανδικού μοντέλου» καλούνται οι τράπεζες προκειμένου να μειώσουν το απόθεμα των κόκκινων στεγαστικών δανείων. To υπόλοιπο των 27,5 δις. ευρώ –τόσα ήταν τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια στο τέλος Μαρτίου- θα πρέπει να μειωθεί κατά περίπου 7 δις. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019 ποσό πολύ μεγάλο για να εξασφαλιστεί μόνο με τους πλειστηριασμούς ή τις τιτλοποιήσεις δανείων.
Το ιρλανδικό μοντέλο –το οποίο εφαρμόστηκε με επιτυχία στην Ιρλανδία οδηγώντας σε πολύ μεγάλη μείωση του αποθέματος των κόκκινων δανείων- στηρίζεται σε δύο αρχές:
- Το δάνειο σπάει σε δύο τμήματα: ο δανειολήπτης αναλαμβάνει να αποπληρώσει το ένα τμήμα και το δεύτερο παραμένει «παγωμένο».
- Αν αποπληρωθεί το πρώτο τμήμα του δανείου, το δεύτερο διαγράφεται οριστικά. Έτσι, επιτυγχάνεται «κούρεμα» στη λήξη κάτι που σημαίνει ότι ο δανειολήπτης έχει ισχυρό κίνητρο να παραμείνει συνεπής στην καταβολή των δόσεων.
Το ιρλανδικό μοντέλο έχει και έντονο «κοινωνικό χαρακτήρα». Δίνει ισχυρό κίνητρο στον δανειολήπτη να κρατήσει το σπίτι του πληρώνοντας μια δόση η οποία μπορεί να είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του. Το πώς ακριβώς «σπάει» το δάνειο στο εξυπηρετούμενο και στο μή εξυπηρετούμενο, δεν είναι δεδομένο για όλους. Εξαρτάται και από την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού αλλά και από την τρέχουσα αξία του ακινήτου. Προφανώς δεν έχει νόημα για έναν δανειολήπτη να αποπληρώνει ένα στεγαστικό δάνειο 200.000 ευρώ όταν η τρέχουσα αξία του ακινήτου είναι 100.000 ευρώ. Προκειμένου λοιπόν η τράπεζα να χάσει και τα 200.000 ευρώ, μπορεί να ζητήσει την αποπληρωμή ενός ποσού που αντιστοιχεί στην τρέχουσα αξία του ακινήτου και να αποφύγει έτσι τις δαπανηρές διαδικασίες του πλειστηριασμού. Ανεξάρτητα από την αντίληψη που μπορεί να επικρατεί, η τράπεζα δεν έχει ισχυρό κίνητρο να γίνει «συλλέκτης» ακινήτων καθώς ακόμη και η συντήρησή τους κοστίζει.
Δεδομένου ότι οι τράπεζες έχουν συγκεκριμένους «στόχους» να πιάσουν, το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να δούμε οι προτάσεις προς τους δανειολήπτες για ρυθμίσεις ιρλανδικού τύπου να πυκνώνουν. Οι στόχοι, όπως έχουν καθοριστούν από την ΤτΕ έχουν ως εξής:
- Μάρτιος 2018: 27,5 δις. ευρώ
- Ιούνιος 2018: 27,1 δις. ευρώ
- Σεπτέμβριος 2018: 26,4 δις. ευρώ
- Δεκέμβριος 2018: 25,3 δις. ευρώ
- 2019: 20,6 δις. ευρώ
Το ακόλουθο παράδειγμα είναι ενδεικτικό του πώς μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη το ιρλανδικό μοντέλο. Με τα σημερινά επίπεδα των επιτοκίων, ένα στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ βγάζει δόση 484 ευρώ τον μήνα στην 30ετία. Αν η τράπεζα «αναθέσει» στον δανειολήπτη να εξυπηρετήσει ένα στεγαστικό της τάξεως των 60.000 ευρώ, τότε το ποσό της δόσης θα περιοριστεί στα 290 ευρώ. Αν ο δανειολήπτης παραμείνει «πιστός» μέχρι τέλος σε αυτή τη δόση τότε εκτός από το μηνιαίο όφελος των 194 ευρώ, θα επιτύχει και μείωση του κεφαλαίου κατά 40.000 ευρώ.