DBRS: Πώς κινήθηκαν Ελλάδα και Κύπρος στη μάχη για τη μείωση των "κόκκινων δανείων"

Διαφορετικό ήταν το ταξίδι της Κύπρου και της Ελλάδας, όσον αφορά την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης DBRS.

Σύμφωνα με έκθεση του οίκου, η Ελλάδα και η Κύπρος ξεκίνησαν το ταξίδι αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων με σχεδόν τα μισά από όλα τα δάνεια να ταξινομούνται ως μη εξυπηρετούμενα, αλλά, στο τέταρτο τρίμηνο του 2022, και οι δύο χώρες μείωσαν το συνολικό τους δείκτη ΜΕΔ σε λιγότερο από 5%.

Τονίζεται ότι οι δύο χώρες διαφέρουν ως προς το μέγεθος της αγοράς δανείων, με την αγορά δανείων της Ελλάδας να είναι περίπου εξαπλάσια από αυτή της Κύπρου το τέταρτο τρίμηνο του 2022, και ως προς την αξιολόγησή τους, με την Ελλάδα να βαθμολογείται με ΒΒ (υψηλό) και την Κύπρο να βαθμολογείται με ΒΒΒ, αμφότερες με σταθερή τάση .

Η Ελλάδα και η Κύπρος διαφέρουν επίσης ως προς τους δρόμους που ακολούθησαν στο ταξίδι αντιμετώπισης των ΜΕΔ.

Ο οίκος αναφέρεται στις διαφορετικές στρατηγικές στην αντιμετώπιση των ΜΕΔ και την αξιοποίηση των Εταιρειών Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων.

Μικρότερο το πρόβλημα ΜΕΔ Κύπρου

Αναφέρεται ότι δεδομένης της τεράστιας διαφοράς στο μέγεθος της αγοράς δανεισμού σε αυτές τις δύο χώρες, ενώ είναι μεγάλο ως ποσοστό των συνολικών δανείων, το κυπριακό πρόβλημα ΜΕΔ ήταν πολύ μικρότερο σε ονομαστικούς όρους.

Τα συγκεντρωτικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου ξεκινούν από το έτος 2017 και δείχνουν τα συνολικά ΜΕΔ στα €20,6 δισ. για τη συγκεκριμένη περίοδο. Ως αποτέλεσμα, η μείωση των κυπριακών ΜΕΔ στους τραπεζικούς ισολογισμούς ήταν ταχύτερη.

Η παράδοση της τραπεζικής άδειας της ΣΚΤ τον Αύγουστο του 2018 και η μετατροπή της υπολειπόμενης οντότητας (μετά την πώληση ορισμένων περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων) σε εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων που μετονομάστηκε σε ΣΕΠΙΔΕΣ είχε σημαντική επίδραση στο σύνολο των ΜΕΔ που κατείχε η χώρα.

Τα ΜΕΔ του τραπεζικού τομέα, μειώθηκαν σχεδόν στο μισό σε €11 δισ. έως τον Σεπτέμβριο του 2018. Μετά από πολλαπλές πωλήσεις σε διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, το ποσό αυτό διαμορφώθηκε σε €2,3 δισ. στο τέλος Φεβρουαρίου 2023.

Αντίθετα, η PQH Single Special Liquidation S.A. (κοινή ιδιοκτησία των PwC Business Solutions S.A., Qualco S.A. και Hoist Kredit Aktiebolag) ιδρύθηκε το 2016 και διορίστηκε ως ο μοναδικός ειδικός εκκαθαριστής για όλα τα πιστωτικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υπό ειδική εκκαθάριση στην Ελλάδα, καλύπτοντας περίπου 20 τράπεζες.

Σημειώνεται ότι η PQH Single Special Liquidation S.A δεν είχε τόσο μεγάλη επίδραση στη μείωση των ΜΕΔ, κυρίως επειδή μετά την ελληνική τραπεζική ενοποίηση, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες (Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και Τράπεζα Πειραιώς) συνεισέφεραν κατά 95,7% στην αγορά δανεισμού.

Όταν εισήχθη το Σχέδιο «Ηρακλής» το τέταρτο τρίμηνο του 2019, η ονομαστική αξία των ΜΕΔ που κατείχαν οι ελληνικές τράπεζες ήταν €73,6 δισ. και ο δείκτης ΜΕΔ διαμορφώθηκε στο 40%3. Μετά την εισαγωγή αυτού του σχεδίου, σημειώθηκε πολύ ταχύτερη μείωση του δείκτη ΜΕΔ σε 12,1% έως το 2021 και 8,2% έως το 2022.

Μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε εταιρείες εξυπηρέτησης πιστώσεων

Στην Ελλάδα, η ευθύνη αντιμετώπισης των ΜΕΔ μεταφέρθηκε από τις τράπεζες στις 23 εταιρείες εξυπηρέτησης πιστώσεων που λειτουργούν στη χώρα βάσει του Ν. 4354/2015.

Η τριμηνιαία δημοσίευση της Τράπεζας της Ελλάδος για τα δάνεια που εξυπηρετούνται από εταιρείες εξυπηρέτησης πιστώσεων δείχνει €70,7 δισ. δανείων (σε ονομαστική αξία) στο τέλος Δεκεμβρίου 2022 (έναντι €79,7 δισ. το Δεκέμβριο του 2021) μετά από ένα ανώτατο όριο ύψους €87,7 δισ. στο τέλος Μαρτίου 2022.

Υποθέτοντας ότι δεν υπάρχουν νέες προσθήκες, αυτό υποδηλώνει ότι €17 δισ. (19% του ποσού αιχμής) των ΜΕΔ υπολογίστηκαν μεταξύ Μαρτίου και Δεκεμβρίου 2022.

Ενώ υπάρχουν 23 εταιρείες εξυπηρέτησης πιστώσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα, η πλειονότητα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαχειρίζεται μικρότερος αριθμός που περιλαμβάνει τις doValue, Intrum, Cepal και Quant. Αντίθετα, υπάρχουν μόνο πέντε πιστωτικοί φορείς με άδεια από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου: η Altamira (θυγατρική της doValue και διαχειρίζεται όλα τα περιουσιακά στοιχεία της ΚΕΔΙΠΕΣ/ΣΕΔΙΠΕΣ καθώς και άλλα χαρτοφυλάκια ΜΕΔ που αγοράζονται από διεθνή επενδυτικά κεφάλαια). Η Gordian Servicing (συνδεδεμένη με το Apollo Investment Fund), η Themis, η APS και η Hoist.

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου δεν δημοσιεύει την ονομαστική αξία των δανείων που εξυπηρετούνται από τις εταιρείες εξυπηρέτησης πιστώσεων στον ιστότοπό της και οι δημόσιες τιτλοποιήσεις ΜΕΔ είναι πρόσφατες, με τα περισσότερα επιχειρηματικά σχέδια να είναι ακόμη προς επεξεργασία.

Ενώ οι δείκτες ΜΕΔ στους τραπεζικούς ισολογισμούς μειώθηκαν σε λιγότερο από 5% τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, η πραγματική επεξεργασία αυτών των δανείων είναι ακόμη σε εξέλιξη και η ευθύνη εξόφλησης συγκεντρώνεται σε μικρό αριθμό εταιρειών εξυπηρέτησης πιστώσεων και στις δύο χώρες.

Κοιτάζοντας μπροστά

Σύμφωνα με τον οίκο, στην αρχή, η διαφορά στο ταξίδι αντιμετώπισης των ΜΕΔ των τραπεζών στην Ελλάδα και την Κύπρο προήλθε από τη διαφορά στο μέγεθος και τη σύνθεση των αγορών δανείων τους.

Τα ΜΕΔ της ΣΚΤ ήταν ένα αξιοσημείωτο μέρος των συνολικών ΜΕΔ της Κύπρου και η μετατροπή της υπολειπόμενης οντότητας που στεγάζει τα ΜΕΔ σε εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων έδωσε ένα προβάδισμα στον τραπεζικό τομέα της χώρας.

Επιπλέον, το μικρότερο μέγεθος των συνολικών κυπριακών ΜΕΔ διευκόλυνε τα επενδυτικά κεφάλαια να απορροφήσουν τα κυπριακά ΜΕΔ.

Το μεγαλύτερο μέγεθος της ελληνικής αγοράς δανείων, όπου κυριαρχούν οι ισάριθμες τέσσερις συστημικές τράπεζες, οδήγησε τη χώρα στη χρήση του σχεδίου «Ηρακλής» που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση.

«Μέσω διαφορετικών ταξιδιών ΜΕΔ, οι δύο χώρες έφτασαν σε δείκτες ΜΕΔ λιγότερο από το όριο του 5% και το δεύτερο κύμα ΜΕΔ, που αναμενόταν μεσοπρόθεσμα, δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί», τονίζεται.

Και στις δύο χώρες, η εξυπηρέτηση των ΜΕΔ βρίσκεται στα χέρια ενός συγκεντρωμένου αριθμού εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων και η πλειονότητα των επιχειρηματικών σχεδίων δεν έχει ακόμη εκπονηθεί.

Οι πωλήσεις χαρτοφυλακίου από υπάρχουσες δομές θα μπορούσαν να είναι το επόμενο βήμα. Καθώς τα χαρτοφυλάκια συνεχίζουν να αλλάζουν χέρια, η δομημένη χρηματοδότηση προσαρμόζεται στις ανάγκες της μεταβαλλόμενης αγοράς και συνεχίζει να διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην αξιολόγηση των τιτλοποιήσεων εκτός προγραμμάτων προστασίας περιουσιακών στοιχείων.