FT: Ο Μάριο Ντράγκι ανησυχεί για τις αντοχές της ευρωπαϊκής οικονομίας

Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής, συμφωνα με τους Financial Times, αφαιρέθηκε από τους υπουργούς Οικονομικών για έναν καλό λόγο. Μόνο αστάθεια φέρνει η ύπαρξη αυτού του εργαλείου στα χέρια ψηφοθήρων πολιτικών. Μέχρι και πριν από 20 χρόνια, η Οικονομική Ιστορία ήταν γεμάτη από περιστατικά προεκλογικής οικονομικής άνθησης και ύφεσης μετά τις εκλογές.

Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών έφερε μια νέα εποχή. Αν η οικονομία μπορεί να συγκριθεί με ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο, η δουλειά του κεντρικού τραπεζίτη είναι να το οδηγεί όσο πιο γρήγορα πάει χωρίς να τρακάρει ή να υπερθερμάνει τη μηχανή. Οι κυβερνήσεις περιορίζονται στον ρόλο του μηχανικού. Πειράζουν τη δομή του αυτοκινήτου για να αυξήσουν τη μέγιστη ταχύτητα, αλλά δεν έχουν το δικαίωμα να δίνουν οδηγίες στον οδηγό.

Με βάση την αναλογία αυτή, ο Μάριο Ντράγκι έχει ξεμείνει με ένα μη ανταγωνιστικό όχημα και είναι απογοητευμένος με την ομάδα των μηχανικών του.

Σε μια σημαντική ομιλία την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του με την αδύναμη δυνητική ανάπτυξη, τώρα χαμηλότερη από 1% με βάση τους υπολογισμούς του. Με τον ρυθμό αυτό η γηραιά ήπειρος μπορεί να μην αντιμετωπίσει ποτέ την επίμονα υψηλή ανεργία και θα παραμείνει βαλτωμένη στο χρέος ως το μακρινό μέλλον.

Επιπλέον, η ερειπωμένη κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν της αφήνει πολλά περιθώρια να αντέξει ένα ακόμα σοκ, όπως αυτό που θα δημιουργούσε πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το ενιαίο νόμισμα.

Στην προσπάθειά του να μη συμβεί κάτι τέτοιο, ο κ. Ντράγκι συντάσσεται με φωνές από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τον ΟΟΣΑ και καλεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να δεσμευτούν σε νέες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οι εκκλήσεις αυτές αποτελούν μια καθιερωμένη ιεροτελεστία στις συνεντεύξεις τύπου της ΕΚΤ, ξεκινώντας από την ίδρυσή της. Όμως η τελευταία παρέμβαση του κ. Ντράγκι προδίδει τόσο μεγάλη ανυπομονησία που κινδυνεύει να υπερβεί το όριο που διαχωρίζει τα καθήκοντά του από αυτά των δημοκρατικά εκλεγμένων πολιτικών.

Η χάραξη του ορίου αυτού δεν είναι εύκολη. Η ΕΚΤ δεν μπορεί να αγνοεί τη δομή της οικονομίας, ούτε να μένει μουγκή για ό,τι μαθαίνει. Κανένας άλλος οργανισμός δεν γνωρίζει τόσο καλά τα όρια της ευρωπαϊκής οικονομίας. Πρέπει να κατανοεί πως αλληλεπιδρούν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις και η νομισματική πολιτική. Οι αλλαγές στην δομή μιας οικονομίας επηρεάζουν την καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη, κάτι που απασχολεί σοβαρά την κεντρική τράπεζα.

Ο κ. Ντράγκι τάσσεται επίσης υπέρ των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ως έναν τρόπο για να γίνει η Ευρώπη πιο ανθεκτική στα σοκ. Οι ευέλικτες οικονομίες προσαρμόζονται μέσω των χαμηλότερων μισθών και τιμών, αντί μέσω της υψηλότερης ανεργίας, οπότε ανακάμπτουν πιο γρήγορα.

Αλλά αυτή η έκκληση για ευελιξία υπογραμμίζει την ευαίσθητη φύση αυτού που προασπίζεται ο πρόεδρος της ΕΚΤ.

Οι αγορές γίνονται πιο ευέλικτες μέσα από μια σειρά πολιτικών δράσεων. Οι ρυθμίσεις για την απασχόληση χαλαρώνουν, οι αγορές προϊόντων ανοίγουν μέσα από την εισαγωγή νέων παικτών και τα κριτήρια γίνονται ομοιόμορφα. Κανένας οικονομολόγος δεν θα δυσκολευόταν να δικαιολογήσει τα μέτρα αυτά όσον αφορά την ώθηση που προσφέρουν στην οικονομική ευημερία. Αλλά προκαλούν επίσης και αποδιάρθρωση, την οποία πρέπει συνήθως να διαχειριστεί κάποιος πολιτικός.

Κανένα πρόσωπο του διαμετρήματος του κ. Ντράγκι δεν υποστηρίζει με τόση θέρμη τις μεταρρυθμίσεις. Αλλά η επανειλημμένη του έκκληση να προχωρήσει η ατζέντα σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν είναι ρεαλιστική. Οι ψηφοφόροι δεν στρέφονται στις Βρυξέλλες όταν ψάχνουν κάποιον να κατηγορήσουν για τις χαμένες θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο, οπότε η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων παραμένει ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων.

Σε τέτοια ζητήματα, θεσμοί όπως η ΕΚΤ παίζουν πολύτιμο ρόλο όταν προσφέρουν συμβουλές και διακριτική στήριξη. Αλλά οποιαδήποτε μεταρρύθμιση εφαρμόζεται υπό τις διαταγές από έναν μη εκλεγμένο αξιωματούχο, ειδικά από κάποιον με την δύναμη του κ. Ντράγκι, θα δυσκολευτεί να ριζώσει. Η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας κινείται σε δύο κατευθύνσεις. Οι κυβερνήσεις πρέπει να ακούν τον κ. Ντράγκι, διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα να μην ακούν τις συμβουλές του.