ΣΕΒΕ: Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά περιφέρεια

Στην κατάρτιση της μελέτης με τίτλο "Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά περιφέρεια" για το διάστημα 2017-2021 προχώρησε το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) για μία ακόμη χρονιά.

Από τη μελέτη προέκυψαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για το επίπεδο της εξωστρέφειας κάθε περιφέρειας ξεχωριστά μετά την πτώση που σημειώθηκε το 2020 εξαιτίας της εμφάνισης της πανδημίας του COVID-19. Για άλλη μία φορά απεδείχθη το πρόβλημα των περιφερειακών ανισοτήτων καθώς μόνο οι περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου πραγματοποιούν το 82% του συνόλου.

Σημειώνεται ότι ο ΣΕΒΕ αποτελεί τον μοναδικό φορέα που επεξεργάζεται και αναλύει τα στοιχεία των εμπορευματικών συναλλαγών που πραγματοποιούν οι 13 περιφέρειες της χώρας. Στόχος της μελέτης είναι η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της κάθε περιφέρειας σε κλαδικό επίπεδο, η ανάλυση των χωρών με τις οποίες πραγματοποιεί εμπορικές συναλλαγές και ο εντοπισμός των αδύναμων σημείων που χρήζουν βελτίωσης. Πρόκειται για μία ad hoc μελέτη για το επίπεδο εξωστρέφειας όλων των ελληνικών περιφερειών ξεχωριστά, και ένα απαραίτητο εργαλείο για την σκιαγράφηση και βελτίωση της εξαγωγικής επίδοσης των ελληνικών περιφερειών.

Διαδοχικά ρεκόρ για τις εξαγωγές

Πριν την επίδοση-ρεκόρ των €55 δισ. το 2022 (πηγή: προσωρινά στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ, 07/02/2023), οι εξαγωγές είχαν καταγράψει ένα ακόμη ρεκόρ το 2021 φτάνοντας τα €39,4 δισ. από €30,4 δισ. το 2020, με την αύξηση να ανέρχεται σε 29,5%, δηλαδή €9,0 δισ. (πηγή: στοιχεία μελέτης ΙΕΕΣ-ΣΕΒΕ).

Η σημαντική αυτή βελτίωση είχε ως αποτέλεσμα την βελτίωση της εξαγωγικής επίδοσης (εξαγωγές αγαθών ως % ΑΕΠ), η οποία από 18,4% το 2020 έφτασε το 21,7% το 2021.

Από το σύνολο των ελληνικών περιφερειών, μόνο το Βόρειο Αιγαίο κατέγραψε μείωση της εξαγωγικής του επίδοσης (€40,5 εκατ. | 26,2%), ενώ αντίθετα όλες οι υπόλοιπες περιφέρειες αύξησαν τις εξαγωγές τους με την Αττική (αύξηση €3,9 δισ.), την Πελοπόννησο (αύξηση €2,4 δις.) και την Κεντρική Μακεδονία (αύξηση €924,3 εκατ.) να σημειώνουν τη μεγαλύτερη αύξηση σε απόλυτη τιμή.

Αντίστοιχα, οι συνολικές εισαγωγές διαμορφώθηκαν σε €63,7 δισ. το 2021 σημειώνοντας αύξηση κατά 34,1%, δηλαδή €16,2 δισ. σε σχέση με το 2020, ενώ το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε σε €24,3 δισ.

Ανάλυση ανά κλάδο

Σε κλαδικό επίπεδο, τα πετρελαιοειδή με εξαγωγές €11,3 δισ. και μερίδιο 28,6% αποτελούν τον σημαντικότερο κλάδο με το 49% να προέρχεται από την Αττική και το 40% από την Πελοπόννησο.

Δεύτερος σημαντικότερος κλάδος τα τρόφιμα με μερίδιο 16,7% επί του συνόλου και τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας (30%) και Αττικής (21%) να έχουν τα σημαντικότερα μερίδια, ενώ το 75% των χημικών και πλαστικών που αποτελεί τον 3ο σημαντικότερο κλάδο, προέρχεται από την Αττική.

Αναφορικά με τους εξαγωγικούς προορισμούς, Ιταλία, Γερμανία και Κύπρος κατέκτησαν τις τρεις πρώτες θέσεις με μερίδιο 10,0%, 7,3% και 6,0% αντίστοιχα, όντας στο top 10 της Περιφέρειας Αττικής, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Περιφέρειας Θεσσαλίας.

Σημαντικότερα σημεία ανά περιφέρεια

i. Τα €20 δισ. ξεπέρασαν για πρώτη φορά στην ιστορία οι εξαγωγές της Περιφέρειας Αττικής το 2021 σημειώνοντας αύξηση κατά 23,4% συγκριτικά με το 2020, με το μερίδιό τους να ανέρχεται σε 52,7% επί του συνόλου. Εξίσου σημαντική ήταν και η αύξηση των εισαγωγών της Περιφέρειας (ήτοι 31,2%), με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν σε €44,1 δισ. και το εμπορικό έλλειμμα να διαμορφωθεί σε €23,3 δισ.

ii. Αύξηση 17,7% κατέγραψαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στο διάστημα 2020-2021, φτάνοντας τα €6,2 δισ., η οποία συνιστά και την καλύτερη επίδοσή της. Το μερίδιο της περιφέρειας ανέρχεται σε 15,6% με τα πετρελαιοειδή, και σε 19,0% χωρίς αυτά.

iii. Την καλύτερη επίδοσή της πέτυχε και η Περιφέρεια Πελοποννήσου με εξαγωγές €5,4 δισ. το 2021, καταγράφοντας μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις εξαγωγών (ήτοι 79,8%). Χωρίς τα πετρελαιοειδή, η αύξηση περιορίστηκε στο 12,1%.

iv. Στην 4η θέση βρέθηκε η Περιφέρεια Θεσσαλίας με εξαγωγές αξίας €1,8 δισ. και μερίδιο 4,5%, ενώ συγκριτικά με το 2020 η περιφέρεια σημείωσε αύξηση εξαγωγών κατά 31,2%. Σημαντικότερος προορισμός ήταν η Γερμανία με μερίδιο 19,0%.

v. Με μερίδιο 4,3% και εξαγωγές ύψους €1,7 δισ. η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βρέθηκε στην 5η θέση, σημειώνοντας αύξηση εξαγωγών κατά 51,1% συγκριτικά με το 2020.

vi. Κατά 26,8% αυξήθηκαν και οι εξαγωγές της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στο διάστημα 2020-2021, με αποτέλεσμα να ξεπεράσουν το €1 δισ. Παρά την αύξηση και των εισαγωγών κατά 19,9% (€765,1 εκατ.), το εμπορικό πλεόνασμα ανήλθε σε €257,1 εκατ.

vii. Αύξηση σημείωσαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, με αποτέλεσμα η περιφέρεια να κερδίσει μία θέση και από την 8η (2020) να βρεθεί στην 7η φέτος. Οι εξαγωγές της περιφέρειας έφτασαν τα €722,4 εκατ. κατακτώντας μερίδιο 1,8% επί του συνόλου.

viii. Με ώθηση από τα τρόφιμα (49,4% μερίδιο-40,5% αύξηση) οι εξαγωγές της Περιφέρειας Κρήτης άγγιξαν τα €700 εκατ. σημειώνοντας αύξηση κατά 10,7% συγκριτικά με το 2020. Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα ύψους €232,8 εκατ.

ix. Για ακόμη ένα έτος, οι εξαγωγές της Περιφέρειας Ηπείρου κινήθηκαν ανοδικά και ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα €400 εκατ. (ήτοι €413,1 εκατ.) με την αύξηση (2021/2020) να ανέρχεται σε 17,8%. Σημαντικότερος κλάδος τα τρόφιμα σε ποσοστό 75,0%.

x. Στην 10η θέση βρέθηκε η Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας με τις εξαγωγές να ανέρχονται σε €296,2 εκατ. Παρά την αύξηση, οι επιδόσεις δεν έφτασαν στα προ πανδημίας επίπεδα, δηλαδή άνω των €300 εκατ. Στην πρώτη θέση η κλωστοϋφαντουργία και ένδυση με 40,0% μερίδιο.

xi. Μεγάλη ενίσχυση εξαγωγών κατέγραψε η Περιφέρεια Ιονίου καθώς από €85,4 εκατ. το 2020 αυτές ανήλθαν σε €224,1 εκατ. το 2021. Η αύξηση, ωστόσο, οφείλεται αποκλειστικά στην εκτίναξη των εξαγωγών πετρελαιοειδών κατά 778,7%.

xii. Στην προτελευταία θέση των ελληνικών εξαγωγών ανά περιφέρεια βρέθηκε το Νότιο Αιγαίο με την αξία των εξαγωγών να διαμορφώνεται σε €144,8 εκατ. έναντι €76,8 εκατ. το 2020 και το 52,0% εξ αυτών να αφορά πετρελαιοειδή, τα οποία μάλιστα αυξήθηκαν κατά 304,2% στο εν λόγω διάστημα.

xiii. Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με εξαγωγές €113,9 εκατ. και μερίδιο 0,3% στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών βρέθηκε στην τελευταία θέση της σχετικής λίστας, όντας μάλιστα η μοναδική περιφέρεια που σημείωσε μείωση εξαγωγών στο διάστημα 2020/2021 (ήτοι 26,2%).