Φάμελλος:Η διασφάλιση πρόσβασης στο αγαθό της ενέργειας σε προσιτές τιμές είναι ευθύνη της πολιτείας

Τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες της Ελλάδας με άλλες χώρες, και ειδικά με χώρες των Βαλκανίων, την οποία και έχει επιδείξει έμπρακτα με τη Σύνοδο των Ηγετών του Νότου αλλά και με την εμβληματική Συμφωνία των Πρεσπών επανέλαβε ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, ξεκινώντας την ομιλία του στο 26ο Εθνικό Συνέδριο «Ενέργεια & Ανάπτυξη 2022» του ΙΕΝΕ, με αφορμή σχετική πρωτοβουλία του Ινστιτούτου.
Επικεντρώθηκε στη συνέχεια στην τεράστια πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως ανθρωπότητα που δεν είναι άλλη από την κλιματική κρίση, όπου έρχεται να προστεθεί η σημερινή ενεργειακή κρίση που έχει μετατραπεί σε κρίση ακρίβειας και εντείνει, ακόμη περισσότερο, τις υφιστάμενες ανισότητες.

«Σήμερα, στην Ελλάδα, η ενέργεια είναι δυσπρόσιτη για την πλειονότητα των πολιτών και επιχειρήσεων και ταυτόχρονα λίγες εταιρείες απολαμβάνουν υπερκέρδη. Για αυτόν το λόγο κεντρική πολιτική προτεραιότητα κάθε κυβέρνησης και ευθύνη της πολιτείας θα έπρεπε να είναι η διασφάλιση της πρόσβασης στο αγαθό της ενέργειας σε προσιτές τιμές για όλες και όλους. Για τις παραγωγικές δυνάμεις ώστε να στηριχθεί η εθνική οικονομία, αλλά και να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων των νοικοκυριών στο αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας που πρέπει να παραμείνει κοινωνικό αγαθό και να μη μετατραπεί σε αγαθό πολυτελείας».

Ο Σ.Φάμελλος παρέθεσε αναλυτικά τις κυβερνητικές πολιτικές που αντί να διασφαλίζουν την πρόσβαση σε ενέργεια σε προσιτές τιμές κατέστησαν την Ελλάδα πιο ευάλωτη στην υφιστάμενη κρίση εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία:

- Τη fake απολιγνιτοποίηση και πρόσδεση της ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο
Το σχέδιο αυτό καθόλου δεν αφορούσε την απανθρακοποίηση, δηλαδή την αντικατάσταση των λιγνιτικών μονάδων με ΑΠΕ και αποθήκευση αλλά απλά την αντικατάσταση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ με μονάδες φυσικού ορυκτού αερίου ιδιωτών. Έχει αποδειχθεί το πόσο λανθασμένη ήταν. Αν και τον Απρίλιο από την Κοζάνη ο Πρωθυπουργός παραδέχτηκε το λάθος του και εξήγγειλε αυτή τη φορά διπλασιασμό της εξόρυξης λιγνίτη, τα λιγνιτωρυχεία είχαν ήδη απαξιωθεί και είχε φύγει το ειδικευμένο προσωπικό.

-Τη δήθεν «απλοποίηση» της αδειοδοτικής διαδικασίας των ΑΠΕ
Η δήθεν απλοποίηση του αδειοδοτικού πλαισίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, με το νόμο 4685/2020, οδήγησε σε αλαλούμ και «υπερθέρμανση» στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Την «ευκαιρία» αυτή δεν «έχασαν» επενδυτές που «είδαν φως και μπήκαν» οδηγώντας σε αλαλούμ, ακόμη και σε δευτερογενή αγορά αδειών. Έχει οδηγήσει σε πολλαπλάσιες άδειες ακόμη και σε σχέση με τους πιο υψηλούς στόχους διείσδυσης ΑΠΕ που θα θέσει το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, τις ανάγκες μας δηλαδή, καθώς και δεν υπάρχει ούτε διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος για αυτά τα έργα. Όμως, παρότι δε θα εγκατασταθούν όλα αυτά τα έργα, η διαμορφωθείσα κατάσταση έχει δημιουργήσει εντάσεις στις τοπικές κοινωνίες. Άρα και για τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος αλλά και για την απελευθέρωση ηλεκτρικού χώρου, απαιτείται να γίνει ξεσκαρτάρισμα όλων αυτών των έργων.

-Την καθυστέρηση και το αλαλούμ και στην αποθήκευση
Η κυβέρνηση καθυστέρησε αδικαιολόγητα να νομοθετήσει αδειοδοτικό πλαίσιο για την αποθήκευση αλλά και καθυστέρησε την ωρίμανση έργων. Ανάλογη καθυστέρηση έχουμε στο ρυθμιστικό πλαίσιο για την αποθήκευση και τη συμμετοχή της στις αγορές, όπου δεν έχει προχωρήσει τίποτα, το ίδιο και σε ό,τι αφορά τους διαγωνισμούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θεωρούμε ότι πρέπει να διασφαλιστεί ότι το Δημόσιο έχει άμεσα ή έμμεσα υπό τον έλεγχό του ένα κρίσιμο μέγεθος υποδομών αποθήκευσης και με εμπλοκή και της ΔΕΗ.

- Την απουσία Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ
Η απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) να καθυστερήσει εκ νέου και για σχεδόν έναν επιπλέον χρόνο την εκπόνηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, τοποθετώντας την παράδοσή του τον Απρίλιο του 2023, σημαίνει ότι στην ουσία μέχρι τότε θα έχουν χωροθετηθεί όλα τα έργα ΑΠΕ της επόμενης δεκαετίας χωρίς σχεδιασμό. Η έλλειψη κανόνων και διαφάνειας δημιουργεί εντάσεις με τις τοπικές κοινωνίες και δυσφημίζει την πράσινη μετάβαση.

-Την πρόσφατη ρουσφετολογική προτεραιότητα σύνδεσης έργων ΑΠΕ
Το ΥΠΕΝ εξέδωσε Υπουργική Απόφαση μέσα στο Δεκαπενταύγουστο, την οποία και καταγγείλαμε αμέσως, η οποία κατάργησε τη χρονική προτεραιότητα στην εξέταση αιτήσεων, εισάγοντας φωτογραφικούς όρους με πλήρη αδιαφάνεια και αφήνοντας έξω ώριμα έργα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, με την αγορά των ΑΠΕ πλέον βοά από το σκάνδαλο.
«Repower EU στα λόγια δυστυχώς μόνο ενώ παράλληλα η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει την αισχροκέρδεια στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, πολύ πριν μάλιστα από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία», είπε δηκτικά.

Ο Σ.Φάμελλος υπογράμμισε πως η «πράσινη», καθαρή ενέργεια είναι και αυτή που μπορεί να διασφαλίσει χαμηλές τιμές, σε συνδυασμό όμως με μία κυβέρνηση που θέλει να περιστείλει την αισχροκέρδεια και να ελέγξει την αγορά. «Το αντίθετο συμβαίνει στην Ελλάδα με ευθύνη της κυβέρνησης ΝΔ, πολύ πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία». Συγκεκριμένα ανέφερε: τις αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ τον Σεπτέμβριο του 2019, τη λειτουργία του Target Model τον Νοέμβριο του 2020 χωρίς ρύθμιση και έλεγχο, την αισχροκέρδεια των γαλάζιων παιδιών στη ΔΕΗ, όπου χαρακτηριστικά, τον Απρίλιο του 2020, πουλούσε τέσσερις (4) φορές πάνω από τη χονδρεμπορική, την εφαρμογή της ληστρικής ρήτρας αναπροσαρμογής από τη γαλάζια διοίκηση της ΔΕΗ τον Αύγουστο του 2021, καθώς και τα απαράδεκτα υπερκέρδη στην αγορά ενέργειας που παράγονται ακόμη και σήμερα.

Ο Σ.Φάμελλος έκλεισε τέλος παρουσιάζοντας την εναλλακτική πρόταση και τη διέξοδο για την αγορά ενέργειας την επόμενη μέρα, τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ:

-Δημόσιος έλεγχος στην αγορά ενέργειας και επανάκτηση της πλειοψηφίας της ΔΕΗ από το Δημόσιο, ώστε να λειτουργεί πάλι ως κοινωνικός και αναπτυξιακός βραχίονας της χώρας μας, όπως ήταν πάντοτε, και όχι ως μία οποιαδήποτε ιδιωτική επιχείρηση ενέργειας με μοναδικό σκοπό την κερδοσκοπία, όπως έχει επιλέξει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.

-Φορολόγηση των υπερκερδών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (παραγωγή, προμήθεια), στην προμήθεια φυσικού αερίου και στα διυλιστήρια, σε συντελεστή 90% (και όχι 33%), ειδικά εφόσον βιώνουμε συνθήκες κρίσης.

-Θέσπιση ανώτατου συντελεστή κέρδους 5% στην ενέργεια, που σε συνθήκες κρίσης μπορεί να γίνει και μικρότερος.

-Αναμόρφωση του τρόπου λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού, Target Model, προσανατολισμένη στην απεξάρτηση της τιμής ρεύματος από το φυσικό αέριο, με εργαλεία ρύθμισης όπως τα διμερή συμβόλαια και στοχεύοντας στην αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ αλλά και την αποθήκευση, καθώς και μόνιμη προσθήκη στο μοντέλο της αγοράς εργαλείων που θα προλαμβάνουν την αισχροκέρδεια με έλεγχο χρονοσειρών προσφορών και πραγματικού κόστους και κέρδους, ex ante ex post της προημερήσιας της ημερήσιας και της εξισορρόπησης.

-50% των νέων αδειών ΑΠΕ να προέρχεται από αυτοπαραγωγή, αυτοκατανάλωση και Ενεργειακές Κοινότητες.
«Με λίγα λόγια, μόνο μία ισχυρή πολιτεία μπορεί να εξασφαλίσει την πρόσβαση των νοικοκυριών και των παραγωγικών δυνάμεων στης χώρας, στο πλαίσιο της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα, στο αγαθό της ενέργειας σε προσιτές τιμές ώστε κανείς και καμία να μη μείνει πίσω», δήλωσε κλείνοντας την τοποθέτησή του.