ΕΕ: Χρήση ρωσικών κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας

Οι συζητήσεις βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και οι νομικοί εμπειρογνώμονες έχουν πρόσφατα επιφορτιστεί να εξετάσουν πιθανές επιλογές, ανέφεραν πληροφορίες. Η αξιολόγηση του κατά πόσον ή πώς θα αναληφθούν τα περιουσιακά στοιχεία είναι εξαιρετικά περίπλοκη και δυνητικά νομικά δύσκολη.

Αλλά καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σέρνεται στον ένατο μήνα της και οι γύροι κυρώσεων αποτυγχάνουν να αποτρέψουν τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ακόμη και όταν βλάπτουν την οικονομία του, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ στις Βρυξέλλες διερευνά τρόπους για να διακόψει οριστικά την πρόσβασή του σε αυτά τα κεφάλαια.

Οι επιλογές θα επικεντρωθούν στο πώς θα κατασχεθούν τελικά μερικά από τα περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια των αποθεμάτων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας που πάγωσαν από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και άλλους συμμάχους μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οποιαδήποτε δράση της ΕΕ θα επικεντρωθεί στα περιουσιακά στοιχεία που διατηρούνται στην Ευρώπη, ανέφεραν οι πολίτες. Δεν είναι σαφές ποια ακριβώς περιουσιακά στοιχεία έχουν δεσμευθεί στην ΕΕ.

Το θέμα έχει τεθεί στις ΗΠΑ, δήλωσαν δύο από τους ανθρώπους, αλλά δεν είναι σαφές εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν θα λάβει επίσης μέτρα για την κατάσχεση ρωσικών αποθεμάτων που διατηρούνται σε δολάρια. Τον Μάιο, αξιωματούχοι του Υπουργείου Οικονομικών εξέφρασαν ανησυχία για τη δημιουργία προηγούμενου που θα αποθάρρυνε άλλες ξένες κεντρικές τράπεζες να σταθμεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία στις ΗΠΑ. Η κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας θα ήταν ένα νομικό ναρκοπέδιο και ο δρόμος από ένα χαρτί επιλογών για να γίνει μια μέρα πραγματικότητα είναι μακρύς.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «διερευνά πώς να κάνει τη Ρωσία να πληρώσει για την καταστροφή που προκάλεσε» και έχει ζητηθεί από τους ηγέτες της ΕΕ «να παρουσιάσει επιλογές για τη χρήση δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο», δήλωσε ο εκπρόσωπος Κρίστιαν Γουίγκαν, προσθέτοντας ότι «οι εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη».

Η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν δήλωσε τον Μάιο ότι πιστεύει ότι μια τέτοια κίνηση «δεν είναι κάτι νομικά επιτρεπτό στις Ηνωμένες Πολιτείες» αλλά ότι «είναι πολύ φυσικό δεδομένης της τεράστιας καταστροφής στην Ουκρανία και του τεράστιου κόστους ανοικοδόμησης που θα αντιμετωπίσουν, να στραφούμε στη Ρωσία για να βοηθήσουμε να πληρώσει τουλάχιστον ένα μέρος του τιμήματος που θα προκύψει».

Το υπουργείο Οικονομικών εξέφρασε τότε την ανησυχία του για τη δημιουργία προηγούμενου που θα αποθάρρυνε άλλες χώρες να σταθμεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία της κεντρικής τράπεζας στις ΗΠΑ.

Το Κρεμλίνο κατήγγειλε το πάγωμα των αποθεμάτων ως παράνομο και δήλωσε ότι θα καταπολεμήσει κάθε προσπάθεια κατάσχεσής τους για άλλους σκοπούς. «Μιλάμε για μια διεθνή πράξη κλοπής, παραβιάζοντας τα πάντα», δήλωσε ο εκπρόσωπος Ντμίτρι Πεσκόφ στις 31 Οκτωβρίου.

Ο επίτροπος δικαιοσύνης της ΕΕ Ντιντιέ Ρέιντερς, δήλωσε το Σάββατο στον γερμανικό όμιλο μέσων ενημέρωσης Funke, συμπεριλαμβανομένης της εφημερίδας Westdeutsche Allgemeine Zeitung, ότι τα παγωμένα αποθέματα θα μπορούσαν να διατηρηθούν ως εγγύηση έως ότου η Ρωσία συμμετάσχει εθελοντικά στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.

Ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ δήλωσε τον Μάιο ότι τα κράτη μέλη είχαν αναφέρει το πάγωμα περίπου 23 δισεκατομμυρίων ευρώ περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Ένας από τους ανθρώπους είπε ότι ο αριθμός αυτός έχει έκτοτε αυξηθεί, αλλά δεν αποκάλυψε ένα ακριβές ποσό, καθώς εξακολουθεί να αξιολογείται.

Νομικοί εμπειρογνώμονες προσπαθούν προσεκτικά να αναλύσουν την κατάσταση και να δουν τι θα μπορούσε να είναι εφικτό, είπε ένας από τους ανθρώπους. Οποιεσδήποτε προτάσεις θα πρέπει να είναι νομικά ισχυρές και να υποστηρίζονται επίσης από τα κράτη μέλη. Οποιαδήποτε κίνηση κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας θα ήταν πολύ σημαντική και ορισμένα μέλη θα μπορούσαν να είναι απρόθυμα να την υποστηρίξουν. Εάν συμφωνηθούν και εφαρμοστούν μέτρα, ωστόσο, τα κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να συνεισφέρουν στο μεταπολεμικό κόστος ανοικοδόμησης της Ουκρανίας.

Η ουκρανική κυβέρνηση ζητά εδώ και μήνες να μεταφέρει παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στους λογαριασμούς της ως αποζημίωση για να τα χρησιμοποιήσει στην ανοικοδόμηση της εμπόλεμης χώρας. Το κόστος της ανοικοδόμησης εκτιμάται σε 750 δισεκατομμύρια δολάρια, δήλωσε ο πρωθυπουργός Denys Shmyhal τον Σεπτέμβριο.

«Εργαζόμαστε πάνω σε αυτό - έτσι ώστε το κατάλληλο ψήφισμα για την εφαρμογή ενός διεθνούς μηχανισμού αποζημίωσης να υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις 20 Οκτωβρίου. «Πολλές χώρες είναι ήδη πρόθυμες να το κάνουν αυτό. Νομίζω ότι μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους θα έχουμε πραγματικές λύσεις, θα δούμε έναν πραγματικό μηχανισμό».

Ξεχωριστά, η ΕΕ εξετάζει τις εξουσίες κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων των Ρώσων στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις, επεκτείνοντας τον κατάλογο των εγκλημάτων, όπως η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και η διαφθορά, ώστε να συμπεριλάβει την παραβίαση των κυρώσεων της ΕΕ.

Οι ισχύοντες κανόνες παρεμποδίζουν τις πιο εκτεταμένες προσπάθειες σε ολόκληρο το μπλοκ να προχωρήσουν πέρα από τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Τα περιουσιακά στοιχεία στα οποία επιβάλλονται κυρώσεις δεσμεύονται επί του παρόντος και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν, καθώς η ιδέα είναι ότι μια μέρα μπορεί να επιστραφούν εάν αρθούν οι περιορισμοί. Για να είναι σε θέση να κατάσχει και να χρησιμοποιεί περιουσιακά στοιχεία, η ΕΕ χρειάζεται μια νομική βάση για να το πράξει.

Το μπλοκ ζυγίζει επίσης την εκχώρηση νέων εξουσιών στη νεοσύστατη εισαγγελία του, ανέφερε προηγουμένως το Bloomberg. Οι εξουσίες αυτές θα εξαρτώνται από τα σχέδια να καταστεί η αποφυγή κυρώσεων έγκλημα κατά το δίκαιο της Ένωσης.

Τα κράτη της ΕΕ έχουν μέχρι στιγμής παγώσει περίπου 17,5 δισεκατομμύρια ευρώ περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε ρωσικά άτομα και οντότητες στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις.