«Κληρονομιά» του κορονοϊού η τηλεργασία

Την περασμένη Δευτέρα και κατά τις ανακοινώσεις για τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων οι αρμόδιοι υφυπουργοί ανακοίνωσαν πως στόχος θα είναι το 70% των εργαζομένων στο Δημόσιο να παραμείνουν σε αυτή τη φάση σε καθεστώς τηλεργασίας. Βεβαίως η ρύθμιση αυτή αφορά εργαζόμενους που λόγω της φύσης της εργασίας τους μπορούν να εργαστούν από το σπίτι ή, ενδεχομένως, από οπουδήποτε αλλού.

Φαίνεται πως τουλάχιστον προς το παρόν ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αντιδρούν θετικά στην προοπτική μονιμοποίησης της τηλεργασίας.

Σύμφωνα με έρευνα της KPMG που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα στο διάστημα της ισχύος των περιοριστικών μέτρων, το 88% των εργαζομένων που δουλεύουν από το σπίτι αξιολογεί θετικά την τηλεργασία, με το 79% να επισημαίνει πως κερδίζει τον χρόνο που υπό κανονικές συνθήκες θα έχανε στις μετακινήσεις.

Η ηλικιακή ομάδα που το εκτιμά περισσότερο είναι οι έως 30 ετών (82%), ενώ η άνω των 60 ετών το εκτιμά λιγότερο (72%). Ως πολύ σημαντικό όφελος αναδεικνύεται για τα μη διοικητικά στελέχη (87%), ενώ οι γενικοί διευθυντές το αξιολογούν χαμηλότερα (71%).

Βέβαια, το 59% δηλώνει ότι η απουσία σαφών ορίων μεταξύ εργασίας και ξεκούρασης είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν. Η δυσκολία αυτή εντείνεται για τους διευθυντές τμημάτων (64%) ενώ είναι αισθητά μικρότερη για τους υπαλλήλους γραφείου (50%).

Το 81% των εργαζομένων έχει ήδη προσαρμοστεί στην εξ αποστάσεως εργασία, ενώ μόλις ένα 6% δηλώνει ότι δεν ξέρει αν θα μπορέσει να προσαρμοστεί σε αυτή τη μορφή εργασίας.

Κερδισμένος χρόνος, δυνατότητα μικρών διαλειμμάτων για την ενασχόληση με κάποια οικιακή εργασία, απουσία υποχρέωσης να τηρείται κάποιος συγκεκριμένος ενδυματολογικός κώδικας είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας.

Ωστόσο ένα σημαντικό θέμα που προκύπτει είναι η ισορροπία μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου. Δεν λείπουν οι περιπτώσεις εργαζομένων που καταγγέλλουν ότι η επιχείρηση στην οποία (τηλε-)εργάζονται τους θεωρεί διαθέσιμους 16 ή 18 ώρες την ημέρα, ενώ τίθεται και το θέμα της επιδότησης από τις επιχειρήσεις των συνδέσεων ή του εξοπλισμού που χρησιμοποιεί ο εργαζόμενος στο σπίτι.

Η έρευνα της KPMG παρατηρεί ανάμεσα σε άλλα πως θετικότεροι έναντι της τηλεργασίας είναι οι νέοι ηλικίας έως 30 ετών σε ποσοστό 82%. Τη θερμή σχέση των νέων με την τηλεργασία είχε καταγράψει και ο ΣΕΒ το 2019 σε μελέτη του όπου ανέφερε πως για τις επιχειρήσεις «τα κυριότερα οφέλη είναι η αύξηση της παραγωγικότητας μέχρι και 50%, η προσέλκυση και διατήρηση προσωπικού νεότερων ηλικιών, η μείωση των λειτουργικών εξόδων, αλλά και η μείωση εκτάκτων απουσιών». Σύμφωνα με στοιχεία του 2018 στην Ελλάδα μόλις το 5,1% του εργατικού δυναμικού ήταν σε κάποιο καθεστώς τηλεργασίας, έναντι 15% στην Ε.Ε. και 36% σεην Ολλανδία και τη Σουηδία.

Το ποσοστό αυτό έχει ανεβεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα και αν ληφθεί υπόψιν πως το Δημόσιο αριθμεί περίπου 600.000 εργαζόμενους, θεωρητικά ως και 400.000 υπάλληλοι θα εξακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες να εργάζονται από το σπίτι. Βεβαίως ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι αρκετά χαμηλότερος αφού πολλές εργασίες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν εξ αποστάσεως.

Δικαιώματα και υποχρεώσεις

Στο μεγάλο κεφάλαιο των δικαιωμάτων, το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ εξέδωσε στις αρχές Απριλίου έναν σύντομο οδηγό όπου αναφέρει μεταξύ άλλων πως:

Οι τηλεργαζόμενοι απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα, τα οποία διασφαλίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία και τις συλλογικές συμβάσεις, με τους συγκρίσιμους εργαζομένους μέσα στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Η λήψη των κατάλληλων μέτρων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων που γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας από τον τηλεργαζόμενο αλλά και η προστασία του λογισμικού και των λοιπών δικτύων της επιχείρησης εναπόκειται στον εργοδότη.

Ο εργοδότης οφείλει να σέβεται την προσωπική ζωή του τηλεργαζομένου. Γενικά ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την παροχή, εγκατάσταση και συντήρηση του αναγκαίου εξοπλισμού για την τηλεργασία. Ωστόσο, ο εργαζόμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει τον δικό του εξοπλισμό. Ο εργοδότης σε κάθε περίπτωση παρέχει στον τηλεργαζόμενο τεχνική υποστήριξη για την παροχή της τηλεργασίας και αναλαμβάνει το κόστος των τηλεπικοινωνιών

Ο τηλεργαζόμενος καθορίζει ο ίδιος το χρόνο εργασίας του, μέσα όμως στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας, των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και των κανονισμών των επιχειρήσεων.