Στη Βουλή οι συμβάσεις για τις έρευνες για υδρογονάνθρακες

Πρόκειται για συμβάσεις που είχαν υπογραφεί στις 9 Απριλίου και τις 27 Ιουνίου και αφορούν έρευνες για υδρογονάνθρακες στο Ιόνιο και τις θαλάσσιες περιοχές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Αναλυτικά, οι συμβάσεις αφορούν:

-Για τις θαλάσσιες περιοχές «Νοτιοδυτικά Κρήτης» και «Δυτικά Κρήτης» εισάγονται προς κύρωση οι δυο συμβάσεις που υπεγράφησαν στις 27 Ιουνίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου -εκπροσωπούμενο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ)- και της κοινοπραξίας Total, ExxonMobil και Ελληνικών Πετρελαίων.

-Για τη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο» στη Δυτική Ελλάδα, η προς κύρωση σύμβαση υπεγράφη στις 9 Απριλίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της κοινοπραξίας Repsol-Ελληνικά Πετρέλαια. Την ίδια ημέρα υπεγράφη και η προς κύρωση σύμβαση για την «Περιοχή 10 Ιόνιο Πέλαγος» (στον κόλπο της Κυπαρισσίας), μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των Ελληνικών Πετρελαίων.

Σύμφωνα με το υπουργείο, με την κύρωσή τους από τη Βουλή οι συμβάσεις μίσθωσης αποκτούν την ισχύ νόμου και ενισχύουν την εξωστρέφεια της Ελλάδας στον αναπτυσσόμενο τομέα των υδρογονανθράκων. Αποτελεί ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης μεγάλων διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών που θα πραγματοποιήσουν επενδύσεις ύψους εκατομμυρίων ευρώ, ακόμα και στο βασικό στάδιο των ερευνών. Πέραν της συμβολής της βιομηχανίας υδρογονανθράκων στην αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, βάσει ανάλογης διεθνούς εμπειρίας (benchmarks), εκτιμάται ότι α) για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο των υδρογονανθράκων δημιουργούνται 3 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης στην ευρύτερη οικονομία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, β) Για κάθε ευρώ που θα αμείβονται οι άμεσα εργαζόμενοι στον κλάδο, θα δημιουργούνται άλλες 2 θέσεις εργασίας σε άλλους κλάδους της οικονομίας ενισχύοντας περαιτέρω την απασχόληση με νέες και καλά αμειβόμενες δουλειές.

Η Ελλάδα έχει σήμερα 9 θαλάσσιες και χερσαίες παραχωρήσεις. Με την κύρωση από τη Βουλή των σημερινών τεσσάρων συμβάσεων, ο συνολικός αριθμός θα ανέλθει σε 13. Αυτή η εξέλιξη, μακροπρόθεσμα, θα ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια και τον εφοδιασμό της Ελλάδας καθώς και τη γεωστρατηγική θέση μας ως έναν σημαντικό ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης.

Εφόσον οι έρευνες πιστοποιήσουν ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου ή αργού πετρελαίου είναι απολήψιμες, οι πρώτες γεωτρήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2020.

Βασικά στοιχεία των συμβάσεων

• Οι συμβάσεις μίσθωσης έχουν αρχική διάρκεια οκτώ ετών για την περίοδο ερευνών και 25 ετών για την περίοδο εκμετάλλευσης (με δυνατότητα παράτασης για δυο πενταετίες), από την ημερομηνία ανακάλυψης εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων.
• Κατά το οκταετές Βασικό Στάδιο Ερευνών, οι εταιρείες-ανάδοχοι καλούνται να επενδύσουν σωρευτικά ποσό της τάξης των 140 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια γεωφυσικών ερευνών, τον καθορισμό των πιθανών γεωτρητικών στόχων και τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων.
• Σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος, θα ακολουθήσει η διενέργεια επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων και ανάλογα με την ανάλυση των ευρημάτων, θα ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την παραγωγική γεώτρηση.
• Τα έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα προέλθουν κυρίως από το μίσθωμα (royalties) και τη φορολογία των προσδοκώμενων κερδών, καθώς και από τις στρεμματικές αποζημιώσεις, οι οποίες είναι καταβλητέες ήδη από το στάδιο της έρευνας. Κατά τη συνήθη διεθνή πρακτική, το ύψος του μισθώματος υπολογίζεται στη βάση μαθηματικού τύπου που λαμβάνει υπόψη τα ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις και τις εκροές (δαπάνες) των μισθωτριών εταιρειών.
• Το μίσθωμα καταβάλλεται οπωσδήποτε στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από την επίτευξη ή όχι κέρδους από τις εταιρείες-αναδόχους και υπολογίζεται ως ποσοστό της αξίας των υδρογονανθράκων που θα εξορυχθούν.
• Στις συμβάσεις περιέχεται επίσης όρος που υποχρεώνει τις εταιρείες-αναδόχους στην καταβολή συγκεκριμένου ποσού ετησίως για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών του Δημοσίου και των τοπικών κοινωνιών.
• Το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιμερίζεται τον κίνδυνο της επένδυσης, αφού το κόστος των μελετών, ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων επιβαρύνει αποκλειστικά τις εταιρείες, ενώ στις σχετικές συμβάσεις προβλέπεται, στην ολοκλήρωση της φάσης των ερευνών, η αποδέσμευση των μη εκμεταλλεύσιμων περιοχών από τις εταιρίες - αναδόχους.Επιπροσθέτως, τα έσοδα του Δημοσίου είναι εξασφαλισμένα, αφού προβλέπεται ελάχιστο πρόγραμμα εργασιών και οικονομική δέσμευση με έκδοση αντίστοιχης εγγυητικής επιστολής.

Προστασία του περιβάλλοντος

Όλες οι συμβάσεις μίσθωσης περιλαμβάνουν αυστηρό πλέγμα διατάξεων που διασφαλίζει ότι η έρευνα και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων θα διεξαχθεί με απόλυτο σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος.

Δεν προβλέπονται ειδικές ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα περιβαλλοντικά ζητήματα υπέρ των εταιρειών-αναδόχων, κάτι που σημαίνει ότι οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να συμμορφώνονται πλήρως με το σύνολο της Εθνικής και Ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, όχι μόνο αυτής που ισχύει τώρα, αλλά και της όποιας μελλοντικής-και αυστηρότερης.

Προβλέπεται ρητά η λήψη μέτρων επανόρθωσης στα οποία οφείλουν να προβούν οι εταιρείες σε περίπτωση που οι εργασίες που εκτελούν θέτουν σε κίνδυνο φυσικά πρόσωπα ή περιουσίες ή ρυπαίνουν ή βλάπτουν την χλωρίδα, πανίδα και υδρόβια ζωή ή το περιβάλλον.

Αναφορικά με τον τουρισμό, η εμπειρία από την 40ετή παραγωγή στον Κόλπο της Καβάλας (κοίτασμα Πρίνου), περιοχή που γειτνιάζει με τη δημοφιλή Θάσο, δείχνει ότι με την ορθή εφαρμογή των διεθνών καλών πρακτικών και των περιβαλλοντικών προβλέψεων, ο τουρισμός και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά.