Τα μέτρα και τα αντίμετρα του «προσχεδίου»

Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο πώς θα αποτυπωθεί τελικώς το «διπλό σενάριο». Από τη μία ο προϋπολογισμός δεν μπορεί παρά να κινηθεί με βάση τα όσα έχει ψηφίσει η ελληνική Βουλή: την περικοπή των συντάξεων μέσα από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς αλλά και την ενεργοποίηση αντιμέτρων συνολικού προϋπολογισμού περίπου δύο δις. ευρώ. Από την άλλη, η κυβέρνηση θέλει να μην εφαρμόσει τα αντίμετρα και να χρησιμοποιήσει τη δαπάνη των δύο δις. ευρώ για να διασώσει τις συντάξεις. Επίσης, θέλει να αξιοποιήσει το υπερπλεόνασμα για να χρηματοδοτήσει τις εξαγγελίες Τσίπρα το κόστος των οποίων ξεπερνά τα 800 εκατ. ευρώ. Αναλυτικά, τα μέτρα που θέλει να ενεργοποιήσει η κυβέρνηση, είναι τα εξής:

1. Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κύριας ασφάλισης για τους αυτοαπασχολούμενους, έχει δημοσιονομικό κόστος της τάξεως των 186 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για την εξαγγελία μείωσης του συντελεστή υπολογισμού των εισφορών για τους αυτοπασχολούμενους (τουλάχιστον αυτούς που δεν πληρώνουν το κατώτατο ποσό δηλαδή όσους δηλώνουν κέρδη άνω των 7000 ευρώ) από το 20% που είναι σήμερα στο 13,33%.
2. Η μείωση των εισφορών επικουρικής ασφάλισης. Είναι το μέτρο που θα ισχύσει αναδρομικά από την 1/1/2017 και θα επιτρέπει σε περίπου 200.000 αυτοαπασχολούμενους (σ.σ δικηγόρους μηχανικούς κλπ) να πληρώνουν για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ μόνο το ελάχιστο ποσό των 64,5 ευρώ ανά μήνα. Το συγκεκριμένο μέτρο, έχει δημοσιονομικό κόστος 44 εκατ. ευρώ.
3. Η μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ θα έχουν δημοσιονομικό κόστος της τάξεως των 270-320 εκατ. ευρώ (σ.σ το ακριβές ποσό εξαρτάται από το αν θα αποτυπωθεί σε όρους είσπραξης ή σε όρους βεβαίωσης εσόδων). Το μέτρο αφορά σε μεσοσταθμική μείωση της τάξεως του 10-11% ενώ –όπως έχει αποκαλύψει η «Ν»- η μείωση αυτή θα επέλθει με την εφαρμογή νέας κλίμακας η οποία θα έχει μειωτικούς συντελεστές από 10% έως 30%. Οι συντελεστές αυτοί θα εφαρμόζονται με κριτήριο την ατομική περιουσία του κάθε ιδιοκτήτη ενώ οι μεγαλύτερες μειώσεις (30%) θα ισχύσουν γι’ αυτούς που έχουν ατομική περιουσία έως και 60.000 ευρώ.
4. Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού περιλαμβάνουν και τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των νομικών προσώπων κατά μία μονάδα δηλαδή από το 29% που είναι σήμερα, στο 28%. Το μέτρο αυτό θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του 2019 μόνο αν αποφασιστεί η μείωση να ισχύσει για τη φορολόγηση των κερδών του 2018. Δεδομένου ότι εκτός από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων της τρέχουσας χρήσης θα επηρεαστούν και οι εισπράξεις από την προκαταβολή φόρου, το δημοσιονομικό κόστος της μιας μονάδας εκτιμάται στα περίπου 150-160 εκατ. ευρώ.
5. Το δημοσιονομικό κόστος για την καταβολή του επιδόματος στέγασης, μπορεί να κυμανθεί στα 300-350 εκατ. ευρώ ή και ακόμη χαμηλότερα καθώς εξαρτάται αποκλειστικά από τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που θα τεθούν ώστε να προκύψει ο τελικός αριθμός των δικαιούχων. Υπενθυμίζεται ότι στην αρχική του μορφή, το επίδομα των 70-210 ευρώ ανά μήνα για ενοικιαστές και δανειολήπτες, ήταν προγραμματισμένο να καταβληθεί σε 600.000 νοικοκυριά με πάνω από 1,2 εκατομμύρια μέλη. Ωστόσο, ο αριθμός των δικαιούχων θα περιοριστεί κατά τουλάχιστον 50% αν προχωρήσει η διατήρηση των συντάξεων στα σημερινά επίπεδα.

Για να ισχύσει το σενάριο που θέλει η κυβέρνηση, θα πρέπει να συμβούν δύο πράγματα: πρώτον να συμφωνήσουν οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί στην μη αναγκαιότητα περικοπής των συντάξεων και δεύτερον να απαντήσουν θετικά στις εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την παραγωγή πρωτογενούς υπερπλεονάσματος το 2019 ύψους τουλάχιστον 900 εκατ. ευρώ το οποίο μάλιστα θα κριθεί και ως μόνιμο και διαρκές. Και οι δύο αυτές παράμετροι, αυτή τη στιγμή είναι στον αέρα.

Υπάρχουν πάντως και μέτρα τα οποία θα περιλαμβάνονται ούτως ή άλλως στο προσχέδιο:

1. Το «πάγωμα» των συντάξεων στα σημερινά επίπεδα. Είναι ένα μέτρο με δημοσιονομική απόδοση της τάξεως των 95 εκατ. ευρώ καθώς η αναβολή της όποιας αναπροσαρμογής στο ύψος των συντάξεων λόγω του πληθωρισμού ο οποίος έχει επανέλθει πλέον για τα καλά σε θετικό πρόσημο, έχει ως αποτέλεσμα τη συγκράτηση της δαπάνης για τις συντάξεις.
2. Η αλλαγή στη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Ως γνωστόν, οι εισφορές του 2018, υπολογίστηκαν με συντελεστή 26,95% επί του αθροίσματος «καθαρά κέρδη προηγούμενης χρήσης συν ασφαλιστικές εισφορές προηγούμενης χρήσης» ενώ επί του αθροίσματος έγινε έκπτωση 15% για να περιοριστεί το συνολικό βάρος των ασφαλισμένων. Για το 2019, ναι μεν θα περιοριστεί ο συντελεστής από το 26,95% στο 20,28% αλλά από την άλλη θα πάψει να υπάρχει η έκπτωση του 15%. Δηλαδή, οι εισφορές θα υπολογιστούν με μικρότερο συντελεστή αλλά επί μεγαλύτερης βάσης. Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών από την 1/1/2019 έχει δημοσιονομικό όφελος περίπου 138 εκατ. ευρώ.
3. Η νέα περικοπή του ΕΚΑΣ. Η σχετική υπουργική απόφαση έχει ήδη εκδοθεί καθώς αποτελούσε ένα από τα τελευταία προαπαιτούμενα του 3^ουμνημονίου. Το δημοσιονομικό όφελος από την περαιτέρω οριζόντια μείωση του ΕΚΑΣ στα 12 ευρώ (με προοπτική μηδενισμού του στο τέλος του 2019) είναι πολύ περιορισμένο και κυμαίνεται στα 20-30 εκατ. ευρώ.
4. Στα μέτρα που αναμένεται να ενισχύσουν τα έσοδα του 2019 αναμένεται να περιληφθεί και ένα ποσό της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ το οποίο θα εισρεύσει από την ενεργοποίηση και αξιοποίηση των παιγνιομηχανημάτων του ΟΠΑΠ.