«Ρωσική ρουλέτα» η ανάπτυξη για το 2018

Η χρονιά «φεύγει» με διθυραμβικά σχόλια από τους Ευρωπαίους για τις επιδόσεις της Ελλάδας, τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και τη δυναμική που αναπτύσσεται στο πεδίο των επενδύσεων. Είναι, άλλωστε, ενδεικτικό ότι ακόμα και το συνήθως «μίζερο» ΔΝΤ, έχει βάλει τον πήχη των προβλέψεων του ψηλότερα ακόμα από το υπουργείο Οικονομικών!

Οι επίσημες προβλέψεις για το 2018 κυμαίνονται μεταξύ 2,3% και 2,6%, όπερ σημαίνει ότι το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών, η Κομισιόν, το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ, κινούνται στην ίδια λογική και «μετράνε» τους δείκτες με τον ίδιο τρόπο. Είναι, άραγε, τόσο ρόδινα τα πράγματα; Μάλλον όχι. Την… ατμόσφαιρα χαλάνε διεθνείς αναλυτές, επενδυτικές τράπεζες και γενικώς όσοι «διαβάζουν» τους αριθμούς με αυστηρά τεχνοκρατική ματιά, χωρίς πολιτικά «φίλτρα». Από αυτή τη μεριά, λοιπόν, οι προβλέψεις είναι πολύ πιο συντηρητικές, όπως για παράδειγμα η πρόσφατη εκτίμηση της PwC, που δεν «βλέπει» επέκταση της ελληνικής οικονομίας με ρυθμούς πάνω από 1,1%.

Πώς προκύπτουν αυτές οι τεράστιες διαφορές; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα αντανακλά στην πραγματικότητα το μεγάλο στοίχημα της επόμενης χρονιάς, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όσους εμπλέκονται στο Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα που εκπνέει τον ερχόμενο Αύγουστο. Όποιος συζητήσει με Ευρωπαίους αξιωματούχους τις τελευταίες εβδομάδες, αντιλαμβάνεται ότι ουδείς είναι διατεθειμένος αυτή τη στιγμή να μιλήσει για οτιδήποτε άλλο πλην του βασικού σεναρίου. Ποιο είναι αυτό; Ότι όλα θα λειτουργήσουν βάσει σχεδιασμού, με αποτέλεσμα η ελληνική οικονομία να αντιδράσει με ένα θετικό σοκ.

Θέμα ψυχολογίας

Πρόκειται για μια παραλλαγή της θεωρίας του ελατηρίου, που στηρίζεται στη λογική ότι μια οικονομία που συμπιέζεται επί έτη, μόλις αφεθεί θα εκτιναχθεί σαν ελατήριο. Ακόμα και υψηλόβαθμες πηγές από το στρατόπεδο της τρόικας, όταν ρωτήθηκαν από το «mp» για το πώς είναι δυνατόν να μη βλέπουν ξαφνικά ρίσκα και κινδύνους στους μήνες που έρχονται, απάντησαν ότι όλα είναι θέμα… ψυχολογίας και πώς όσο «τσουλάει» το Πρόγραμμα, τόσο θα αντιστρέφεται το αρνητικό κλίμα και τελικά θα βρεθούμε χωρίς να το καταλάβουμε στον ενάρετο κύκλο των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και της δημοσιονομικής ισορροπίας!

Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα γνωρίζουν ότι πολύ απλά έχει πέσει «γραμμή» σε Βρυξέλλες- Φρανκφούρτη- Βερολίνο, έτσι ώστε να αρχίσει να καλλιεργείται από τώρα το κλίμα ενός νέου success story, με την προσδοκία ότι θα επαληθευτεί το καλό σενάριο. Ωστόσο, οι δείκτες και οι αριθμοί, τις περισσότερες φορές χαλάνε την ωραία ατμόσφαιρα. Είναι ενδεικτικό ότι παρά τη ψυχρολουσία της ΕΛΣΤΑΤ για το υποτίθεται «δυνατό» γ’ 3μηνο του 2017, οι ξένοι τεχνοκράτες απέφυγαν σε πρώτη φάση να σηκώσουν το θέμα ή πολύ περισσότερο να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους. Παρά ταύτα, όπως προκύπτει από κοινοτικές πηγές, είναι πολύ πιθανόν να έχουμε μια ακόμα αναθεώρηση του φετινού ΑΕΠ στις Χειμερινές Προβλέψεις της Κομισιόν, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται ο πήχης να κατέβει στο 1,4%, έναντι αρχικών προβλέψεων για 2,7%. Κι αυτό φυσικά δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστο ούτε το 2018.

Προϋποθέσεις

Ανατρέχοντας κανείς στις επιμέρους προβλέψεις, θα διαπιστώσει ότι το βασικό σενάριο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5%, στηρίζεται σε δύο κύριες παραδοχές, σε δύο στοιχήματα. Το πρώτο έχει να κάνει με την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και μάλιστα κατά 1,2% και το δεύτερο με την εντυπωσιακή αύξηση των επενδύσεων κατά 11,4%. Και τα δύο προϋποθέτουν την ευνοϊκότερη οικονομική συγκυρία, τη βελτίωση του περιβάλλοντος, λες και πρόκειται για… ουρανοκατέβατα δώρα.

Κατ’ αρχάς, ως προς την ενίσχυση της κατανάλωσης, η πρόβλεψη πάσχει εν τη γενέσει της, καθώς βασίζεται στην αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας. Τα μηνιαία στοιχεία από την ΕΡΓΑΝΗ αποκαλύπτουν, όμως, ότι πρόκειται για μια πλασματική μείωση, που στηρίζεται στη δραματική αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, οι οποίες συν τοις άλλοις αμείβονται με μισθούς πείνας. Άρα οι προσδοκίες στρέφονται στους υπόλοιπους, οι οποίοι όμως θα βιώσουν για έναν ακόμα χρόνο την υπερφορολόγηση.

Στο πεδίο των επενδύσεων δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις για να αντιληφθεί κανείς την ουτοπία των στόχων. Αφήνοντας κανείς στην άκρη τα προβλήματα της υψηλής και διαρκώς μεταβαλλόμενης φορολογίας, αποτελεί ανάχωμα σε όποιο ενδεχόμενο ή υπαρκτό επενδυτικό ενδιαφέρον, το γεγονός ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί να ταλαιπωρείται από εσωτερικές διαφωνίες, με πιο τρανταχτό το παράδειγμα του Ελληνικού, που τείνει να μοιάσει με το… Γιοφύρι της Άρτας.