Προϋπολογισμός και τραπεζική ένωση στο Eurogroup

Το Eurogroup θα συζητήσει την επόμενη εβδομάδα για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, ιδέες για την καθιέρωση ενός κοινού προϋπολογισμού και τρόπους για την απλοποίηση των δημοσιονομικών κανόνων, προετοιμαζόμενο για τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου που θα ασχοληθεί με τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης. Δεν αναμένεται, ωστόσο, να επιτευχθεί συμφωνία στο Eurogroup της ερχόμενης Δευτέρας, καθώς υπάρχουν πολύ διαφορετικές απόψεις μεταξύ των 19 χωρών της Ευρωζώνης σχετικά με τις περισσότερες πτυχές της μεταρρύθμισης. «Θα είναι περισσότερο το στρώσιμο του τραπεζιού πριν αρχίσει το μαγείρεμα», δήλωσε χαρακτηριστικά υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Ευρωζώνης.

Με τη σύνοδο κορυφής της Ευρωζώνης στις 15 Δεκεμβρίου θα αρχίσει ένα εξάμηνο διαβουλεύσεων για τη βαθύτερη ενοποίηση και στη σύνοδο κορυφής τον Ιούνιο του 2018 θα ληφθούν αποφάσεις για το πώς θα διαμορφωθεί μελλοντικά η ενιαία νομισματική περιοχή. Μεταξύ των πιθανών αλλαγών περιλαμβάνονται ιδέες για τη συγκέντρωση χρημάτων για τις χώρες της Ευρωζώνης που θα διαχειρίζεται ένας υπουργός Οικονομικών της, ο οποίος θα απαντά σε βουλευτές της Ευρωζώνης στο Ευρωκοινοβούλιο. 'Αλλες προτάσεις περιλαμβάνουν τη μετατροπή του ευρωπαϊκού ταμείου διάσωσης σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο και τη δημιουργία ενός μηχανισμού κρατικής χρεοκοπίας, ο οποίος θα οδηγούσε στην άσκηση πίεσης από τις αγορές στις κυβερνήσεις, ώστε να ακολουθούν συνετές δημοσιονομικές πολιτικές.

Ορισμένοι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης πιστεύουν ότι η συμμετοχή των αγορών είναι αναγκαία, επειδή οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ - το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης - έχουν γίνει τόσο πολύπλοκοι και επιρρεπείς σε πολιτικές ερμηνείες, ώστε δεν είναι πλέον αποτελεσματικοί. Οι υπουργοί Οικονομικών θα συζητήσουν τη Δευτέρα πώς θα τους κάνουν πιο απλούς, καθώς από τους κανόνες για το ανώτερο όριο του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ και του χρέους στο 60% του ΑΕΠ το 1992 έχουμε φθάσει σε κανόνες που καταγράφονται σε εκατοντάδες σελίδες νομικών κειμένων και επεξηγήσεων. «Περάσαμε από ένα άρθρο στη συνθήκη του Μάαστριχτ σε 400 σελίδες και αυτό δεν είναι 400 φορές καλύτερο», σημείωσε ο αξιωματούχος. Χωρίς, όμως, συμφωνία σε κάθε πτυχή της μεταρρύθμισης, η συζήτηση θα είναι δύσκολη.

Αναφορικά με το βασικό στοιχείο της μεταρρύθμισης, που είναι ο προϋπολογισμός της Ευρωζώνης, οι απόψεις για το μέγεθός του κυμαίνονται από εκατοντάδες δισεκατομμυρίων ευρώ έως το να μην υπάρχει καθόλου ένας τέτοιος προϋπολογισμός. Δεν υπάρχει συμφωνία για το αν θα πρέπει να χρηματοδοτείται αυτός από ειδικούς φόρους ή εισφορές των χωρών ή για τον αν θα πρέπει να κάνει μεταβιβάσεις ή να δανείζει χρήματα. Ορισμένες χώρες θέλουν ο προϋπολογισμός να στηρίζει μεταρρυθμίσεις ή επενδύσεις, ενώ άλλες θεωρούν ότι θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την καταβολή επιδομάτων ανεργίας ή την αντιμετώπιση μακροοικονομικών σοκ που πλήττουν λίγες χώρες της Ευρωζώνης.

Συμφωνία δεν υπάρχει ούτε για το πώς θα ολοκληρωθεί η τραπεζική ένωση της Ευρωζώνης με ένα πανευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων. Η Γερμανία είναι κάθετα αντίθετη στο σχέδιο αυτό, επειδή φοβάται ότι οι πιο εύρωστες γερμανικές τράπεζες μπορεί να αναγκασθούν να στηρίζουν ασθενέστερες ανταγωνίστριές τους άλλων χωρών της ΕΕ, όπως της Ιταλίας, όπου ο μεγάλος όγκος των «κόκκινων» δανείων αποτελεί κίνδυνο για τη σταθερότητα του τραπεζικού τομέα. Ωστόσο, αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο σύστημα, που θα ασφαλίζει τις τραπεζικές καταθέσεις έως 100.000 ευρώ των αποταμιευτών σε περίπτωση μίας τραπεζικής χρεοκοπίας, είναι αναγκαίο για να καταστήσει πιο σταθερό το τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης. Μετά από δύο χρόνια άγονων συζητήσεων για το θέμα αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μία νέα πρόταση στις αρχές Οκτωβρίου που προβλέπει πιο σταδιακή δημιουργία του συστήματος αυτού, δίνοντας χρόνο για τη μείωση των υφιστάμενων κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες στην Ευρωζώνη.