Γιατί δεν βγαίνει ο λογαριασμός του 2018

«Είναι πολύ δύσκολος αυτός ο Προϋπολογισμός» παραδέχονται με αφοπλιστική ειλικρίνεια κυβερνητικές πηγές, αφού ακόμα κι αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για υπέρβαση και του φετινού στόχου- περίπου 500 με 550 εκατ. Ευρώ περίσσευμα «βλέπουν» στο ΓΛΚ- οι «χρυσοί» κωδικοί δείχνουν να έχουν εξαντλήσει τη δυναμική τους, κοινώς έχουν πιάσει ταβάνι.

Το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού, που θα κατατεθεί στη Βουλή στις 2 Οκτωβρίου, αντιμετωπίζεται ως τυπική διαδικασία, ως αγγαρεία, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι δεν θα διαφοροποιείται ούτε κατ’ ελάχιστον από τις προβλέψεις του φρεσκοψηφισμένου Μεσοπρόθεσμου. Τα ζόρια θα αρχίσουν όταν ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις με τους επικεφαλής των Θεσμών και μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί η… τροχιοδεικτική βολή που έριξε υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, κάνοντας λόγο για ενδεχόμενη μικρή απόκλιση έναντι του στόχου.

Όσο κι αν προσπαθεί να το… ξεχάσει η κυβέρνηση, για το 2018 ψηφίστηκαν το καλοκαίρι νέα μέτρα και μάλιστα χωρίς το παραμικρό αντίμετρο, τα οποία, όμως, είναι λίαν αμφίβολο αν μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να καλύψουν το όποιο «κενό». Ποια είναι αυτά τα μέτρα;

• Η κατάργηση της έκπτωσης φόρου για ιατρικές δαπάνες με προσδοκώμενο δημοσιονομικό όφελος 121 εκατ. Ευρώ (η κατάργηση ισχύει αναδρομικά από φέτος άρα με την εκκαθάριση των δηλώσεων του 2018 θα υπάρξει πλήρης απόδοση του μέτρου)
• Η κατάργηση της έκπτωσης 1,5% στην παρακράτηση φόρου μισθών- συντάξεων με εκτιμώμενο όφελος 68 εκατ. Ευρώ
• Η μείωση του επιδόματος θέρμανσης κατά 47 εκατ. Ευρώ (με βάση το Επικαιροποιημένο Μνημόνιο το δημοσιονομικό όφελος πρέπει να είναι 58 εκατ. Ευρώ)
• Η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες (θα συνυπολογίζονται στο εισόδημα και οι ασφαλιστικές εισφορές) με προσδοκία 59 εκατ. Ευρώ
• Η φορολόγηση των μισθώσεων τύπου Airbnb με προσδοκία 48 εκατ. Ευρώ
• Η επιβολή φόρου διαμονής στα τουριστικά καταλύματα με εκτιμώμενο όφελος 74 εκατ. Ευρώ

Σε αυτά τα 428 εκατ. Ευρώ προστίθενται 188 εκατ. Ευρώ από την επέκταση του claw back και του rebate, άλλα 40 εκατ. Ευρώ από την επέκταση της εθελοντικής εισφοράς των εφοπλιστών, τα 44 εκατ. Ευρώ από την κατάργηση του αφορολόγητου 25% στους βουλευτές. Τουτέστιν περίπου 700 εκατ. Ευρώ, που μοιάζουν με… ασπιρίνες μπροστά στο… άλμα των περίπου 2,9 δις ευρώ που πρέπει να γίνει από το εκτιμώμενο φετινό πλεόνασμα του 2- 2,1% ως το 3,5% του 2018.

Στην πραγματικότητα για να συμβεί το… θαύμα- γιατί Plan B ΔΕΝ υπάρχει- θα πρέπει να συντρέξουν δύο κρίσιμοι παράγοντες: 1) η εισπραξιμότητα φόρων και ληξιπρόθεσμων οφειλών να ανέβει κατακόρυφα 2) το ΑΕΠ να «τρέξει» με τους προβλεπόμενους ρυθμούς 2,4%.

Ξεκινώντας από τον πρώτο παράγοντα, στελέχη του υπουργείου Οικονομικών δεν κρύβουν την ικανοποίηση τους από το ότι για μια ακόμα χρονιά οι εισπράξεις του ΦΠΑ πηγαίνουν καλύτερα από το αναμενόμενο. Ωστόσο, υπάρχουν αστερίσκοι. Καθοριστική σημασία στις υπερεισπράξεις ΦΠΑ είχαν πάλι οι εξορμήσεις των κλιμακίων της ΑΑΔΕ στα νησιά και το μπαράζ προστίμων και «λουκέτων», που ενίσχυσαν το κύμα αυτοσυμμόρφωσης. Η εικόνα δεν είναι, όμως, ίδια σε όλη την Επικράτεια. Έτσι ενώ για παράδειγμα στη Ρόδο έχουμε υπέρβαση 115% έναντι του στόχου, δεν καταγράφονται ανάλογα θετικά αποτελέσματα στη Δυτική Ελλάδα και στα νησιά του Ιουνίου. Όπως επισημαίνουν πηγές της Φορολογικής Διοίκησης, πέρα από το Σεπτέμβριο που περιμένουν τις δίδυμες πληρωμές ΕΝΦΙΑ- Φόρου εισοδήματος, εξαιρετικά κρίσιμος είναι ο Οκτώβριος, οπότε πρέπει να αποδώσουν ΦΠΑ Ιουλίου- Αυγούστου- Σεπτεμβρίου όλες οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις κι εκεί θα φανεί αν και πόσο συγκυριακές είναι οι υπερεισπράξεις ΦΠΑ.

Το «κλειδί» όλων των εξελίξεων και των μέτρων που πιθανώς θα ζητηθούν, κρύβεται, πάντως, στις εκτιμήσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης. Όπως παραδέχονται αρμόδιες πηγές του ΓΛΚ, όλο το οικοδόμημα του Προϋπολογισμού για το 2018 έχει κτισθεί πάνω στην παραδοχή ότι φόροι και εισφορές θα υπεραποδόσουν και θα φτάσουμε σε πλεόνασμα 3,5%, λόγω της επέκτασης της οικονομίας κατά 2,4%. Στην πραγματικότητα, στο υπουργείο Οικονομικών ποντάρουν τα… ρέστα τους στη θεωρία του ελατηρίου, που λέει ότι μόνο και μόνο με την προσδοκία εξόδου από τα Μνημόνια, η οικονομία θα εκτιναχθεί. Η εμπειρία των τελευταίων ετών δείχνει, όμως, ότι μια απόκλιση έστω και μισής μονάδας από τους προσδοκώμενους ρυθμούς ανάπτυξης, αρκεί για να γκρεμίσει κάθε τέτοιο σχεδιασμό.