Τα …ψιλά γράμματα του Eurogroup: πότε θα πάρουμε λεφτά, τι θα γλιτώσουμε από το χρέος

Για να εισπράξει όμως η Ελλάδα τα 7,5 δις. ευρώ, θα πρέπει προηγουμένως να προχωρήσει ταχύτατα την υπόθεση του «Ελληνικού» αλλά και της Εγνατίας Οδού, να δημοσιεύσει όλες τις απαιτούμενες αποφάσεις για να προχωρήσουν οι αλλαγές στο ασφαλιστικό (περικοπή επικουρικών, ΕΚΑΣ νέος τρόπος υπολογισμού συντάξεων κλπ) αλλά και να κατατεθεί νομοθετική ρύθμιση στη Βουλή η οποία θα αίρει την προστασία των δανείων που έχουν εκχωρηθεί με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου από την πώληση στα funds.

Η επόμενη ημέρα του Eurogroup βρίσκει την Ελλάδα να αποτιμά το περιεχόμενο της συμφωνίας. Οι κυβερνητικές ανακοινώσεις, στέκονται στην επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης –η οποία με τη σειρά της θα φέρει τα 10,5 δις. ευρώ στα κρατικά ταμεία- αλλά και στο γεγονός ότι για πρώτη φορά σε ανακοίνωση του Eurogroup γίνεται τόσο συγκεκριμένη αναφορά σε μέτρα διευθέτησης του ελληνικού χρέους (αν και με ασαφές το χρονοδιάγραμμα της υλοποίησης των μέτρων αυτών).

Κυβερνητικά στελέχη με τα οποία συνομίλησε η «Ν», δεν κρύβουν και την ανακούφισή τους, για το γεγονός ότι αποφεύχθηκαν τα χειρότερα. Σύμφωνα με πληροφορίες, χρειάστηκε το Eurogroup να διακοπεί δύο φορές –την πρώτη μάλιστα για τουλάχιστον τρεις ώρες- προκειμένου να γίνουν διαβουλεύσεις και να αποφευχθεί η αναφορά στο τελικό κείμενο για υποχρέωση της Ελλάδας να επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το …2028 και πλεονάσματα της τάξεως του 1,5% από το 2028 μέχρι το 2040. Κάτι τέτοιο, και σε συνδυασμό με τον «αυτόματο δημοσιονομικό κόφτη» θα ισοδυναμούσε με μνημόνιο πολυετούς διάρκειας με αντάλλαγμα τα όποια μέτρα διευθέτησης του χρέους.

Μετά τo περασμένο Eurogroup οι επόμενες κινήσεις που θα πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση είναι οι εξής:

· Θα πρέπει να προχωρήσουν και τα τελευταία προαπαιτούμενα προκειμένου το Euroworking Group και ο ESM να αποδεσμεύσει τα 7,5 δις. ευρώ (εκ των οποίων λιγότερα από δύο δις. ευρώ θα κατευθυνθούν για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων)

· Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης τα διοικητικά όργανα του ESM θα εγκρίνουν το συμπληρωματικό μνημόνιο, ένα κείμενο τουλάχιστον 40 σελίδων το οποίο θα συμπληρώσει και θα εξειδικεύσει ακόμη περισσότερο τη συμφωνία του Αυγούστου του 2015.

· Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (και ενώ η κυβέρνηση θα προετοιμάζεται για την εκτέλεση της 2ης αξιολόγησης η οποία θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και τα εργασιακά, οι θεσμοί, το EWG και ο ESM θα παρακολουθούν την εκτέλεση των συμφωνηθέντων. Το 2ο τμήμα της δόσης που συμφωνήθηκε θα δοθεί μόνο αν τηρηθούν τα συμφωνηθέντα για τις ιδιωτικοποιήσεις, τη δημιουργία του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων και Επενδύσεων, τη διακυβέρνηση των τραπεζών, την υπηρεσία Εσόδων αλλά και τις αλλαγές στον ενεργειακό τομέα. Με απόφαση του EWG και του ESM θα αποδεσμευτεί και η δεύτερη δόση των 2,8 δις. ευρώ. Πρακτικά με το σύνολο των χρημάτων που θα εκταμιευτούν η κυβέρνηση θα καλύψει δανειακές υποχρεώσεις και τόκους μέχρι το τέλος του έτους και θα αποπληρώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές περίπου 3,8 δις. ευρώ.

Παράλληλα με την εφαρμογή των μέτρων για την αποδέσμευση των 10,3 δις. ευρώ αλλά και τις συζητήσεις για τη β’ αξιολόγηση, θα υπάρχει ανοικτή γραμμή διαπραγματεύσεων προκειμένου να εξειδικευτούν τα μέτρα διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Πρόοδος σε αυτό το κομμάτι θα πρέπει να υπάρξει μέχρι το τέλος του έτους προκειμένου να «κλειδώσει» και η συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα. Η συμμετοχή του ΔΝΤ αναμένεται να είναι και οικονομική αν και το ποσό δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 δις. ευρώ.
Τα μέτρα για το χρέος
Ερμηνεύοντας την ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά την ολοκλήρωση του Eurogroup η κυβέρνηση μιλάει –και μέσω non paper που εκδόθηκε χθες- για παρεμβάσεις που επιτυγχάνουν την έξοδο στις αγορές. Αυτό βέβαια, μένει να φανείς την πράξη και θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα αποκλιμάκωσης των spreads των ελληνικών ομολόγων. Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση του Eurogroup αναφέρεται στα ακόλουθα μέτρα:

· οι συνολικές δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους θα πρέπει να παραμένουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ κατά την μεσοπρόθεσμη περίοδο και μετά το πρόγραμμα, και κάτω από το 20% του ΑΕΠ, έπειτα. Στο ανώτατο πλαφόν του 15% (και έπειτα 20% με την χρονιά εφαρμογής του 20% να μένει να προσδιοριστεί καθώς δεν θα είναι απαραίτητα το 2018) θα περιλαμβάνονται και τα έντοκα γραμμάτια το ύψος των οποίων διαμορφώνεται σταθερά στο ανώτατο επιτρεπτό όριο των 15 δις. ευρώ.

· Ο κατάλογος με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα (αυτά τα οποία θα ληφθούν άμεσα δηλαδή μέχρι το 2018 θα περιλαμβάνει

o Την ομαλοποίηση στη διαδικασία πληρωμής των τόκων. Πρακτικά, θα βρεθεί λύση ώστε να μην υποχρεωθεί η Ελλάδα να καταβάλει ποσά της τάξεως των 17-18 δις. ευρώ ειδικά στη διετία 2021-2022

Μείωση επιτοκίων σε συγκεκριμένο κομμάτι του χρέους. Θεωρείται δεδομένο ότι οι παρεμβάσεις δεν θα πρέπει να συνεπάγονται επιπλέον δημοσιονομικό κόστος για τις χώρες μέλη της Ευρωζώνης, κάτι που σημαίνει ότι οι όποιες μειώσεις επιτοκίων θα γίνουν με τέτοιο τρόπο ώστε η Ελλάδα να χρεώνεται τουλάχιστον με τους τόκους που πληρώνει και ο ESM για να εξασφαλίσει ρευστότητα.

Σταθεροποίηση των επιτοκίων

Όλες οι αναφορές του Eurogroup είναι ασαφείς, μη ποσοτικοποιημένες και ως εκ τούτου δεν οδηγούν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα όσον αφορά στο όφελος που θα προκύψει για την Ελλάδα είτε σε επίπεδο τόκων, είτε σε επίπεδο χρεολυσίων. Αυτή η εξειδίκευση θα είναι και το αντικείμενο διαπραγμάτευσης των επόμενων μηνών καθώς για να λάβει απόφαση συμμετοχής στο ελληνικό πρόγραμμα, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ θα πρέπει προηγουμένως να πάρει στα χέρια του αναθεωρημένη έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους.

Στον κατάλογο με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα, τα οποία δεν πρόκειται να ενεργοποιηθούν πριν από το 2018, θα ενταχθούν:

1. η μερική εξόφληση των υφιστάμενων δανείων προς την Ελλάδα με τη ενεργοποίηση αχρησιμοποίητων πόρων στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM με σκοπό να μειωθεί το κόστος των επιτοκίων και να επεκταθούν οι διάρκειες. Σε αυτή την κατηγορία μπορεί να ενταχθεί η επαναγορά δανείων που είχαν δοθεί από το ΔΝΤ με επιτόκιο 3%. Η αντικατάσταση από τα νέα δάνεια του ESM θα επιφέρει όφελος περίπου δύο ποσοστιαίων ομάδων σε έναν όγκο δανείων όμως ο οποίος δεν θα ξεπεράσει τα 10-15 δις. ευρώ.

- Χρήση των κερδών του 2014 από τον ESM και αποκατάσταση της μεταφοράς των κερδών από τα ομόλογα των προγραμμάτων ANFA και SMP στην Ελλάδα (από το οικονομικό έτος 2017) προς τον ESM για τη μείωση των μελλοντικών ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών.

- Κατάργηση του περιθωρίου επιτοκίου που σχετίζεται με την επαναγορά χρέους του 2ου ελληνικού προγράμματος για το 2018. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα θα μπορεί να δανείζεται τα χαμηλά επιτόκια που ισχύουν σήμερα και για τον ESM σύμφωνα με το κυβερνητικό non paper. «Εάν κριθεί απαραίτητο, αναφέρει το κυβερνητικό non paper, μπορεί να υπάρξει. επέκταση της μέσης σταθμισμένης διάρκεια και μείωση ή αναβολή των πληρωμών τόκων, στο βαθμό που απαιτείται. προκειμένου να κρατηθούν οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους στα όρια του πλαφόν (15% ή 20% του ΑΕΠ ανάλογα με το έτος). Και πάλι όμως δεν θα πρέπει να προκύψει δημοσιονομικό κόστος για τις χώρες της Ευρωζώνης.

Ο κατάλογος των μακροπρόθεσμων μέτρων περιλαμβάνει τον μηχανισμό έκτακτης ανάγκης για το χρέος που θα ενεργοποιηθεί μετά την λήξη του προγράμματος του ESM για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους μακροπρόθεσμα". Η κυβέρνηση ερμηνεύει τον μηχανισμό ως έναν αυτόματο κόφτη ο οποίος θα αναβάλει τις πληρωμές τόκων (για παράδειγμα) εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο για να μην ξεφεύγουν οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους.