Προϋπολογισμός: Πρωτογενές πλεόνασμα 3,3 δισ το α΄ τετράμηνο - Πώς κινήθηκαν τα έσοδα

Πρωτογενές πλεόνασμα 3,282 δισ. ευρώ, καταγράφουν τα στοιχεία εκτέλεσης προϋπολογισμού που ανακοίνωσε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για το τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2024, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 631 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 2,443 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023.

Την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 22,538 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2.340 εκατ. ευρώ ή 11,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Και αυτό, παρότι στη στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης είχε συμπεριληφθεί η είσπραξη τον μήνα Μάρτιο ποσού ύψους 1,797 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του, ήτοι ποσό 1,687 δισ. ευρώ, είχε εισπραχθεί τον Δεκέμβριο του 2023 και επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024.

Εξαιρουμένου του ανωτέρω ποσού, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 3,978 δισ. ευρώ ή +21,6% έναντι του στόχου.

Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως:

α) στα αυξημένα καθαρά φορολογικά έσοδα κατά 2,031 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών και

β) στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ κατά 1,151 δισ. ευρώ.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού στο τετράμηνο ανήλθαν σε 24,686 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,388 δισ. ευρώ ή +10,7% έναντι του στόχου.

Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι:

– στο σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2024 (και όχι πρωτογενώς μόνον) το ισοζύγιο παρουσιάζει έλλειμμα ύψους 250 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2,699 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 και ελλείμματος 789 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

– κατά τον μήνα Απρίλιο εισπράχθηκε η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ ύψους 903 εκατ. ευρώ, ενώ αρχικά είχε προβλεφθεί ότι η 1η δόση θα εισπραχθεί τον μήνα Μάιο και θα έφτανε στα 940 εκατ. ευρώ.

– σημαντικό μέρος της διαφοράς του πρωτογενούς πλεονάσματος έναντι του στόχου σε ταμειακούς όρους δεν προσμετράται στο πρωτογενές αποτέλεσμα του 2024 σε δημοσιονομικούς όρους. Ενδεικτικά, ποσό ύψους 159 εκατ. ευρώ που αφορά σε έσοδα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους, ενώ σημαντικό μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023.

Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει σημαντικά από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Τι συνέβη τον Απρίλιο

Πιο συγκεκριμένα, για τον μήνα Απρίλιο 2024, τα έσοδα από ανήλθαν σε 5,400 δισ. ευρώ, με υπέρβαση 1,480 δισ. ευρώ ή 37,8% έναντι του στόχου. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως: α) στην είσπραξη της πρώτης ενισχυμένης δόσης του ΕΝΦΙΑ, ποσού 903 εκατ. ευρώ που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάιο (ποσό πρόβλεψης 940 εκατ. ευρώ), β) στο γεγονός ότι εξαιτίας της τραπεζικής αργίας στις 29 Μαρτίου και 1 Απριλίου, η προθεσμία καταβολής των βεβαιωμένων οφειλών στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έληγαν τις ως άνω ημερομηνίες, παρατάθηκε μέχρι και τις 2 Απριλίου και ως εκ τούτου εκτιμάται ότι ποσό περίπου 300 εκατ. ευρώ, που αφορά φορολογικές οφειλές μηνός Μαρτίου, εξοφλήθηκαν στις 2 Απριλίου και συμπεριλαμβάνονται στα έσοδα μηνός Απριλίου.

Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους αυτής παρατηρούνται τα εξής:

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 2,294 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 231 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 583 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 71 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 904 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 860 εκατ. ευρώ, εξαιτίας της είσπραξης της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ, όπως αναφέρθηκε.
• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 1,141 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 240 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον:

– Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 5 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο. – Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 246 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 183 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που είχαν προβλεφθεί. Ποσό 167 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι αυξημένα κατά 130 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

– Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 134 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 49 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

– Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 393 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 258 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που είχαν προβλεφθεί, λόγω της είσπραξης των τόκων καταθέσεων τριμήνου από την Τράπεζα της Ελλάδος αντί της εξάμηνης περιόδου που αναμένονταν. Ποσό 2 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, τα οποία είναι μειωμένα κατά 8 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Από την άλλη, οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 464 εκατ. ευρώ και ήταν μεγαλύτερες κατά 62 εκατ. ευρώ από τον στόχο (401 εκατ. ευρώ). Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 169 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 122 εκατ. ευρώ από τον στόχο (47 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2024 ανήλθαν στα 22,788 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται υστέρηση κατά 109 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (22,897 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Επίσης είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 942 εκατ. ευρώ, λόγω των αυξημένων επενδυτικών δαπανών κατά 940 εκατ. ευρώ. Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 882 εκατ. ευρώ.

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ κατά 675 εκατ. ευρώ. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές των τόκων κατά 228 εκατ. ευρώ και οι επιχορηγήσεις σε λοιπά νομικά πρόσωπα κατά 280 εκατ. ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα, καταβλήθηκαν 110 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ, για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023, 82 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ως επιχορήγηση σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ) και 138 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας ως επιχορήγηση στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 3.751 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 773 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, καθότι παρουσιάστηκε υπέρβαση του στόχου στο ΠΔΕ.

Η πορεία στο α΄τετράμηνο

Στο τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου, τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 20,244 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,079 δισ. ευρώ ή 11,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

Η υπέρβαση αυτή προέρχεται κυρίως:

α) από την είσπραξη τον Απρίλιο της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ, ύψους 903 εκατ. ευρώ που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάιο (ποσό πρόβλεψης 940 εκατ. ευρώ), και

β) από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023), όσο και την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους (ΦΠΑ, ΕΦΚ κλπ.).

Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:

• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 8.170 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 215 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 2.115 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 75 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 1.165 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 841 εκατ. ευρώ, εξαιτίας της είσπραξης της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ, όπως προαναφέρθηκε.
• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 6.246 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 803 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων είναι αυξημένος κατά 233 εκατ. ευρώ και ο Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων αυξημένος κατά 478 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Επιπλέον:

– Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 20 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.

– Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 2,663 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 517 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 κυρίως λόγω:

(α) της είσπραξης κατά τον Δεκέμβριο 2023 του ποσού των 1.687 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), ενώ ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024, έναντι στόχου 1.797 εκατ. ευρώ που αρχικά προβλέφθηκε ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάρτιο 2024 και (β) των αυξημένων εσόδων ΠΔΕ, κατά 1,005 δισ. ευρώ, έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 2,663 δισ. ευρώ, ποσό 2,300 δισ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ.

-Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 342 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 42 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

– Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 1.400 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 767 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, κυρίως λόγω των αυξημένων εσόδων από επιστροφές δαπανών, κατά 290 εκατ. ευρώ όσο και από την είσπραξη των τόκων καταθέσεων από την Τράπεζα της Ελλάδος, Α’ τριμήνου 2024, ύψους 196 εκατ. Ευρώ, οι οποίοι αναμένονταν να εισπραχθούν στη λήξη του εξαμήνου. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 1.400 εκατ. ευρώ, ποσό 205 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ τα οποία είναι αυξημένα κατά 146 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

– Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων» ανήλθαν σε 16 εκατ. ευρώ, έναντι μηδενικού στόχου. Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 2.148 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 48 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2.100 εκατ. ευρώ). Τα συνολικά έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2,505 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,δισ εκατ. ευρώ από τον στόχο (1,354 δισ. ευρώ). Ειδικότερα, τον Απρίλιο 2024 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 5,715 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 1,909 δισ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.