Τζεντιλόνι: Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει εκταμιεύσει 225 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη

Μέχρι σήμερα σχεδόν 225 δισ. ευρώ έχουν ήδη εκταμιευθεί στα κράτη-μέλη από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), που βρίσκεται στα μισά της διάρκειας ζωής του. Αυτό επισημαίνει η έκθεση της Επιτροπής για την ενδιάμεση αξιολόγηση του RRF - βασικό εργαλείο του Ταμείου Ανάκαμψης (NextGenerationEU), ύψους 800 δισ. ευρώ.

Παρουσιάζοντας την ενδιάμεση αξιολόγηση του RRF, ο επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι, τόνισε ότι «έχει επιτευχθεί πρόοδος» και «μέχρι στιγμής έχουν γίνει πολλά», αλλά παραδέχτηκε ότι υπάρχει πάντα περιθώριο βελτίωσης. Όπως είπε, το RRF έχει λίγο λιγότερο από τρία χρόνια ζωής, μέχρι τον Ιούνιο του 2026, και «από πολλές απόψεις το δεύτερο μισό του δρόμου θα είναι πιο δύσκολο από το πρώτο, καθώς τώρα οι επενδύσεις φτάνουν στο κρίσιμο στάδιο της υλοποίησή τους».

To RRF ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 και έχει τον διπλό στόχο της αλληλεγγύης: να βοηθήσει τα κράτη μέλη να ανακάμψουν από την πανδημία COVID-19 και να αποφευχθεί ο κίνδυνος απόκλισης στην ανάπτυξη μεταξύ των κρατών μελών.

Όπως τόνισε ο Π. Τζεντιλόνι, τα σχέδια ανάκαμψης έχουν καταφέρει να περιορίσουν την απόκλιση στην ανάπτυξη μεταξύ των κρατών μελών. «Η κοινή επενδυτική ώθηση από το RRF υποστηρίζει την ανοδική οικονομική σύγκλιση στην ΕΕ», ανέφερε και σημείωσε ότι με βάση τον ρυθμό ανάπτυξης στην ΕΕ φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι εκταμιεύσεις από το RRF είχαν ισχυρότερα αποτελέσματα στα νότια και ανατολικά κράτη μέλη από ό,τι στα βόρεια και δυτικά με σχετικά υψηλότερα επίπεδα ΑΕΠ.

Όσον αφορά το μέλλον, ο Π. Τζεντιλόνι τόνισε ότι με βάση το οικονομικό μοντέλο προσομοίωσης της Επιτροπής, εκτιμάται ότι το NextGenerationEU έχει τη δυνατότητα να αυξήσει το πραγματικό ΑΕΠ της ΕΕ έως και 1,4% το 2026, σε σύγκριση με ένα σενάριο χωρίς NGEU. Πρόσθεσε, επίσης, ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων που θεσπίζονται μέσω του RRF, θα γίνουν αισθητά σταδιακά τα επόμενα χρόνια.

Ο Π. Τζεντιλόνι επισήμανε ότι το RRF έφερε μια νέα διάσταση στα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, διότι η χρηματοδότηση των επενδύσεων εξαρτάται από την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων. Όλα τα σχέδια απαιτείται να αντιμετωπίζουν «το σύνολο ή ένα σημαντικό μερίδιο των συστάσεων ανά χώρα (CSR). Μετά από δύο χρόνια εφαρμογής του RRF, το μερίδιο των συστάσεων που σημειώθηκε πρόοδος αυξήθηκε μεταξύ 2021-2023 από 52% σε 69%, τονίζει η έκθεση.

Επιπλέον, ο Ιταλός επίτροπος τόνισε ότι το RRF διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη διατήρηση των δημοσίων επενδύσεων. Με βάση τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν, ο δείκτης δημοσίων επενδύσεων της ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί στο 3,5% του ΑΕΠ το 2025, από 3% το 2019. Και περίπου το ήμισυ αυτής της αύξησης σχετίζεται με τη χρηματοδότηση του RRF.

Σύμφωνα με την έκθεση, μέχρι το τέλος του 2023 περισσότερα από 1.150 ορόσημα και στόχοι είχαν αξιολογηθεί από την Επιτροπή ως ικανοποιητικά. Η επίτευξη αυτών των βημάτων στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων οδήγησε σε θετικές αλλαγές και απτά αποτελέσματα επί τόπου.

Με τη βοήθεια του RRF, για παράδειγμα, εξοικονομήθηκαν πάνω από 28 εκατ. μεγαβατώρες (MWh) στην κατανάλωση ενέργειας. Πάνω από 5,6 εκατ. επιπλέον νοικοκυριά έχουν πλέον πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας και σχεδόν 9 εκατ. άνθρωποι έχουν επωφεληθεί από μέτρα προστασίας από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές.

Μέχρι σήμερα, σχεδόν 225 δισ. ευρώ από κονδύλια RRF έχουν ήδη εκταμιευθεί στα κράτη μέλη, ενώ 67 δισ. ευρώ εκταμιεύθηκαν ως προχρηματοδότηση για την έναρξη της υλοποίησης μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων και την άμβλυνση των βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων πρώτα της κρίσης COVID-19 και στη συνέχεια της ενεργειακής κρίσης στους προϋπολογισμούς των κρατών μελών.

Μέχρι το τέλος του 2023 το Συμβούλιο είχε εγκρίνει αναθεωρημένα σχέδια για τις 27 χώρες, για να μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπό τους σε ένα μεταβαλλόμενο πλαίσιο. Τα σχέδια αναθεωρήθηκαν για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών της ενέργειας μετά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, τον υψηλό πληθωρισμό και τις διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στην Ελλάδα, τη Σλοβενία και την Κροατία, τα σχέδια επικαιροποιήθηκαν επίσης και για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, οι οποίες, εκτός από τον ανθρώπινο πόνο που προκάλεσαν, κατέστησαν δύσκολη την εφαρμογή ορισμένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.

Αυτές οι αναθεωρήσεις των εθνικών σχεδίων αύξησαν σημαντικά το μέγεθος της στήριξης της ΕΕ για τις οικονομίες με σχεδόν 150 δισ. ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει πρόσθετη χρηματοδότηση για 23 κεφάλαια του REPowerEU και 125,5 δισ. ευρώ σε πρόσθετη δανειακή στήριξη. Συνολικά, το RRF πρόκειται να χορηγήσει χρηματοδοτική στήριξη 650 δισ. ευρώ στην οικονομία της ΕΕ.

Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Βλάντις Ντομπρόβσκις δήλωσε: «Από τότε που ιδρύθηκε, το RRF μεταμορφώνει τις οικονομίες και τις κοινωνίες σε όλη την Ευρώπη για να τις καταστήσει πιο βιώσιμες, να ενισχύσει τη συνολική μας ανθεκτικότητα και να προωθήσει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Αυτή η ενδιάμεση αξιολόγηση δείχνει ότι η καινοτόμος προσέγγισή της που βασίζεται στις επιδόσεις φέρνει πραγματικά αποτελέσματα επί τόπου, με αρκετή ευελιξία ώστε να προσαρμοστεί σε νέες προκλήσεις, όπως ο πληθωρισμός και τα ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας. Καθώς το RRF εισέρχεται στο δεύτερο μισό της ζωής του, υπάρχουν διδάγματα που πρέπει να αντληθούν και ακούμε προσεκτικά τους ανθρώπους, τις επιχειρήσεις και τα κράτη μέλη, ώστε να μπορέσουμε να βελτιώσουμε περαιτέρω την εφαρμογή του».