Πρόγραμμα «γέφυρα»: Ουσιαστική λύση ή… παρηγοριά στον δανειολήπτη;

Τα βασικά χαρακτηριστικά νέου προγράμματος

Καταρχάς, πρέπει να τονιστεί ότι το νέο αυτό προσωρινό πλαίσιο αποτελεί στην ουσία μια έκτακτη, εξαιρετικά στοχευμένη και περιορισμένη χρονικά (9 μήνες) ρύθμιση, που αφορά μόνο εκείνες τις κατηγορίες δανειοληπτών που εξαιτίας της πανδημίας είδαν το εισόδημά τους να μειώνεται, σύμφωνα με τις από 14.3.2020, 20.3.3020 και 30.3.2020 Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου και τις κλίμακες μείωσης του εισοδήματος που αναφέρονται στις διατάξεις του νέου νόμου. Το ποσοστό επιδότησης κυμαίνεται από 30% έως 90%, ανάλογα με την κατηγοριοποίηση του οφειλέτη σε σχέση με την τήρηση των υποχρεώσεων του πριν το ξέσπασμα της επιδημίας. Δεν προβλέπει κάποιου είδους ρύθμιση δανείων για τους οφειλέτες αυτούς, με μία εξαίρεση που θα δούμε παρακάτω. Αντίθετα, προβλέπει μόνο την επιδότηση των δόσεων που ούτως ή άλλως οι οφειλέτες πρέπει να καταβάλλουν. Τονίζεται δε ότι αφορά μόνο τα δάνεια που έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις επί της κύριας κατοικίας του οφειλέτη, είτε είναι στεγαστικά είτε καταναλωτικά, επιχειρηματικά κτλ. Επομένως, δύσκολα μπορεί να γίνει λόγος για “γέφυρα”, αφού το νέο πλαίσιο αφορά μόνο τους πληγέντες δανειολήπτες και δε θα θεσμοθετούνταν, αν δεν είχε ξεσπάσει η πανδημία.

Οι προϋποθέσεις

Ο νόμος διακρίνει σε τρεις κατηγορίες τους πληγέντες δανειολήπτες όσον αφορά τις προϋποθέσεις υπαγωγής τους στο πρόγραμμα. Η πρώτη περιλαμβάνει δανειολήπτες που είτε ήταν απόλυτα συνεπείς στην αποπληρωμή των δόσεων την 29.2.2020 είτε παρουσίαζαν καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών, η δεύτερη δανειολήπτες με ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 90 ημερών και η τρίτη δανειολήπτες των οποίων οι συμβάσεις έχουν καταγγελθεί. Για τις δύο πρώτες κατηγορίες προβλέπονται προϋποθέσεις που σε γενικές γραμμές δεν κρίνονται αυστηρές. Η τελευταία όμως κατηγορία στην ουσία επαναλαμβάνει τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια της πλατφόρμας του Ν.4605/2019, η αυστηρότητα των οποίων την κατέστησε τελείως αναποτελεσματική.

Παράλληλα, για τις δύο τελευταίες κατηγορίες (καθυστέρηση άνω των 90 ημερών ή/και καταγγελία σύμβασης) τίθεται και μία επιπλέον προϋπόθεση: να ρυθμιστεί η οφειλή σε συνεργασία με την τράπεζα και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε να έχει υποβληθεί η αίτηση μέχρι την 30.9.2020. Αν κρίνει κανείς από την αρνητική εμπειρία των προτεινόμενων ρυθμίσεων των πιστωτικών φορέων των τελευταίων ετών, αντιλαμβάνεται χωρίς κόπο ότι οφειλέτες των δύο τελευταίων κατηγοριών είναι μάλλον απίθανο να ενταχθούν στη νέα αυτήν πλατφόρμα επιδότησης δόσεων.

Οφειλέτες που έχουν υπαχθεί στην πλατφόρμα του Ν.4605/2019

Στο πρόγραμμα των εννέα μηνών δεν υπάγονται οφειλέτες που έχουν υπαχθεί ήδη στη ρύθμιση του Ν.4605/2019, δηλαδή έχουν υποβάλει την αίτησή τους και έχει επιτευχθεί ρύθμιση με τους πιστωτές τους. Μόνο αν δεν έχει ακόμα επιτευχθεί ρύθμιση, οι οφειλέτες μπορούν να παραιτηθούν από την αίτηση που έχουν υποβάλει στην πλατφόρμα και να υπαχθούν στο νέο αυτό πρόγραμμα. Στο σημείο αυτό χρειάζεται προσοχή, γιατί η πλατφόρμα του Ν.4605/2019 προβλέπει οριστική διευθέτηση των χρεών με εξασφάλιση στην κύρια κατοικία. Αν, επομένως, ο οφειλέτης διαβλέπει ότι θα επιτευχθεί ρύθμιση με τους πιστωτές μέσω της πλατφόρμας του Ν.4605/2019, δεν έχει κανένα λόγο να προχωρήσει με τη νέα αυτή διαδικασία, ακόμα και αν είναι πληττόμενος και υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής της.

Οφειλέτες με αίτηση στο νόμο Κατσέλη

Αντίθετα με την πλατφόρμα του Ν.4605/2019, η νέα αυτή διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί παράλληλα με τη ρύθμιση του Ν.3869/2010. Έτσι, εάν έχει εκδοθεί απόφαση από δικαστήριο που ρυθμίζει τα χρέη του οφειλέτη σύμφωνα με το νόμο Κατσέλη, η μόνη συνέπεια από την υπαγωγή στη νέα διαδικασία είναι η μη επιδότηση του δημοσίου στο πλαίσιο του άρθρου 9 παρ. 2 Ν.3869/2010. Οφειλέτες που έχουν καταθέσει αίτηση για το νόμο Κατσέλη, η οποία δεν έχει ακόμα συζητηθεί μπορούν να υποβάλουν αίτηση για επιδότηση στο πλαίσιο της νέας ρύθμισης, αν όμως ρυθμίσουν συναινετικά οποιαδήποτε από τις οφειλές που είναι επιδεκτικές για την καταβολή συνεισφοράς του δημοσίου κατά το νέο νόμο, η δίκη του Ν. 3869/2010 καταργείται ως προς τις οφειλές που ρυθμίστηκαν συναινετικά.

Τι πρέπει να προσέξουν οι οφειλέτες

Αναφέρθηκε ήδη ότι η ρύθμιση στην ουσία αφορά τους οφειλέτες που πλήρωναν κανονικά τις δόσεις των δανείων τους ή η καθυστέρηση πληρωμής ήταν μικρότερη των 90 ημερών πριν ξεσπάσει η πανδημία. Οι οφειλέτες που βρίσκονταν σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών ή τα δάνεια των οποίων έχουν καταγγελθεί στην ουσία μένουν απροστάτευτοι, ακόμα και αν πλήττονται από τον κορωνοϊό, για δύο λόγους. Πρώτον, τα κριτήρια υπαγωγής για την τρίτη κατηγορία (καταγγελία σύμβασης) στο πρόγραμμα επιδότησης είναι το ίδιο αυστηρά με αυτά της πλατφόρμας του Ν.4605/2019. Δεύτερον και κυριότερο, τα δάνειά τους πρέπει πρώτα να ρυθμιστούν με “ελεύθερη” διαπραγμάτευση με τους πιστωτικούς φορείς και μετά να ενταχθούν στο πρόγραμμα.

Οι οφειλέτες πρέπει να είναι απόλυτα συνεπείς στην αποπληρωμή των δόσεων που επιδοτούνται. Συνολική καθυστέρηση καταβολών που θα υπερβεί το ποσό των 150 ευρώ θα έχει ως συνέπεια την έκπτωσή τους από την επιδότηση.

Επιπλέον, ένα ακόμα σημαντικό σημείο του προγράμματος που πρέπει να προσέξουν όσοι οφειλέτες ενταχθούν είναι το διάστημα παρακολούθησης μετά τη λήξη της εννεάμηνης επιδότησης. Πιο συγκεκριμένα, για διάστημα από 6 έως 18 μήνες μετά τη λήξη της επιδότησης, οι οφειλέτες πρέπει να συνεχίσουν να καταβάλλουν εμπρόθεσμα τις δόσεις των δανείων τους. Σε διαφορετική περίπτωση, εκπίπτουν από το πρόγραμμα και πρέπει να επιστρέψουν το ποσό που επιδοτήθηκαν.

Ο Βίκτωρας Τσιαφούτης είναι δικηγόρος και νομικός σύμβουλος της ΕΚΠΟΙΖΩ (Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής)

Δείτε τα άρθρα του Βίκτωρα Τσιαφούτη στο fpress.gr ΕΔΩ