Όλα τα σενάρια για την οικονομία – Τι προβλέπουν οι φορείς

Τα διάφορα σενάρια για την πορεία της ελληνικής οικονομίας σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη, τον πληθωρισμό και την ανεργία, όπως τα αποτυπώνουν οι επίσημοι φορείς, καταγράφει η Eurobank στην τελευταία της οικονομική ανάλυση, ενόψει του πρώτου «τεστ» των εθνικών λογαριασμών του α’ τριμήνου 2024 που θα κοινοποιθούν την Παρασκευή 7 Ιουνίου.

Σύμφωνα με τη Eurobank, η ελληνική οικονομία μετά τη βαθιά ύφεση τον πρώτο χρόνο της πανδημίας (2020) ανέκαμψε ισχυρά την επόμενη διετία. Το πραγματικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 9,3% το 2020 και στη συνέχεια αυξήθηκε κατά 8,4% το 2021 και κατά 5,6% το 2022. Το 2023 η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε στο 2,0% (0,4% στην Ευρωζώνη), κυρίως λόγω της αποσυμπίεσης της ζήτησης που συσσωρεύτηκε στην πανδημία. Παρά ταύτα, ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης το 2023 ήταν χαμηλότερος του αναμενομένου. Αυτό το αποτέλεσμα εξηγείται σε έναν βαθμό από την επίπτωση των πλημμυρών στη Θεσσαλία και από την μικρότερη έναντι των εκτιμήσεων αύξηση των επενδύσεων παγίων (4,0% σε ετήσια βάση).

Τέλος, σημειώνεται ότι βάσει των αποτελεσμάτων του δ’ τριμήνου 2023 -αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,2% και 1,2% σε τριμηνιαία και σε ετήσια βάση αντίστοιχα- η στατιστική επίδραση βάσης (carry-over effect) για την ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2024 ανέρχεται στις 0,3 ποσοστιαίες μονάδες. Σε τεχνικούς όρους αυτό σημαίνει ότι αν η οικονομία παραμείνει στάσιμη καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024, δηλαδή αν το ΑΕΠ του α’, β’, γ’ και δ’ τριμήνου 2024 είναι ίσο με το ΑΕΠ του δ’ τριμήνου 2023, τότε ο ρυθμός μεγέθυνσης για το σύνολο του έτους θα διαμορφωθεί στο 0,3%. Πιθανή αναθεώρηση των στοιχείων δύναται να οδηγήσει σε αναθεώ ρηση της στατιστικής επίδρασης βάσης.

Στο παραπάνω γράφημα αποτυπώνονται οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ, Απρ-24), του Προγράμματος Σταθερότητας 2024 της Κυβέρνησης (Απρ-24), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Εεπ, Μαϊ-24), του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ, Μαϊ-24), καθώς και της τρέχουσας μέσης εκτίμησης της αγοράς (ΜΕΑ, περιοδικό Focus Economics τεύχος Ιουν-24) για τον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης στην Ελλάδα το 2024 και το 2025. Για το 2024 το εύρος των τιμών των προβλέψεων κυμαίνεται από 1,9% (ΜΕΑ) μέχρι 2,5% (ΠΣ24), ενώ για το 2025 είναι οριακά υψηλότερο, από 1,9% (ΔΝΤ) μέχρι 2,6% (ΠΣ24). Αν η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με έναν μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 2,1%, τότε το πραγματικό ΑΕΠ θα επιστρέψει στα προ κρίσης χρέους επίπεδα (2007) το 2033, δηλαδή σε 10 χρόνια από σήμερα.

Ποσοστό ανεργίας

Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα, ένα μέγεθος που δείχνει το ποσοστό των ατόμων του εργατικού δυναμικού που δεν εργάζονται αλλά αναζητούν εργασία, έφτασε στο 27,5% το 2013 (ιστορικό υψηλό σύμφωνα με τριμηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ) από 7,8% το 2008 (ιστορικό χα μηλό). Την ίδια περίοδο, το πραγματικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 26,4%. Η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ σημαίνει μείωση της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών και μείωση της χρήσης των συντελεστών της παραγωγής (κεφάλαιο και εργασία με δεδομένη τη συνολική παραγωγικότητα), αποτέλεσμα που συνήθως συνοδεύεται από αύξηση του αριθμού των ανέργων. Η συμπεριφορά του ποσοστού α νεργίας στις φάσεις του οικονομικού κύκλου είναι αντικυκλική ως προς την κατεύθυνση (όταν η οικονομική δραστηριότητα μειώνεται αυτή αυξάνεται) και συνήθως υστερόχρονη ως προς τον χρο νισμό (όταν η οικονομική δραστηριότητα μειώνεται αυτή αυξάνεται αλλά με καθυστέρηση).

Από το 2014 το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα ακολουθεί καθοδική τροχιά. Αναλυτικά, τη δεκαετία 2014-2023 η μέση ετήσια μεταβολή διαμορφώθηκε στις -1,6 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή κατά μέσο όρο το ποσοστό ανεργίας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες. Το 2023 δια μορφώθηκε στο 11,1%, ενώ για τα επόμενα 2 χρόνια εκτιμάται περαιτέρω μείωση. Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 2, το εύρος των τιμών των προβλέψεων κυμαίνεται από 9,4% (ΔΝΤ) μέχρι 10,6% (ΠΣ24) για το 2024 και από 8,7% (ΔΝΤ) μέχρι 9,9% (ΠΣ24) για το 2025. Ακόμα και αν επαλη θευτούν οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα θα εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα τα επόμενα δύο χρόνια, αντανακλώντας τα διαρθρωτικά προβλήματα της αγοράς εργασίας (π.χ. παρατεταμένη αναντιστοιχία ανάμεσα στη ζήτηση εργασίας εκ μέρους των επιχειρήσεων και την προσφορά εργασίας εκ μέρους των νοικοκυριών). Σημειώνουμε ότι όταν μια οικονομία έχει υψηλό ποσοστό ανεργίας «σπαταλά» πόρους καθότι υπάρχουν αρκετοί διαθέσι μοι συντελεστές της παραγωγής που δεν αξιοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία.

ADVERTISEMENT

Πληθωρισμός

Το 2022 ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) διαμορφώθηκε στο 9,3% από 0,6% και -1,3% το 2021 και το 2022 αντίστοιχα, τιμή που αποτελεί ι στορικό υψηλό από τότε που η ΕΛΣΤΑΤ κατασκευάζει τον εν λόγω δείκτη. Οι αιτίες αυτής της αύξησης εδράζονται, 1ον, στην ενεργειακή κρίση, 2ον, στην απελευθέρωση της συμπιεσμένης ζήτησης λόγω της πανδημίας και 3ον, στα προβλήματα που προκάλεσαν τα lockdowns στην παγκόσμια εφο διαστική αλυσίδα και στο διεθνές εμπόριο. Η ισχύς αυτών των παραγόντων άρχισε να εξασθενεί μέσα στο 2023, με αποτέλεσμα τη μερική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στο 4,2%. Για το 2024 και το 2025 η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ΕνΔΤΚ στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχιστεί, με το εύρος των τιμών των προβλέψεων να κυμαίνεται από 2,4% (ΜΕΑ) μέχρι 3,0% (ΟΟΣΑ) για το 2024 και από 1,8% (ΜΕΑ) μέχρι 2,3% (ΟΟΣΑ) για το 2025 (βλέπε Σχήμα 3). Σημειώνουμε ότι ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα το 4μηνο Ιαν-Απρ-24 διαμορφώθηκε στο 3,2%, τιμή αρκετά πιο πάνω από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Ανοδικοί και καθοδικοί κίνδυνοι των προβλέψεων

Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το τρέχον έτος και την προβλεπόμενη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα, οι κίνδυνοι -ανοδικοί και καθοδικοί- εστιάζονται στην ένταση των διεθνών γεωπολιτι κών αναταραχών, στην πορεία των επενδυτικών δαπανών που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ιδιωτικών και δημόσιων), στην επίδοση των οικονομιών της Ευρωζώνης και στην ένταση και τη συχνότητα των δυσμενών καιρικών φαινομένων, ειδικά κατά τη διάρκεια του καλο καιριού και των πρώτων μηνών του φθινοπώρου. Για παράδειγμα ένα σενάριο στο οποίο, 1ον, οι διεθνείς γεωπολιτικές αναταραχές στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή αποκλιμακώνονται ταχύ τερα του αναμενομένου, 2ον, οι επενδυτικές δαπάνες των επιχειρήσεων και της γενικής κυβέρνησης που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προχωρούν με γρηγορότερο ρυθμό από τον προσδοκώμενο (προς το παρόν καταγράφονται καθυστερήσεις), 3ον, η ανάκαμψη της οικο νομίας της Ευρωζώνης είναι ισχυρότερη των εκτιμήσεων και 4ον, η ένταση των δυσμενών καιρικών φαινομένων είναι ηπιότερη του αναμενομένου, δύναται να οδηγήσει σε έναν ρυθμό μεγέθυνσης για το 2024 υψηλότερο από τις προβλέψεις των επίσημων φορέων. Αντιθέτως, αρνητικές εξελίξεις στα προαναφερθέντα πεδία, μπορούν να οδηγήσουν σε έναν ρυθμό μεγέθυνσης για το 2024 χαμηλό τερου του αναμενομένου.