Που οφείλετε η ανάπτυξη του ελληνικού ΑΕΠ το πρώτο τριμήνο και οι λόγοι της επιβράδυνσης

Παρά την αβεβαιότητα στο διεθνές περιβάλλον, το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 2,1% σε ετήσια βάση (στοιχεία με εποχική διόρθωση), το πρώτο τρίμηνο του έτους, με ρυθμό διπλάσιο συγκριτικά με την Ευρωζώνη (1%) και έναν από τους δέκα υψηλότερους μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-27) επισημαίνει η Alpha Bank στο τακτικό της δελτίο για την οικονομία.

Οι επενδύσεις, η εξαγωγική δραστηριότητα και ο κλάδος των κατασκευών διατήρησαν την ισχυρή δυναμική που είχαν αναπτύξει την περασμένη διετία και συνέβαλαν σημαντικά στην άνοδο της οικονομικής δραστηριότητας.

Ιδιαίτερα σημαντική, ανάμεσα στους παράγοντες που οδήγησαν στην άνοδο του ΑΕΠ, είναι η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 2,9% σε ετήσια βάση, συμβάλλοντας έτσι στον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης με 2,1 ποσοστιαίες μονάδες.

Η ανάλυση των εθνικολογιστικών στοιχείων του πρώτου τριμήνου του 2023 οδηγεί σε ορισμένες χρήσιμες παρατηρήσεις αναφορικά με το πως εξελίσσονται οι κύριες συνιστώσες της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα μας:

Πρώτον, οι επενδύσεις, δηλαδή ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, συνέχισαν να αυξάνονται με έντονο ρυθμό (8,2%) για ένατο συνεχόμενο τρίμηνο και συνέβαλαν στην άνοδο του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2023 κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες.

Αν και ως ποσοστό του ΑΕΠ παρέμειναν αρκετά χαμηλότερα σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την οικονομική κρίση στη χώρα (2007: 26%), προσέγγισαν το πρώτο τρίμηνο του έτους -όπως και το 2022- το 14%, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2011.

Ως προς την ανάλυση των επενδύσεων ανά κατηγορία, οι επενδύσεις σε κατοικίες και μεταφορικό εξοπλισμό αυξήθηκαν με έντονο ρυθμό, κατά 48,4% και 42% αντίστοιχα, ενώ οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές εκτός κατοικιών κατά 8,1% και οι λοιπές επενδύσεις κατά 4,4%.

Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες και σε λοιπές κατασκευές εκτός κατοικιών αποτελούσαν μέχρι το 2013 πάνω από το ήμισυ των συνολικών επενδύσεων στη χώρα μας και έκτοτε το ποσοστό αυτό μειώθηκε, κυρίως λόγω της υποχώρησης του ποσοστού των επενδύσεων σε κατοικίες, για να διαμορφωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2023 σε 41% (κατοικίες: 14,6%, λοιπές κατασκευές: 26,5%).

Δεύτερον, οι καθαρές εξαγωγές συνέβαλαν θετικά στην οικονομική μεγέθυνση κατά 0,9 π.μ., για πρώτη φορά από το τρίτο τρίμηνο του 2021, με την ετήσια άνοδο των εξαγωγών και κυρίως των αγαθών να υπερβαίνει σημαντικά την αύξηση των εισαγωγών.
Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν εντονότερα (10,6%) από τις αντίστοιχες εισαγωγές (3,2%), ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν ηπιότερα (6,2%) από τις εισαγωγές (12,7%).

Η εξέλιξη αυτή συμβαδίζει με την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας την τελευταία διετία, καθώς το μερίδιο των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών ανήλθε, το πρώτο τρίμηνο του έτους, σε πάνω από το 48% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) για πέμπτο διαδοχικό τρίμηνο, που αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί τουλάχιστον την τελευταία εικοσαετία.

Τρίτον, αναδεικνύεται η ανοδική πορεία του γενικού κλάδου των κατασκευών (κατοικίες και έργα μηχανικού), σε όρους τόσο ΑΠΑ, όσο και επενδύσεων.

Συγκεκριμένα, οι επενδύσεις σε κατοικίες και λοιπές κατασκευές συνεισέφεραν από κοινού 7 π.μ. από τις 8,2 π.μ. της ανόδου των συνολικών επενδύσεων.

Παράλληλα, η συμβολή των κατασκευών στην άνοδο της ΑΠΑ παραμένει θετική από το πρώτο τρίμηνο του 2021 (Γράφημα 2β) και διαμορφώθηκε σε 0,5 π.μ. το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, καθώς το προϊόν του κλάδου αυξήθηκε κατά σχεδόν 20% σε ετήσια βάση.

Λαμβάνοντας υπόψη την αρνητική συνεισφορά της βιομηχανίας (-0,4 π.μ.), η συμβολή του δευτερογενούς τομέα στην αύξηση της ΑΠΑ ήταν οριακά θετική (0,1 π.μ.), το πρώτο τρίμηνο του 2023, ενώ ο τριτογενής τομέας, ο οποίος αποτελεί το 78% της ΑΠΑ, είχε τη μεγαλύτερη θετική συμβολή στην ετήσια μεταβολή της (3,2 π.μ.).

Το προϊόν του ευρύτερου κλάδου «εμπόριο-παροχή καταλύματος και εστίαση-μεταφορές» αυξήθηκε κατά 4% σε ετήσια βάση, συνεισφέροντας 1 π.μ. στην αύξηση της ΑΠΑ, ενώ τη μεγαλύτερη συνεισφορά για δεύτερο διαδοχικό τρίμηνο, ίση με 2,2 π.μ., είχαν οι υπηρεσίες εξαιρουμένων του εμπορίου, του τουρισμού και των μεταφορών, καθώς κατέγραψαν άνοδο κατά 4,2%.

Ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας, ο οποίος αποτελεί το 4,3% της ΑΠΑ, συνέχισε να έχει οριακά θετική συμβολή, για τρίτο διαδοχικό τρίμηνο (0,04 π.μ.), καθώς σημείωσε αύξηση κατά 1%, σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Τέταρτον, αξίζει να σημειωθεί ότι σε τριμηνιαία βάση το ΑΕΠ μειώθηκε οριακά (-0,1%), πρωτίστως λόγω της μείωσης των αποθεμάτων (-57%) (Γράφημα 2α).

Κλείνοντας, η επιβράδυνση του ετήσιου ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ, στο πρώτο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με τα επτά προηγούμενα τρίμηνα (Q2 2021-Q4 2022), οφείλεται αφενός στην εκμηδένιση των αποτελεσμάτων βάσης από το υφεσιακό shock της πανδημίας και αφετέρου στον πληθωρισμό και την επίδρασή του στο διαθέσιμο εισόδημα και επακόλουθα στην ιδιωτική κατανάλωση.

Η δυναμική της ελληνικής οικονομίας, ωστόσο, παρά την αβεβαιότητα που επικρατεί σε παγκόσμιο επίπεδο και την ανοδική τροχιά -αν και φθίνουσα- που ακολουθεί το γενικό επίπεδο τιμών, έχει ενισχυθεί τους τελευταίους μήνες.

Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται στην αναθεώρηση, μεταξύ άλλων, των πρόσφατων προβλέψεων του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ, Ιούνιος 2023), σύμφωνα με τις οποίες, το ΑΕΠ της Ελλάδας εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 2,2% το 2023, έναντι 1,1% που ήταν η πρόβλεψη του ίδιου οργανισμού τον Νοέμβριο του 2022.