Πάνω από 550.000 Έλληνες εγκατέλειψαν τη χώρα

Το φαινόμενο του brain drain λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας που διαβιβάστηκαν στη Βουλή να δείχνουν πως την περίοδο της κρίσης πάνω από 550.000 Έλληνες, όσο δηλαδή ο πληθυσμός της Στερεάς Ελλάδας εγκατέλειψαν τη χώρα αναζητώντας την τύχη τους στο εξωτερικό.

Τα στοιχεία που αποκαλύπτουν σήμερα τα “Π” διαβιβάστηκαν στη Βουλή από την αν.υπουργό Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου σε απάντηση σχετικής ερώτησης του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Ευ.Μπασιάκου και αποτελούν τον συγκερασμό τριών μελετών (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ΤτΕ, Ευρωπαϊκό Κέντρο για την ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης) που βρίσκονται στα συρτάρια του υπουργείου. Η έκθεση μάλιστα του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος για το 2015 εισάγει στη δημόσια συζήτηση και έναν νέο χαρακτηρισμό για τη γενιά του brain drain. Είναι η γενιά G (Young, Talented and Greeks), η γενιά δηλαδή των νέων, ταλαντούχων Ελλήνων η οποία διαπρέπει σε ολόκληρο τον κόσμο.

ΕΚΡΗΞΗ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Έκθεσης του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδας η έκρηξη της φυγής Ελλήνων στο εξωτερικό καταγράφηκε το 2013 με 104.000 Έλληνες να εγκαταλείπουν τη χώρα για να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στο εξωτερικό. Είναι εντυπωσιακό ότι μια σταθερή ροή μονίμως εξερχομένων ατόμων της τάξης των 38.000 ανθρώπων κατά την έναρξη της κρίσης το 2008 και το 2009, υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε μόλις δύο έτη το 2010 και το 2011 για να φτάσει το 2013 τις 104.000. Συνολικά 437.000 άτομα εγκατέλειψαν τη χώρα την περίοδο 2008-2013 με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων να εκτιμούν πως περίπου 550.000 άτομα ηλικίας 18-65 ετών έφυγαν από την Ελλάδα.

Περιγράφοντας τα αίτια της μεγάλης φυγής η έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας αναφέρει χαρακτηριστικά: “Αν θεωρηθεί ότι η αξία του ανθρώπινου κεφαλαίου προσεγγίζεται ποσοτικά από την παρούσα αξία των μελλοντικών προσδοκώμενων εισοδημάτων που θα αποκομίσει ο εργαζόμενος σε όλη τη διάρκεια του εργασιακού του βίου, τότε η καθοδική πορεία του κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο εξόδου”.

ΜΟΡΦΩΣΗ

Όλα τα παραπάνω καθίστανται ακόμα πιο απογοητευτικά για τη χώρα αν αναλογιστεί κανείς ότι ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των ανθρώπων, σχεδόν οι μισοί είναι νέοι ηλικίας 25-39 οι οποίοι εγκαταλείπουν τη χώρα στην πιο παραγωγική τους ηλικία ενώ σε μεγάλο βαθμό οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέοι με ανώτατο επίπεδο μόρφωσης. Το 2008, όταν άρχισαν να διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια της κρίσης η ροή των Ελλήνων που εξήλθαν μονίμως από τη χώρα ήταν 20.000 άτομα. Μέσα σε πέντε χρόνια ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάστηκε με αποτέλεσμα το 2013 να φύγουν από τη χώρα 53.000 νέοι. Αθροιστικά από το 2008 μέχρι και το 2013 σχεδόν 223.000 άτομα της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας 25-39 έφυγαν από την Ελλάδα. Την ίδια περίοδο, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών μειώθηκε από 93,8% του μέσου όρου της ευρωζώνης των 19 το 2008 σε μόλις 68,8% το 2013!

«Φράκαραν» τα βιογραφικά το Europass

Ενδεικτικό της τάσης φυγής στο εξωτερικό η οποία εκτινάχθηκε στα χρόνια της κρίσης είναι και τα στατιστικά στοιχεία από το Europass, του ιστοτόπου δηλαδή μέσω του οποίου και Έλληνες πολίτες μπορούν να καταθέτουν το βιογραφικό τους για αναζήτηση εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως καταγράφεται σε έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης - Cedefop η επισκεψιμότητα του ιστοτόπου Europass από την Ελλάδα διπλασιάστηκε από το 2009 οπότε και τα σημάδια της κρίσης άρχισαν να γίνονται αισθητά και στη χώρα μας, ενώ η κατάθεση βιογραφικών δεκαπλασιάστηκε.

Ειδικότερα για το 2015 οι επισκέψεις ανήλθαν σε 366.405 όταν το 2010 ήταν μόλις 175.411. Η αυξητική τάση στην αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό συνεχίστηκε και το 2016 καθώς ήδη μέχρι τον Ιούνιο του 2016 είχαν καταγραφεί 176.609 επισκέψεις. Με δεδομένο ότι ο μεγάλος όγκος των επισκέψεων, παραδοσιακά καταγράφεται τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο τότε το ρεκόρ του 2015 αναμένεται να σπάσει.

Αν πάντως υπάρχει ένα στοιχείο, πέρα από τις επισκέψεις στον ιστότοπο το οποίο να δείχνει ότι η Ελλάδα έδιωξε τα παιδιά της δεν είναι άλλο από τα βιογραφικά που κατατέθηκαν στο Europass, τα οποία από το 2010 μέχρι το 2015 σχεδόν δεκαπλασιάστηκαν.

Συγκεκριμένα, το 2010 συμπληρώθηκαν στην ελληνική γλώσσα 34.558 βιογραφικά ενώ η ίδια κατηγορία βιογραφικών έφτασε το 2015 τον εξωπραγματικό αριθμό των 326.011. Ανάλογη ήταν η αύξηση και στα βιογραφικά που συμπληρώθηκαν από κατοίκους της Ελλάδας ανεξαρτήτως εθνικότητας.

Συγκεκριμένα το 2010 συμπληρώθηκαν διαδικτυακά στο Europass 46.339 βιογραφικά από άτομα που κατοικούσαν στην Ελλάδα, ενώ το 2015 ο αριθμός ξεπέρασε τις 350.000 φτάνοντας τα 354.637 βιογραφικά, δείγμα του ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο αναζητούν τρόπο για να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Εκτός των τειχών το 10% του επιστημονικού προσωπικού

Η φυγή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας .

Στα έγγραφα που διαβίβασε στη Βουλή το υπουργείο Εργασίας , υπάρχει επίκληση έρευνας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας σύμφωνα με την οποία ο αριθμός των Ελλήνων επιστημόνων που εργάζεται στο εξωτερικό κάθε χρόνο κυμαίνεται από 120.000 έως 140.000 άτομα. Ως απόλυτος αριθμός μπορεί να μην λέει και πολλά η αναγωγή σε ποσοστά όμως είναι συγκλονιστική. Παρουσιάζοντας την έρευνα, ο καθηγητής οικονομικής γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Λόης Λαμπριανίδης είχε εκτιμήσει ότι ο ως άνω αριθμός αντιστοιχεί στο 10% του επιστημονικού προσωπικού της Ελλάδας και θεωρείται υψηλό ακόμη και για τις υπανάπτυκτες χώρες.

Ως αιτία του φαινομένου αυτού παρουσιαζόταν και η οικονομική κρίση αλλά όχι μόνο αυτή. Είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες και η αναντιστοιχία που υπάρχει στην προσφορά και τη ζήτηση με τις θέσεις εργασίας που προσφέρονται να μην ανταποκρίνονται στα αυξημένα προσόντα όσων ψάχνουν για εργασία. Έτσι, προκειμένου να μην απασχοληθούν σε θέσεις εργασίας οι οποίες απαιτούν μικρότερη εξειδίκευση και να μη γίνουν μέρος του φαινομένου του brain waste και της απαξίωσης ικανοτήτων και δεξιοτήτων με χαμηλές μάλιστα αποδοχές αρκετοί νέοι επιστήμονες επιλέγουν τον δρόμο του εξωτερικού και της εγκατάλειψης της χώρας. Από το brain waste στο brain drain .

Παρά το γεγονός ότι η φυγή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας η οποία θα ήταν σε ακόμα υψηλότερα ποσοστά αν ο κόσμος αυτός παρέμενε στη χώρα και συνέχιζε την αναζήτηση εργασίας οι συνέπειες της φυγής στο εξωτερικό είναι καταστροφικές τόσο για την ελληνική κοινωνία όσο και για την ελληνική οικονομία.

Τις αναλύει διεξοδικά στην έκθεσή του για το 2015 ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας. “Η έξοδος σημειώνεται από μια χώρα με αρνητικούς δημογραφικούς ρυθμούς και αφορά ως επί το πλείστον άγαμους νέους, άνδρες και γυναίκες. Αυτό έχει ως συνέπεια όχι μόνο την αρνητική επίπτωση στον ήδη υποτονικό ρυθμό γεννητικότητας, αλλά και τη μεγαλύτερη επιβάρυνση των ασφαλιστικών ταμείων, αφού η χώρα θα στερηθεί μόνιμα ένα σημαντικό τμήμα απασχολήσιμων ατόμων” αναφέρεται χαρακτηριστικά στην Έκθεση.

Κατά τον Διοικητή της ΤτΕ στην Ελλάδα αποκλειστικός φορέας κατάρτισης και εξειδίκευσης ανθρώπινου δυναμικού σε ανώτατο επίπεδο είναι το ∆ημόσιο μέσω των δημόσιων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, των οποίων κύρια πηγή χρηματοδότησης είναι τα χρήματα των φορολογουμένων. Η έξοδος επομένως επιστημονικού δυναμικού που έλαβε εξειδίκευση στη χώρα όσο και η παραμονή του μετά το πέρας των σπουδών στο εξωτερικό συνιστούν σημαντική απώλεια.

Τρίτον, η εκροή ανθρώπινου κεφαλαίου αφορά κυρίως το πλέον ανταγωνιστικό, ικανό και φιλόδοξο τμήμα του εργατικού δυναμικού. Η παραγωγική του αξιοποίηση από ξένη χώρα συνιστά μόνιμη βλάβη για τη χώρα καταγωγής, αφού η μέση ποιότητα του εναπομένοντος αποθέματος ανθρώπινου κεφαλαίου χειροτερεύει. Τέλος αρχικά αυξάνεται η προσδοκώμενη απόδοση της εκπαίδευσης, αφού τα μορφωμένα άτομα είναι αυτά που κατά κανόνα απολαμβάνουν καλύτερες προοπτικές προόδου στις χώρες εισδοχής. Μεταναστεύουν όμως και άτομα με μικρότερη εξειδίκευση και μόρφωση, με αποτέλεσμα να περιορίζεται το όφελος από την προσδοκώμενη μεγαλύτερη απόδοση της εκπαίδευσης, αφού η έλλειψη προσφοράς εξειδικευμένης εργασίας με δεδομένη τη ζήτηση διαμορφώνει προσδοκίες για υψηλότερη αμοιβή και μειώνει κάθε κίνητρο για εκπαίδευση και βελτίωση της ποιότητας.

ΠΗΓΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ