Ευρωομόλογο: Το εργαλείο – εγγύηση για να σταθεί το «σύστημα» στα πόδια του…

Σε έκθεσή τους, που δημοσίευσε το Center for Economic Policy Research, δίκτυο 700 κορυφαίων ομολόγων από αμερικάνικα και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, οι οικονομολόγοι πρότειναν κι άλλες μεταρρυθμίσεις για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και τα όργανά του. Συγκεκριμένα, εισηγήθηκαν οι συμφωνίες ανταλλαγής μεταξύ των κορυφαίων κεντρικών τραπεζών να αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα και να επιτραπεί στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να δανείζεται από τις αγορές ομολόγων προκειμένου να ενισχύει τη δανειοδοτική του ισχύ.

Η έκθεση υπογράφεται από τον Ιμανουέλ Φαχρί του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, τον Πιερ Ολιβιέ-Γκούριντσας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και την Έλεν Ρέι του London Business School. Η βασική της θέση είναι ότι από το 1971 και την κατάρρευση της Συμφωνίας Μπρέτον Γουντς, οι διεθνείς νομισματικές σχέσεις διέπονται από ένα «μη-σύστημα», το οποίο λειτουργεί ως παράγοντας που επιδεινώνει ή και προκαλεί τις χρηματοπιστωτικές ανισορροπίες οι οποίες βρίσκονται στην ρίζα της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Ένα από τα κύρια προβλήματα, υποστηρίζουν οι τρεις οικονομολόγοι, είναι πως η αύξηση της ζήτησης για αποθεματικά περιουσιακά στοιχεία από τις αναπτυσσόμενες αγορές δεν συμβαδίζει με την προσφορά. Μέχρι σήμερα το κυρίαρχο αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο είναι τα αμερικανικά ομόλογα αλλά το γεγονός αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις, παρατηρούν, συμπεριλαμβανομένων των πολύ χαμηλών αμερικανικών επιτοκίων που οδηγούν την αμερικάνικη οικονομία σε φούσκες και υπερβολικό δανεισμό. Αυτά σε δεύτερο στάδιο συντελούν στις παγκόσμιες ανισορροπίες και πρωτίστως στα μεγάλα αμερικανικά εμπορικά ελλείμματα που συμβαδίζουν με τα μεγάλα πλεονάσματα άλλων χωρών – ιδίως της Κίνας.

Οι τρεις οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος πρέπει να γίνουν βήματα που θα προωθήσουν την ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων προς τα αμερικανικά ομόλογα ως κυρίαρχα αποθεματικά περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να επιταχυνθεί η αναπόφευκτη μετάβαση σε ένα πολύ-πολικό σύστημα. Και ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι η έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων αμοιβαία εγγυημένων από όλα τα κράτη μέλη του ευρώ.

Αν και η οικονομία της Ευρωζώνης είναι συγκρίσιμη σε μέγεθος με των ΗΠΑ, οι αγορές ομολόγων της χαρακτηρίζονται από κατάτμηση αφού κάθε κράτος μέλος εκδίδει τους δικούς του τίτλους. Η έκδοση ομολόγων από όλη την Ευρωζώνη θα μπορούσε να δημιουργήσει μια αγορά ομολόγων ανάλογη σε μέγεθος με των αμερικανικών ομολόγων ενισχύοντας τη ρευστότητα. Καθώς αγοράζονται και πωλούνται εύκολα, τα αμερικανικά ομόλογα έχουν το πλεονέκτημα να είναι σχεδόν σαν χρήμα, και αυτό είναι ένα τα βασικά στοιχεία της έλξης τους σαν αποθεματικού περιουσιακού στοιχείου.

Σε μακροπρόθεσμη βάση, βεβαίως, υπογραμμίζουν οι οικονομολόγοι, η ανάπτυξη του ευρωομολόγου δεν θα αρκούσε, θα ήταν απαραίτητη και η ανάπτυξη μιας αγοράς ομολόγων σε κινέζικο γουάν σε προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος.

Η προσέγγιση τους αξίζει ιδιαίτερης προσοχής, ιδίως από τη στιγμή που η επιδείνωση της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης με την εξάπλωση της στην Ιταλία, επαναφέρει το θέμα του ευρωομολόγου ενώ παράλληλα πολλαπλασιάζονται οι φωνές που τάσσονται υπέρ της εισαγωγής τους.

Γερμανία και Γαλλία, βεβαίως, συνεχίζουν να αντιστέκονται στην ιδέα, προβάλλοντας ως βασικά επιχειρήματα ότι η έκδοση αμοιβαία εγγυημένων ευρωπαϊκών ομολόγων θα ενθαρρύνει τις σπατάλες συμπεριφορές των κυβερνήσεων και ότι θα απαιτήσει πολύ στενότερο συντονισμό των δημοσιονομικών και ευρύτερων οικονομικών πολιτικών των κρατών από αυτόν που υπάρχει σήμερα στην Ευρωζώνη. Η Αγγέλα Μέρκελ έχει κατ’ επανάληψη αποκλείσει την ιδέα του ευρωομολόγου, υποστηρίζοντας ότι σε καμιά περίπτωση δεν συνιστά βιώσιμη δημοσιονομική πολιτική για το μέλλον της Ευρώπης.

Ωστόσο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο δήλωσε ότι σύντομα θα καταθέσει προτάσεις για το ευρωομόλογο. Από σήμερα μέχρι την ημερομηνία έκδοσης του ευρωομολόγου μπορεί να μεσολαβήσει πολύς καιρός, αλλά τα πρώτα βήματα γίνονται ήδη στο παρασκήνιο.