Η ακτινογραφία της φτώχειας

ποσοστά φτώχειας. Τα παραπάνω προκύπτουν από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και τους υπολογισμούς της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής και των υπηρεσιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ), με βάση στοιχεία του ΚΕΠΥΟ και τους ταχυδρομικούς κωδικούς κάθε περιοχής.
Συγκεκριμένα στο πλαίσιο της προσπάθειας προσδιορισμού των γεωγραφικών περιοχών που πλήττονται περισσότερο από τη φτώχεια αλλά και των ομάδων που κινδυνεύουν περισσότερο από διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό, επιχειρήθηκε η αποτύπωση εκείνων που φιλοξενούν πληθυσμό που βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας για τα έτη 2009 και 2012 (κατά την ΕΛΣΤΑΤ πρόκειται για τον πληθυσμό που ζει με εισόδημα κάτω του 60% του μέσου εισοδήματος της χώρας). Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν σήμερα στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κεντρικής Μακεδονίας κατά τη συζήτηση του σχεδίου Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020.
Στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης
Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν το χαρακτήρα της υποβάθμισης της ποιότητας ζωής και των κοινωνικών ανισοτήτων στη δυτική Θεσσαλονίκη καθώς στις φτωχές περιοχές για το 2012 στο πολεοδομικό συγκρότημα περιλαμβάνονται οι δημοτικές ενότητες Αμπελοκήπων, Ελευθερίου Κορδελιού, Ευκαρπίας, Νεάπολης, Σταυρούπολης, Πολίχνης, Συκεών και Μενεμένης. Παρόλα αυτά περιοχές που συγκεντρώνουν πληθυσμό με χαμηλά εισοδήματα βρίσκονται και σε υποενότητες της Θεσσαλονίκης, της Τριανδρίας και της Καλαμαριάς. Από την άλλη πλευρά οι δημοτικές ενότητες Πυλαίας και Πανοράματος, καθώς και υποενότητες των ΔΕ Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς εμφανίζουν τα υψηλότερα εισοδήματα και για το 2012 αλλά και για το 2009.
Στο σύνολο της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης
Σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, η τελευταία το 2009 περιλαμβάνει μόνο μια περιοχή κάτω από το όριο της φτώχειας (Περιοχή Ασκού – Δ. Λαγκαδά και Δ. Βόλβης). Για το 2012, εκτός από την περιοχή του Ασκού, κάτω από το όριο φτώχειας βρίσκονται επίσης ο Σοχός (Δήμος Λαγκαδά και Δήμος Βόλβης), η Ξυλόπολη (Δ. Λαγκαδά), η Ασπροβάλτα, τα Λαγκαδίκια και ο Σταυρός (Δ. Βόλβης).
Σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της Κεντρικής Μακεδονίας
Σε επίπεδο Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, παρατηρείται σημαντική αύξηση του αριθμού των περιοχών που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας μεταξύ των ετών 2009 και 2012. Για το 2009, οι Περιφερειακές Ενότητες Πιερίας και Χαλκιδικής δεν περιλαμβάνουν καμία περιοχή κάτω από το όριο της φτώχειας. Το 2012, ωστόσο, όλες οι ενότητες περιλαμβάνουν φτωχές περιοχές. Επιπλέον, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, οι περισσότερες περιοχές της Περιφέρειας εμφανίζουν χαμηλότερο μέσο εισόδημα το 2012, σε σύγκριση με το 2009.
Η πιο φτωχή περιοχή της Περιφέρειας, για το 2012, ήταν η περιοχή της Ειρηνούπολης Ημαθίας, ενώ για το 2009 ήταν η περιοχή του Ασκού Θεσσαλονίκης. Αντίθετα, οι πλουσιότερες περιοχές της Περιφέρειας και στα δύο έτη αναφοράς βρίσκονται στην ΠΕ Θεσσαλονίκης (Δήμος Θεσσαλονίκης, Δήμος Πυλαίας Χορτιάτη).
Αναλυτικά στην Ημαθία για το 2009, οι περιοχές που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας είναι η Ειρηνούπολη, η Μελίκη, και ο Κοπανός. Για το 2012, στις τρεις προαναφερθείσες περιοχές προστίθενται το Μακροχώρι και η περιοχή του Πλατέος.
Στο Κιλκίς, η ευρύτερη περιοχή Μουριών (ανήκει κατά το μεγαλύτερο ποσοστό στο Δ. Κιλκίς) είναι η μόνη περιοχή της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας για το 2009. Η συγκεκριμένη περιοχή παραμένει κάτω από το όριο και το 2012. Επιπλέον, για το 2012, φτωχές θεωρούνται οι περιοχές του Κεντρικού και της Βάθης (Δ. Κιλκίς), καθώς και της Ειδομένης και του Ευρωπού (Δ. Παιονίας).
Στην ενότητα της Πέλλας, για το 2009, οι κάτοικοι των περιοχών της Κρύας Βρύσης (Δ.Πέλλας), της Φούστανης και του Εξαπλάτανου (Δ.Αλμωπίας) εμφάνιζαν εισοδήματα που βρίσκονταν κάτω από το όριο της φτώχειας. Για το 2012, στις παραπάνω περιοχές προστίθενταν η Άρνισσα (Δ.Έδεσσας), η Σκύδρα (Δ.Σκύδρας) και η Καρυώτισσα (Δ.Πέλλας).
Η Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας είναι η μία από τις δύο ΠΕ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όπου για το έτος 2009, όλες οι περιοχές της βρίσκονταν πάνω από το όριο φτώχειας. Η οικονομική κρίση, ωστόσο, επέφερε σημαντικές αλλαγές στα εισοδήματα των κατοίκων καθώς τέσσερις περιοχές (Κορινός του Δ. Κατερίνης, και Κίτρος, Μεθώνη, Κολινδρός του Δ. Πύδνας - Κολινδρού) βρίσκονταν κάτω από το όριο της φτώχειας το 2012.
Η περιοχή των Σερρών περιλαμβάνει πολλές περιοχές που βρίσκονταν κάτω από το όριο της φτώχειας, τόσο το 2009, όσο και το 2012. Ειδικότερα, για το 2009, οι περιοχές αυτές είναι οι παρακάτω: Δράβησκος, Πρώτη (Δ.Αμφίπολης), Πεντάπολη, Χρυσό (Δ.Εμμανουήλ Παππά), Στρυμωνικός, Ηράκλεια (Δ.Ηράκλειας), Γάζωρος (Δ.Νέας Ζίχνης), Κ.Πορόια, Ν.Πετρίτσι (Δ.Σιντικής), Μαυροθάλασσα (Δ.Βισαλτίας). Για το 2012, στις παραπάνω περιοχές προστέθηκαν οι εξής: Ν.Σκοπός (Δ.Εμμανουήλ Παππά), Ροδολίβος (Δ.Αμφίπολης), Αλιστράτη, ΣΣ Αγγίστης (Δ. Νέας Ζίχνης) και Ροδόπολη (Δ. Σιντικής).
Αναφορικά με την Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής, το έτος 2009, δεν υπήρχε περιοχή που να βρισκόταν κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ για το 2012, οι περιοχές του Πευκοχωρίου (Δ.Κασσάνδρας) και της Συκιάς (Δ.Σιθωνίας) ανήκαν στην κατηγορία των φτωχών περιοχών.
Ειδικές ομάδες πληθυσμού
Σε ό,τι αφορά ειδικές ομάδες πληθυσμού, όπως οι Ρομά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αυτοί διαμένουν σε οικισμούς που ως επί το πλείστον, εντοπίζονται στις παρυφές κάποιων αστικών και ημιαστικών κέντρων. Τα χαρακτηριστικά των οικισμών, είναι κοινά με αυτά των οικισμών του συνόλου της χώρας.
Τα προβλήματα που εντοπίζονται είναι η απουσία τίτλων ιδιοκτησίας, έλλειψη ρυμοτομικού σχεδίου, έλλειψη αποχετευτικού δικτύου ακαθάρτων και η χρησιμοποίηση του δικτύου όμβριων για την εξυπηρέτησή του, όπου αυτό υπάρχει, κακή έως ανύπαρκτη εσωτερική οδοποιία και πεζοδρόμηση, ανεπαρκής ηλεκτροφωτισμός δημόσιων χώρων, ανυπαρξία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και συσσώρευση απορριμμάτων στους ελάχιστους υπάρχοντες, λόγω ελλιπούς αποκομιδής τους, αδυναμία καθορισμού του δημόσιου χώρου και ως εκ τούτου πλήρης σύγχυση όσον αφορά την διαχείριση ή και την προστασία του, απουσία δημόσιας συγκοινωνίας για την πρόσβαση στον οικισμό.
Όσον αφορά την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τα προβλήματα εντοπίζονται κυρίως τον τομέα της εκπαίδευσης και στην καθυστερημένη ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα, στη δυσκολία πρόσβασης στις σχολικές μονάδες, στον αναλφαβητισμό, στη μαθητική διαρροή, με συνέπεια όλων αυτών τα προβλήματα στην κοινωνική ενσωμάτωση των Ρομά αλλά και αρνητικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων εναντίον τους.
Στον τομέα της υγείας τα σημαντικότερα προβλήματα των οικισμών της Περιφέρειας αφορούν, στο ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού με προβλήματα Ψυχικής Υγείας και προβλήματα Ψυχικών εξαρτήσεων, στη δυσκολία πρόσβασης του πληθυσμού στο Σύστημα Υγείας και τις αντίστοιχες δομές, και στην ανεπάρκεια πρόληψης και φροντίδας σε θέματα υγείας. Στον τομέα της απασχόλησης, η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης των Ρομά της ΠΚΜ, αναδεικνύει την αναγκαιότητα παρέμβασης για την υποστήριξη τους και την ένταξη τους στην αγορά εργασίας.