4 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της καινοτομίας θα διατεθούν με το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027

Πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 16/09/2021 στη Θεσσαλονίκη, η εκδήλωση με θέμα «Χρηματοδότηση της καινοτομίας ως μοχλός για περιφερειακή ανάπτυξη». Η εκδήλωση, που διοργανώθηκε από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ είναι η 5η και τελευταία, από μία σειρά εκδηλώσεων που διοργανώθηκαν στο πλαίσιο της παρουσίας της στην 85η ΔΕΘ.
Η εκδήλωση εστίασε στον εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό, στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2021 -2027, που σκοπό έχει την αύξηση της παραγωγικότητας μέσω νέων επενδύσεων και την ενσωμάτωση καινοτόμων μεθόδων παραγωγής και νέων τεχνολογιών, με απώτερο στόχο τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των Περιφερειών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και τη σύγκλιση του εισοδήματος των νοικοκυριών στην Ελλάδα με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν οι κκ Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, Αθανάσιος Κυριαζής, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Άγγελος Τσακανίκας, Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικής Αξιολόγησης Συστημάτων Τεχνολογίας, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας ΕΜΠ – Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΟΒΕ, Χρήστος Γούλας, PhD Διευθυντής Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ, και Αριστείδης Ζέρβας, CFO του Ομίλου KLEEMAN και το συντονισμό της είχε ο κ. Μιχάλης Γκούμας, από την Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης, Συντονιστής του Στόχου Πολιτικής «Μια Εξυπνότερη Ευρώπη» του ΕΣΠΑ 2021- 2027.

Στην τοποθέτησή του ο κ. Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, ανέφερε ότι «Η ελληνική οικονομία θα πρέπει να ανταποκριθεί στη διπλή πρόκληση του «πράσινου» και ψηφιακού μετασχηματισμού της. Η καινοτομία τέμνει οριζόντια αυτούς τους δύο τομείς και αποτελεί αναγκαία συνθήκη αύξησης της παραγωγικότητας αλλά και δημιουργίας νέων αγορών. Στο νέο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης για την προγραμματική περίοδο 2021-2027, η ενδυνάμωση του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας αποτελεί μία από τις βασικές μας προτεραιότητες καθώς η χώρα μας παρουσιάζει σημαντικά περιθώρια βελτίωσης.

Στο νέο Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας, για την ενίσχυση της καινοτομίας προβλέπεται να διατεθούν πόροι που πλησιάζουν τα 4 δις ευρώ. Οι πόροι αυτοί θα δεσμευτούν σε δράσεις για τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την ενίσχυση του εξωστρεφούς προσανατολισμού τους, τις συνέργειες μεταξύ τους (clustering), την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Ενώ, για να «ξεκλειδώσουν» οι πόροι αυτοί απαιτείται ο σχεδιασμός και η εφαρμογή μίας εθνικής στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης, που θα εστιάζει στην ανάδειξη και αξιοποίηση των ιδιαίτερων ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μίας περιοχής, μέσα από μια διαδικασία επιχειρηματικής ανακάλυψης.

Προκειμένου να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της νέας προγραμματικής περιόδου και ενσωματώνοντας τα διδάγματα της εφαρμογής της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης στα προηγούμενα χρόνια, προχωρούμε: στην εκπόνηση μίας νέας Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης που ολοκληρώνεται στους αμέσως επόμενους μήνες, με περιφερειακές απολήξεις, στη βελτίωση του συστήματος διακυβέρνησης της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης, με τη θεσμοθέτηση και λειτουργία του Συμβουλίου Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης καθώς μίας Τεχνικής Γραμματείας για την υποβοήθηση του έργου του Συμβουλίου καθώς και, την αναβάθμιση των υφιστάμενων πλατφορμών καινοτομίας (με την ευθύνη της ΓΓΕΚ) και τον σχεδιασμό ενός νέου μηχανισμού στήριξης της επιχειρηματικής καινοτομίας (Innovation Agency) για τη συνένωση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα. Ενώ σε ότι αφορά τις κρατικές ενισχύσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προχωρούμε σε προσαρμογές που θα μας επιτρέψουν να υποστηρίξουμε αποτελεσματικά την υλοποίηση της στρατηγικής μας, διευκολύνοντας παράλληλα τους δικαιούχους των δράσεων. Προς την κατεύθυνση αυτή, αναφέρω επιγραμματικά την ανάπτυξη ενός νέου Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ), την πρόβλεψη για σχεδιασμό «οριζόντιων» προσκλήσεων σε τακτά χρονικά διαστήματα και με ενιαίο επενδυτικό σχέδιο, καθώς και την απλούστευση και επιτάχυνση των ακολουθούμενων διαδικασιών. Επίσης, οι προσκλήσεις θα επιδιωχθεί να γίνονται συστηματικά σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα ή να παραμένουν ανοικτές ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να προετοιμαστούν και να προγραμματίσουν την υποβολή προτάσεων.»

Ο κ. Αθανάσιος Κυριαζής, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, στην τοποθέτησή του ανέφερε ότι «Η διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή εξακολουθεί να αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα στην Ελλάδα, παρά τις μακροχρόνιες προσπάθειες επίλυσής του. Ωστόσο, αν και οι δείκτες για την έρευνα και ανάπτυξη στη χώρα μας βρίσκονται ακόμη χαμηλά σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, εντούτοις συνεχώς βελτιώνονται. Ιδιαίτερα ελπιδοφόρα σε αυτήν την αυξητική πορεία είναι η συνεισφορά των επιχειρήσεων που έφτασε το 0,59% του ΑΕΠ από 0,24% το 2011. Μάλιστα οι δαπάνες αυτές των επιχειρήσεων χρηματοδοτούνται κατά 83% περίπου από ίδια κεφάλαια. Ενώ ήδη, κατά την περίοδο 2014-20, υλοποιείται η δράση “Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ” που στηρίζει την βιομηχανική έρευνα, την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων από τις επιχειρήσεις, καθώς και την συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων, όπου υποβλήθηκαν 5.338 προτάσεις και σήμερα υλοποιούνται 1.115 ερευνητικά έργα, με 591 εκ. € περίπου δημόσια δαπάνη και μόχλευση 112 εκ. € ιδιωτικών πόρων.» Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο κ Κυριαζής υπογράμμισε ότι «Για την Ελλάδα, ο σχεδιασμός του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 έχει ήδη εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και τα Επιχειρησιακά Προγράμματα της νέας περιόδου. Ένας από τους βασικούς Στόχους Πολιτικής του νέου ΕΣΠΑ είναι η ανάπτυξη μιας ευφυέστερης Ευρώπης μέσα από τον έξυπνο και καινοτόμο οικονομικό μετασχηματισμό. Για το σκοπό αυτό, η ΓΓΕΚ σε συνεργασία με τις συναρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων εργάζεται για την διαμόρφωση μιας νέας Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης, η οποία εκτός από την έρευνα και την καινοτομία, θα επεκτείνεται και σε θέματα καινοτόμου επιχειρηματικότητας, ψηφιακού μετασχηματισμού και ανάπτυξης των απαραίτητων δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Τ

έτοιες δράσεις επικεντρώνονται στην αξιοποίηση του ερευνητικού αποτελέσματος, στην υποστήριξη της νεοφυούς καινοτόμου επιχειρηματικότητας, στη δημιουργία δυναμικών οικοσυστημάτων καινοτομίας, καθώς και στην εδραίωση μακρόπνοων, στρατηγικών συνεργασιών ανάμεσα στις επιχειρήσεις και τους ερευνητικούς φορείς. Τα καινοτομικά clusters, τα Κέντρα Ικανότητας και τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας αναμένουμε να δώσουν ισχυρή ώθηση στην κατεύθυνση αυτή. Επίσης προβλέπονται σημαντικές νέες επενδύσεις με την ανάπτυξη δύο “Πολιτειών Καινοτομίας”, μια στη Θεσσαλονίκη, το ThessIntech και μια στην Αθήνα, όπου ήδη προχωρούν οι διαδικασίες αξιοποίησης του παλαιού βιομηχανικού συγκροτήματος της ΧΡΩΠΕΙ. Στόχος μας η προσέλκυση σημαντικών εταιρειών, οι οποίες σε συνεργασία με ερευνητικά ινστιτούτα και start-up επιχειρήσεις, θα ενισχύσουν την ανοιχτή καινοτομία στη χώρα. Ταυτόχρονα, σημαντικά βήματα έχουν γίνει για την υποστήριξη των νεοφυών, καινοτόμων επιχειρήσεων μέσα από το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων «Elevate Greece” το οποίο τηρείται στη ΓΓΕΚ».

Από την πλευρά του ο κ. Άγγελος Τσακανίκας, Αν. Καθηγητής Οικονομικής Αξιολόγησης Συστημάτων Τεχνολογίας, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας ΕΜΠ – Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΟΒΕ, υπογράμμισε ότι «Στη νέα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2021 – 2027, η νέα στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης σχεδιάζεται σε εθνικό μεν επίπεδο, αλλά με περιφερειακές απολήξεις. Η εμπειρία από την προηγούμενη περίοδο έδειξε ότι η περιφερειακή προσέγγιση στο σχεδιασμό της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης είχε αρκετές καλές επιδόσεις και οδήγησε πράγματι ορισμένες περιφέρειες στη δημιουργία μηχανισμών και εργαλείων που υποστήριξαν τη στρατηγική σε τοπικό επίπεδο. Όμως ταυτόχρονα η πολυδιάσπαση στρατηγικών και εργαλείων λειτουργεί εις βάρος της συνεκτικότητας της συνολικής προσπάθειας. Ειδικά όταν υπάρχουν κοινές σε όλες περιφέρειες τομεακές προτεραιότητες, κρίνεται πιο αποδοτική μια εθνική στρατηγική με περιφερειακές εξειδικεύσεις, όπου αντλούνται γνώσεις και ικανότητες σε εθνικό επίπεδο, συστηματικά και χωρίς διαφορετικές διαχειριστικές ταχύτητες, ανάλογα με την επάρκεια των μηχανισμών κάθε περιφέρειας. Η ανάδειξη της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης σε εθνικό επίπεδο εξυπηρετεί ακριβώς αυτό τον σκοπό: την επίτευξη κρίσιμης μάζας παραγωγικών συντελεστών σε επίπεδο χώρας και τελικά την ανάδειξη του τοπικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος σε εθνικό στόχο». Αναφερόμενος στους τομείς στους οποίους θα δοθεί προτεραιότητα στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027, ο κ. Τσακανίκας τόνισε ότι «Οι στρατηγικοί τομείς προτεραιότητας που επιλέχθηκαν για την επόμενη περίοδο διακρίθηκαν σε επιμέρους κριτήρια αξιολόγησης που αφορούσαν στην οικονομία, την εξαγωγική δυναμική, την έρευνα και ανάπτυξη, την καινοτομία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό (Βιομηχανία 4.0), την κυκλική οικονομία, αλλά και τη διεθνοποίηση. Είναι τομείς που είναι ορατοί από το εγχώριο παραγωγικό οικοσύστημα και αφορούν σε αναγνωρίσιμους φορείς και οντότητες στο ελληνικό περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά, η διαδικασία της επιχειρηματικής ανακάλυψης, η οποία θα διεξαχθεί και σε τοπικό επίπεδο θα οδηγήσει – με την ευρεία συμμετοχή των παραγωγικών φορέων στον εντοπισμό συγκεκριμένων δραστηριοτήτων εντός αυτών, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν περισσότερο στους στόχους της ΕΣΕΕ 2021 -2027, όπως την κλιμάκωση της δραστηριότητας σε έρευνα & καινοτομία, τη ψηφιακή μετάβαση, την εξάπλωση της κυκλικής οικονομίας και την ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων».

Ο κ. Χρήστος Γούλας, Διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, ανέφερε ότι «Το εργατικό δυναμικό είναι ο κύριος φορέας που μπορεί να επιφέρει την ανάπτυξη στην παραγωγική διαδικασία. Ωστόσο, εργαζόμενοι/ες στη χώρα μας επωφελούνται ελάχιστα από τις αντίστοιχες δυνατότητες και ευκαιρίες που παρέχονται στους ευρωπαίους συναδέλφους τους, μιας και η Ελλάδα διαχρονικά έχει ιδιαίτερα χαμηλούς δείκτες στις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης. Είναι αναγκαίο να επενδύσουμε στο δικαιότερο μοίρασμα τους και να αναγνωρίσουμε την πολύτιμη διαρκή συνεισφορά των εργαζόμενων στην οικονομική παραγωγή και την ανάπτυξη. Για να το καταφέρουμε απαιτείται η διαμόρφωση ενός εθνικού συστήματος αναβάθμισης δεξιοτήτων που να αξιοποιεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις ευκαιρίες που δημιουργεί η τεχνολογική εξέλιξη. Η αναγνώριση των εργαζομένων ως φορέων καινοτομίας, προϋποθέτει μια πιο ουσιαστική προσήλωση στην ευημερία και στην ποιότητα στην απασχόληση. Η καινοτομία δεν είναι συμβατή ούτε με την επαγγελματική εξουθένωση ούτε με την εργασιακή εκμετάλλευση. Η αύξηση των μισθών και η δικαιότερη κατανομή του χρόνου εργασίας αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις κάθε ουσιαστικής συζήτησης για την ανάδειξη νέων παραγωγικών προτύπων περισσότερο συμβατών με την καινοτομία και την κοινωνική αλλαγή».

Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του, ο κ. Γούλας τόνισε ότι «Η ανάπτυξη εξειδικευμένων επαγγελματικών περιγραμμάτων σε επαγγέλματα ή και ειδικότητες μπορούν να αποτελέσουν βάση για την συμβολή του εργατικού δυναμικού στην καινοτομία και την περιφερειακή ανάπτυξη. Όλες οι παραγωγικές και οργανωτικές καινοτομίες, στηρίζονται στην αξιοποίηση της ανθρώπινης / εργατικής τεχνογνωσίας. Αυτός ο γνωστικός πλούτος είναι ο πραγματικός πλούτος των επιχειρήσεων. Το σημαντικότερο κεφάλαιο των επιχειρήσεων παραμένει το ανθρώπινο και ο ρόλος των εργαζομένων δεν μπορεί παρά να κερδίσει ακόμη περισσότερο σε μέγεθος και σημασία ως προς την διάχυση και την εμπέδωση καινοτομικών αλλαγών.»

Ο κ. Αριστείδης Ζέρβας, CFO του Ομίλου KLEEMAN, στην τοποθέτησή του δήλωσε ιδιαίτερη ικανοποίηση που στο νέο ΕΣΠΑ 2021 -2027, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανταγωνιστικότητα, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και το ανθρώπινο δυναμικό, τονίζοντας ότι «Η ψηφιοποίηση θα βελτιώσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων που θα αποφασίσουν να μετασχηματιστούν. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού ώστε να αποκτήσει τις δεξιότητες που απαιτούνται για αυτόν τον ψηφιακό μετασχηματισμό». Στη συνέχεια ανέφερε ότι «Η επόμενη ημέρα θα είναι πολύ διαφορετική στις επιχειρήσεις και την κοινωνία και αυτό επιταχύνθηκε από την πανδημία. Το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται λόγω της μεγάλης ταχύτητας με την οποία αναπτύσσονται οι τεχνολογίες θα είναι πολύ πιο ανταγωνιστικό και θα μεταβάλλεται πολύ πιο γρήγορα από ότι είχαμε συνηθίσει. Η καινοτομία δεν θα είναι πλέον ένα κομμάτι που θα ενισχύει απλά την επιτυχία των επιχειρήσεων αλλά θα γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής τους λειτουργίας. Χωρίς αυτό οι επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν. Επίσης η καινοτομία θα είναι σε πολλά επίπεδα όπως στο προϊόν, στις παραγωγικές διαδικασίες, στην εκπαίδευση και διαχείριση του προσωπικού, στον τρόπο σκέψης ακόμα και πρέπει να ακολουθεί την τάση της αγοράς και της κοινωνίας. Στην KLEEMANN έχουμε ενσωματώσει την καινοτομία στον τρόπο λειτουργίας μας και στην εταιρική μας κουλτούρα, έχοντας ήδη 26 κατοχυρωμένα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (πατέντες).»