ΟΟΣΑ: Πόσο άλλαξε η διάρθρωση των δημοσίων δαπανών την περίοδο της κρίσης

Την εικόνα στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας στη δεκαετία της κρίσης αποτυπώνει η τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ (Government at a Glance 2019) που δημοσιοποιήθηκε στις 14 Νοεμβρίου. Μέσα από τα στοιχεία της δεν προκύπτει μόνο η τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή που έκανε η χώρα, λόγω της κρίσης, αλλά και η σημαντική αλλαγή στη διάρθρωση των δημοσίων δαπανών. Οι κατά κεφαλήν δαπάνες της γενικής κυβέρνησης μειώθηκαν δραματικά την περίοδο 2007-2017, με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,6%, ενώ την ίδια περίοδο αυξάνονταν στις χώρες του ΟΟΣΑ με ετήσιο ρυθμό 1% και η μόνη άλλη χώρα που σημειώθηκε μείωση ήταν η Ιταλία (-0,4%). Η μείωση των επιμέρους κατηγοριών των δημοσίων δαπανών δεν ήταν ομοιόμορφη, με αποτέλεσμα να μεταβληθεί σημαντικά η διάρθρωσή τους και να αυξηθεί το ειδικό βάρος αυτών που μειώθηκαν λιγότερο και, αντίστροφα, να μειωθεί το ειδικό βάρος αυτών που μειώθηκαν περισσότερο από το σύνολο των δαπανών.

Οι δαπάνες για συντάξεις και τα διάφορα κοινωνικά επιδόματα αντιστοιχούσαν στο 45% των συνολικών δημοσίων δαπανών το 2017, αυξάνοντας το ειδικό βάρος τους κατά 8,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2007. Το ποσοστό των δαπανών για αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων αυξήθηκε κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες στη 10ετία και διαμορφώθηκε στο 25,2% το 2017. Αντίθετα, την ίδια περίοδο μειώθηκε η συμμετοχή των δημοσίων επενδύσεων (κεφαλαιουχικών δαπανών) κατά 4,7 μονάδες στο 7,4%, όπως και της ενδιάμεσης κατανάλωσης του Δημοσίου κατά 3,7 μονάδες στο 10,6% και των δαπανών για τόκους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους κατά 3 μονάδες στο 6,6% των συνολικών δαπανών.

Αντίστοιχα, μεταβολές σημειώθηκαν όσον αφορά τη συμμετοχή των δαπανών, ανάλογα με τη λειτουργία τους, ως ποσοστό στο ΑΕΠ, καθώς άλλες από αυτές υποχώρησαν περισσότερο και άλλες λιγότερο από ότι το ΑΕΠ. Οι αμυντικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ στη 10ετία και διαμορφώθηκαν στο 2,5% το 2017, έναντι 2,1% που ήταν ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ. Οι δαπάνες για την υγεία μειώθηκαν κατά 0,8% του ΑΕΠ στο 5,2%, έναντι 7,8% στον ΟΟΣΑ, ενώ οι δαπάνες για γενικές δημόσιες υπηρεσίες - που περιλαμβάνουν τις δαπάνες λειτουργίας της διοίκησης και τις δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους - υποχώρησαν κατά 3,3% του ΑΕΠ, στο 8,3% έναντι 5,4% στον ΟΟΣΑ. Αντίθετα, αυξήθηκαν οι δαπάνες για κοινωνική προστασία κατά 3,7% του ΑΕΠ στο 19,4% το 2017, όπως και οι δαπάνες για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια κατά 0,6% στο 2,1%, για την εκπαίδευση κατά 0,3% στο 3,9% και για την περιβαλλοντική προστασία κατά 0,5% στο 1,3%. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα μαζί με την Ολλανδία και την Ισπανία είναι οι τρεις χώρες του ΟΟΣΑ που είχαν το 2017 υπερδιπλάσιες δαπάνες για την προστασία από την κλιματική αλλαγή σε σχέση με τον μέσο όρο που ήταν 0,5% του ΑΕΠ.