Τα χρέη πνίγουν τις ισπανικές εφημερίδες και υποκύπτουν στον Ραχόι

Η Ρομέρο εργάζεται στην εφημερίδα από τότε που ιδρύθηκε, το 1989. Και τις τελευταίες δύο δεκαετίες καλύπτει τη μοναρχία. Το έγκλημά της τώρα ήταν ότι χαρακτήρισε τη ραδιούργα Δανή Κορίνα τσου Σάιν-Βίτγκενσταϊν «στενή φίλη του βασιλιά». Αυτό, βέβαια, το ξέρει όλη η Ισπανία. Αλλά η εφημερίδα δεν έπρεπε να το γράψει. Όπως επισημαίνεται, η Ανα Ρομέρο έμεινε άναυδη. Και επέλεξε την έξοδο. Πολλοί δημοσιογράφοι της εφημερίδας, που είναι δεύτερη σε κυκλοφορία μετά την Ελ Παϊς, έστειλαν οργισμένο γράμμα στη διεύθυνση.

«Αν ήταν διευθυντής ο Πέδρο Ραμίρες, μια τέτοια λογοκρισία δεν θα γινόταν ποτέ», δήλωσε η δημοσιογράφος. Ο Ραμίρες ήταν ένα αστέρι της ισπανικής δημοσιογραφίας και ο συνιδρυτής της Ελ Μούντο - από την οποία εκδιώχθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Οι λόγοι ήταν οικονομικοί. «Αν η οικονομική κατάσταση της εφημερίδας ήταν καλή, αυτή η αλλαγή δεν θα γινόταν», αναγνωρίζει ο νέος διευθυντής, ο Κασιμίρο Γκαρθία-Αμπαντίγιο.

Είναι απλό: η Ελ Μούντο δεν ορίζει πλέον τις τύχες της. Ο όμιλος στον οποίο ανήκει (Unidad Editorial) ελέγχεται κατά 96% από την ιταλική εταιρεία RCS MediaGroup. Κι επειδή ασφυκτιά κάτω από τα χρέη και την πτώση της κυκλοφορίας, «εξαρτάται υπερβολικά από τη θεσμική διαφήμιση», όπως το έθεσε κομψά, αν και με κάποια ενόχληση, ο πρόεδρος της Unidad Editorial Αντόνιο Φερνάντεθ-Γκαλιάνο. Ο Πέδρο Ραμίρες (που έχει ξεκινήσει μια διαδικτυακή εφημερίδα, υποσχόμενος ότι δεν θα ανταγωνιστεί τους παλιούς του συνεργάτες για δύο χρόνια) ήταν παθιασμένος με την ερευνητική δημοσιογραφία. Και δεν δίσταζε να δημοσιεύσει άρθρα που ενοχλούσαν τόσο την κυβέρνηση Ραχόι όσο και τη βασιλική οικογένεια.

«Ο Ραμίρες γινόταν ενοχλητικός», λέει ένας ρεπόρτερ της εφημερίδας στη Λιμπερασιόν. «Η κυβέρνηση ήθελε να τον ξεφορτωθεί. Και με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της εφημερίδας, αυτό δεν ήταν πολύ δύσκολο». Διαθέτουν λοιπόν ακόμη μια εκδοτική ανεξαρτησία οι μεγάλες ισπανικές εφημερίδες, που τις τελευταίες δεκαετίες επηρεάζουν την κοινή γνώμη; Ολο και περισσότεροι επαγγελματίες του Τύπου αμφιβάλλουν. Τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης έχουν πληγεί πολύ από την κρίση. Από το 2007 μέχρι σήμερα, οι κυκλοφορίες έχουν μειωθεί κατά 30% και τα διαφημιστικά έσοδα κατά 60%.

Σύμφωνα με την Ενωση Τύπου της Μαδρίτης, 197 εταιρείες του χώρου αυτού έχουν κλείσει από το 2008, μεταξύ των οποίων 22 καθημερινές εφημερίδες, 10 free press και 20 κανάλια. Συνολικά, έχουν χάσει τη δουλειά τους 28.000 δημοσιογράφοι. Οι περισσότερες καθημερινές εφημερίδες εξαρτώνατι σήμερα από την κρατική βοήθεια ή τους δανειστές τους.

«Οι εφημερίδες αυτές δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν τα χρέη τους. Δέχονται λοιπόν τις εντολές που τους δίνουν οι πολιτικοί ή οικονομικοί κύκλοι», λέει ο Πέρε Ρουσινιόλ, συγγραφέας του βιβλίου «Η κρίση του Τύπου και η αποτυχία των καθημερινών εφημερίδων στην Ισπανία». Η La Razón και η ABC, για παράδειγμα, οι μεγάλες εφημερίδες της συντηρητικής Δεξιάς, έχουν εγκαταλείψει κάθε κριτική ματιά και έχουν γίνει όργανα της κυβέρνησης. Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η περίπτωση της Ελ Παϊς, της εφημερίδας που συμβολίζει τη μετάβαση στη δημοκρατία. Υστερα από μια σειρά άστοχων κινήσεων στη Λατινική Αμερική, ο όμιλος Prisa (στον οποίο ανήκει η εφημερίδα) συνήψε δάνειο 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρόσφατα αναγκάστηκε να πουλήσει το ψηφιακό του πακέτο Digital+ στον γίγαντα των τηλεπικοινωνιών Telefonica.

Η εφημερίδα που την προηγούμενη δεκαετία είχε κέρδη 800 εκατομμυρίων ευρώ έχει γονατίσει σήμερα μπροστά στις τράπεζες Banco Santander, Caixa και HSBC. Και ελέγχεται από το επενδυτικό ταμείο Liberty. «Εκεί που άλλοτε κυριαρχούσε ένας εκδότης, σήμερα κυριαρχεί ένα χρηματοπιστωτικό ταμείο», λέει ο Ρουσινιόλ. «Και ο έλεγχος είναι πλήρης».

Ετσι, στις αρχές Μαϊου, ο δημοσιογράφος της Ελ Παϊς Ιγκνάθιο Θεμπρέρο αναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν η διεύθυνση τού έδωσε εντολή να σταματήσει να καλύπτει το Μαρόκο.Και αυτό συνέβη ύστερα από πιέσεις του Ραμπάτ στην κυβέρνηση Ραχόι… «Η απώλεια της ανεξαρτησίας των δύο μεγαλύτερων ισπανικών εφημερίδων είναι το καλύτερο παράδειγμα της παρακμής ενός ολόκληρου κλάδου», λέει ο Αλφόνσο Ρόχο, διευθυντής της διαδικτυακής εφημερίδας Periodista Digital. «Για να επιβιώσεις σήμερα, πρέπει να κάνεις υποκλίσεις στους πολιτικούς, να έχεις καλές σχέσεις με τον τοπικό κομματάρχη και να μην ασχολείσαι με θέματα που μπορεί να εξοργίσουν την κυβέρνηση».