Αλήθειες και ψέματα για το επίδομα στέγασης - Πώς, πότε και και πόσα θα πάρετε

Η απόφαση είναι πολύ πιθανό να ληφθεί ακόμη και αύριο στο πλαίσιο του Euroworking Group. Η ελληνική πλευρά, προσέρχεται στο τραπέζι των διαβουλεύσεων έχοντας ενημερώσει ότι το επίδομα στέγασης θα χρηματοδοτηθεί με 200 εκατ. ευρώ, δηλαδή με το ένα τρίτο του αρχικού προϋπολογισμού. Αν υπάρξει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος, τότε το ποσό θα φτάσει στα 300 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, στην καλύτερη περίπτωση θα έχουμε τα μισά χρήματα σε σχέση με αυτά που είχαν προϋπολογιστεί αρχικά. Έτσι, θα πρέπει να υπάρξει αναπροσαρμογή των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτήριων. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί μια απόφαση σχετικά με το αν οι δικαιούχοι θα είναι τόσο αυτοί που πληρώνουν ενοίκιο όσο και αυτοί που πληρώνουν στεγαστικό δάνειο ή αν τελικώς θα προτιμηθούν μόνο οι ενοικιαστές.

Ο νόμος με τον οποίο ψηφίστηκε το επίδομα στέγασης είναι ο 4472/2017. Στην ίδια τη διάταξη ορίζεται ότι ο αριθμός των δικαιούχων μπορεί να φτάσει στους 600.000 και ότι το κονδύλι μπορεί να ανέβει στα 600 εκατ. ευρώ. Και οι δύο αριθμοί θα αλλάξουν οπότε μένει να φανεί αν η διάταξη θα παραμείνει ως έχει (δεδομένου ότι υπάρχει η λέξη έως) ή αν προσαρμοστεί στα καινούργια δεδομένα. Αυτό που θα αλλάξει οπωσδήποτε, είναι η υπουργική απόφαση με τα κριτήρια. Άρα, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να περιμένουν κάτι σαφώς χειρότερο από αυτό που αποτυπώθηκε και το οποίο έχει ως εξής:

Άρθρο 1
Επίδομα Στέγασης

«Το Επίδομα Στέγασης είναι προνοιακό πρόγραμμα για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας». Μένει να φανεί αν θα εξακολουθήσουν να καλύπτονται και όσοι αποπληρώνουν στεγαστικό δάνειο ή αν θα θυσιαστούν για να επιτευχθεί η μείωση του αριθμού των δικαιούχων.

Άρθρο 2
Ορισμοί για την εφαρμογή του Επιδόματος Στέγασης

Ως Ωφελούμενες μονάδες ορίζονται οι κάτωθι κατηγορίες:
α. Μονοπρόσωπο νοικοκυριό: κάθε ενήλικο άτομο που διαμένει μόνο του σε κατοικία και δεν εμπίπτει στην κατηγορία ενηλίκων έως 25 ετών που φοιτούν σε πανεπιστημιακές σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής.
β. Πολυπρόσωπο νοικοκυριό: όλα τα άτομα που διαμένουν κάτω από την ίδια στέγη. Στο πολυπρόσωπο νοικοκυριό εντάσσονται: α) φιλοξενούμενα άτομα ή φιλοξενούμενη οικογένεια, με την προϋπόθεση ότι η φιλοξενία είχε δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, και β) τα ενήλικα τέκνα έως 25 ετών που φοιτούν σε πανεπιστημιακές σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης, ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους.
Δικαιούχος: το ενήλικο άτομο που έχει υποβάλλει αίτηση για λογαριασμό του νοικοκυριού, η οποία έχει εγκριθεί από το αρμόδιο όργανο του Ο.Π.Ε.Κ.Α.
Ανήλικα μέλη: τα μέλη του νοικοκυριού έως 18 ετών.
Μονογονεϊκή οικογένεια: ένας μόνος γονέας (άγαμος, σε χηρεία ή διαζευγμένος, ή λόγω κράτησης του έτερου γονέα σε σωφρονιστικό κατάστημα), ασκεί κατ’αποκλειστικότητα ή μετά από σχετική ανάθεση με δικαστική απόφαση ή συμβολαιογραφική πράξη, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, την προσωρινή ή μόνιμη επιμέλεια ενός ή περισσότερων ανήλικων τέκνων.
Για τις ανάγκες του προγράμματος, το νοικοκυριό θα πρέπει να απαρτίζεται αποκλειστικά από τα μέλη της μονογονεϊκής οικογένειας, δηλαδή τον γονέα και το ένα ή περισσότερα ανήλικα τέκνα.

Απροστάτευτα τέκνα: τα ανήλικα μέλη του νοικοκυριού που είναι ορφανά και από τους δύο γονείς ή που κανείς γονέας δεν μπορεί να ασκήσει τη γονική τους μέριμνα, λόγω ασθενείας, αναπηρίας, κράτησης ή στρατιωτικής θητείας και που η επιμέλεια τους έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση σε μέλος του νοικοκυριού.

Συνολικό εισόδημα: το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα από κάθε πηγή προέλευσης προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση που εισπράχθηκε από όλα τα μέλη του νοικοκυριού, κατά το τελευταίο φορολογικό έτος. Στο συνολικό εισόδημα συμπεριλαμβάνεται και το σύνολο των επιδομάτων και άλλων ενισχύσεων, καθώς και το εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο ή φορολογείται με ειδικό τρόπο.

Άρθρο 3
Ποσό Επιδόματος Στέγασης - Διάρκεια χορήγησης

Το ποσό του επιδόματος στέγασης, για τα νοικοκυριά που πληρούν τα κριτήρια του άρθρου 4, ορίζεται ως ακολούθως:
- Για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό: 70 ευρώ το μήνα
- Για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση κατά 35 ευρώ το μήνα
Στη μονογονεϊκή οικογένεια, καθώς και σε νοικοκυριό με απροστάτευτο/α τέκνο/α για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ το μήνα.
Ως ανώτατο όριο του επιδόματος στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Παρατίθενται, ενδεικτικά, οι ακόλουθες περιπτώσεις:

Η διάρκεια της χορήγησης του επιδόματος δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες από την ημερομηνία της αρχικής καταβολής.
Με την πάροδο δώδεκα μηνών από την έκδοση της πράξης έγκρισης, ο δικαιούχος δύναται να επανυποβάλει αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα.

Άρθρο 4
Κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα

Τα νοικοκυριά εντάσσονται στο πρόγραμμα εφόσον διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας, δεν εντάσσονται στις εξαιρέσεις υπαγωγής του άρθρου 11 της παρούσης και πληρούν σωρευτικά τα ακόλουθα εισοδηματικά, περιουσιακά και κριτήρια διαμονής:

1. Εισοδηματικά κριτήρια

Το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού, όπως υπολογίζεται για τους σκοπούς της ένταξης στο πρόγραμμα, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 8.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 4.000 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού.
Στη μονογονεϊκή οικογένεια, καθώς και σε νοικοκυριό με απροστάτευτο/α τέκνο/α για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 8.000 ευρώ.

Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 24.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Παρατίθενται, ενδεικτικά, οι ακόλουθες περιπτώσεις:

2. Περιουσιακά κριτήρια
   
   α. Ακίνητη περιουσία:
   
   Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ.
   
   β. Κινητή περιουσία:
   
   Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κτλ, όπως προκύπτουν από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα όρια του κατωτέρω πίνακα για κάθε τύπο νοικοκυριού, μέχρι και το ποσό των 24.000 ευρώ.
   
   Συγκεκριμένα:

γ. Περιουσιακό τεκμήριο:

Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, όπως έχουν δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1), δεν μπορεί να υπερβαίνει ετησίως το ποσό που προκύπτει από τον κατωτέρω μαθηματικό τύπο:
Ετήσιος τόκος = όριο καταθέσεων για κάθε τύπο νοικοκυριού * μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο /100

Ως έτος υπολογισμού του μέσου καταθετικού επιτοκίου ορίζεται εκείνο στο οποίο αντιστοιχεί η τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος.

Δεν γίνονται δεκτές αιτήσεις νοικοκυριών, τα μέλη των οποίων, βάσει της τελευταίας εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:
- εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελείας
- δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής,
- δηλώνουν δαπάνες άνω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία,
- δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό,
όπως αυτές προσδιορίζονται στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.

3. Κριτήρια διαμονής

O δικαιούχος του επιδόματος και τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού πρέπει να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία πέντε έτη (5).

Άρθρο 5
Διαδικασία υποβολής αίτησης

Η διαδικασία υποβολής της αίτησης αποτελείται από τα κάτωθι στάδια:

1. Υποβολή αίτησης: Η αίτηση, η οποία επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 (Α’ 75) ως προς τα δηλούμενα στοιχεία και συναίνεσης για τη λήψη φορολογικών δεδομένων που τηρούνται στην Α.Α.Δ.Ε. και στοιχείων που θα αντληθούν από τις υπόλοιπες διασταυρώσεις, υποβάλλεται από τον/ την υπόχρεο ή τον/τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της ωφελούμενης μονάδας μέσω του διαδικτυακού τόπου του προγράμματος, χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης του πληροφοριακού συστήματος TAXISnet της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.).
Σε περίπτωση ωφελούμενης μονάδας που απαρτίζεται και από φιλοξενούμενα μέλη, η αίτηση υποβάλλεται αποκλειστικά από τον/την υπόχρεο ή τον/τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της φιλοξενούσας μονάδας, για το σύνολο των μελών της ωφελούμενης μονάδας. Σε αυτήν την περίπτωση, κατά την επεξεργασία της αίτησης, θα ζητηθεί η συναίνεση των φιλοξενούμενων ατόμων μέσω των κωδικών τους TAXISnet για τη λήψη φορολογικών δεδομένων που τηρούνται στην Α.Α.Δ.Ε. και στοιχείων που θα αντληθούν από τις υπόλοιπες διασταυρώσεις. Η συναίνεση όλων των φιλοξενούμενων ενηλίκων μελών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της αίτησης.
Όλα τα δεδομένα που αφορούν σε προσωπικά στοιχεία, στη σύνθεση του νοικοκυριού, σε φορολογικά και οικονομικά στοιχεία προκύπτουν από διασυνδέσεις ή διασταυρώσεις με τις βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ, του ΑΜΚΑ και του ΕΦΚΑ και προσυμπληρώνονται αυτόματα.
Για τη χορήγηση του επιδόματος στέγασης απαιτείται η προβλεπόμενη από τις οικείες διατάξεις του νόμου δήλωση και αποδοχή του ηλεκτρονικού μισθωτηρίου συμβολαίου.
Σε περίπτωση που στη σύνθεση του νοικοκυριού, όπως αυτή απεικονίζεται στη βάση δεδομένων της Α.Α.Δ.Ε. και τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος του τελευταίου έτους, προκύψει φιλοξενούμενο μέλος, το οποίο είναι άγνωστο στον αιτούντα, ο τελευταίος δύναται να το εξαιρέσει, χρησιμοποιώντας την αντίστοιχη επιλογή που θα είναι διαθέσιμη στο σύστημα. Η επιλογή αυτή συνιστά καταγγελία προς την οικεία ΔΟΥ σε βάρος του εμφαινόμενου ως φιλοξενούμενου περί ψευδούς υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Στη συνέχεια ο αιτών δύναται να προχωρήσει στη διαδικασία υποβολής αίτησης.

2. Επεξεργασία της αίτησης: Σε περίπτωση που μετά την οριστική υποβολή και επεξεργασία της αίτησης το νοικοκυριό πληροί τα κριτήρια υπαγωγής στο πρόγραμμα η αίτηση γίνεται δεκτή και σημαίνεται αυτομάτως με την ένδειξη «Εγκεκριμένη».
Σε περίπτωση που μετά την οριστική υποβολή και επεξεργασία της αίτησης το νοικοκυριό δεν πληροί τα κριτήρια υπαγωγής στο πρόγραμμα η αίτηση σημαίνεται αυτομάτως με την ένδειξη «Μη Έγκριση». Οι λόγοι της απόρριψης αναγράφονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί, μέσω διασταυρώσεων, ότι μετά την οριστική υποβολή και επεξεργασία της, η αίτηση εκ παραδρομής ή τεχνικής αστοχίας έχει εγκριθεί χωρίς να πληρούνται κάποια από τα κριτήρια που ορίζονται στην παρούσα απόφαση, η πράξη έγκρισης ανακαλείται και η αίτηση σημαίνεται αυτομάτως με την ένδειξη «Ακυρωμένη». Οι λόγοι της ανάκλησης αναγράφονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος.
Οι ανωτέρω πράξεις έγκρισης, μη έγκρισης και ανάκλησης, φέρουν την υπογραφή του αρμοδίου οργάνου του Ο.Π.Ε.Κ.Α.

Άρθρο 6
Υποχρεώσεις δικαιούχων

Οι δικαιούχοι και τα υπόλοιπα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού:

α) Υποβάλλουν Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος κάθε έτος.

β) Συναινούν στη χρήση της βάσης δεδομένων της Γ.Γ.Π.Σ., καθώς και στο σύνολο των διασταυρώσεων που πραγματοποιεί η Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε., για την επιβεβαίωση των στοιχείων όλων των μελών του νοικοκυριού, συμπεριλαμβανομένων των φιλοξενούμενων.

γ) Τροποποιούν την αίτηση σε κάθε μεταβολή στο ύψος ή την ουσία του μισθώματος ή του στεγαστικού δανείου ή τη σύνθεση του νοικοκυριού.

δ) Συναινούν στη χρησιμοποίηση των στοιχείων τους, αποκλειστικά και μόνο, για το σκοπό της αξιολόγησης του προγράμματος.

ε) Συναινούν στη διενέργεια κοινωνικής έρευνας και σε κατ’οίκον επισκέψεις από αρμόδιους υπαλλήλους, αν απαιτηθεί, για επιτόπια επαλήθευση της σύνθεσης και των συνθηκών διαβίωσης του νοικοκυριού.

στ) Συμπεριλαμβάνουν στην επόμενη δήλωση φορολογίας εισοδήματος όλες τις αλλαγές που αναφέρθηκαν κατά τη διαδικασία υποβολής της αίτησης.

Άρθρο 7
Ανάκληση της πράξης έγκρισης

Η πράξη έγκρισης του επιδόματος στέγασης ανακαλείται:

1. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ένα ή περισσότερα μέλη νοικοκυριού συμμετέχουν σε παραπάνω από μια αιτήσεις. Σε αυτή την περίπτωση το νοικοκυριό δικαιούται να επανυποβάλει αίτηση για το πρόγραμμα μετά την πάροδο πέντε (5] ετών και με την προϋπόθεση ότι έχουν επιστραφεί τα αχρεωστήτως καταβληθέντα.

2. Εάν μέσω των διασταυρώσεων διαπιστωθεί αναντιστοιχία ανάμεσα σε όσα δηλώθηκαν στην αίτηση και στην πραγματική κατάσταση του νοικοκυριού.

3. Τον επόμενο μήνα από εκείνον του θανάτου του δικαιούχου.

4. Τον επόμενο μήνα εκείνου που ο δικαιούχος μετακόμισε στο εξωτερικό. Δεν διακόπτεται η καταβολή επιδόματος στέγασης εάν η απουσία του δικαιούχου οφείλεται σε λόγους νοσηλείας σε θεραπευτήρια του εξωτερικού, ανεξάρτητα από τη χρονική διάρκεια αυτής.
Η σχετική πράξη ανάκλησης, η οποία περιλαμβάνει τους λόγους διακοπής καταβολής του επιδόματος στέγασης, αποστέλλεται στο δικαιούχο για την αναζήτηση τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντων του άρθρου 8 της παρούσης. Η ως άνω πράξη φέρει την υπογραφή του αρμοδίου οργάνου του Ο.Π.Ε.Κ.Α.

Άρθρο 8
Αχρεωστήτως καταβληθέντα - Αναδρομικότητα πληρωμών

1. Υπό την επιφύλαξη αυστηρότερων ποινών, που προβλέπονται στην κείμενη ποινική νομοθεσία, σε περίπτωση δήλωσης από τον αιτούντα ψευδών στοιχείων ή απόκρυψης αληθινών στην αίτηση για το επίδομα στέγασης, με σκοπό τον προσπορισμό περιουσιακού οφέλους στον ίδιο ή σε τρίτο, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 22 του ν. 1599/1986 (Α’ 75).
Σε κάθε περίπτωση, μετά από αυτεπάγγελτη ή κατόπιν αναφοράς έρευνα, τα σχετικά στοιχεία παραπέμπονται στον αρμόδιο εισαγγελέα για την εξέταση των ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών των υπευθύνων.

2. Αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά καταλογίζονται σε βάρος όσων έλαβαν το επίδομα στέγασης χωρίς να το δικαιούνται και εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.).