ΑΑΔΕ: Το lockdown "εξαφάνισε" το 16% των ετήσιων φορολογικών εσόδων της χώρας

Το 2020, τα συνολικά έσοδα από φόρους ανέρχονται σε 43,198 δισ. €, μειωμένα κατά 15,97% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, όπου τα έσοδα διαμορφώθηκαν σε 51,409 δισ. €., ενώ το ποσοστό επίτευξης του ετήσιου στόχου του 2020 διαμορφώθηκε σε 83,08% (Ετήσιος στόχος 2020: 51.997,19 δισ. €)

Η σημαντική υστέρηση εσόδων που παρατηρείται στους φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών σχετίζεται με το μειωμένο επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας και την αρνητική μεταβολή των ρυθμών μεγέθυνσης που επέφερε η υγειονομική κρίση.

Επιπρόσθετα, η υστέρηση των εσόδων από φόρο εισοδήματος αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των δόσεων καταβολής του φόρου που βεβαιώνεται από δηλώσεις Φ.Ε.Φ.Π. και Φ.Ε.Ν.Π. και στην μετατόπιση μέρους των αναμενόμενων εσόδων του τρέχοντος έτους στο επόμενο.

Το 92,5% των συνολικών εσόδων από φόρους το 2020 προέρχεται από τις ακόλουθες τρεις κατηγορίες φόρων:

-Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών (55,4%)

-Φόρος εισοδήματος (31,5%)

-Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας (5,6%)

Όλες οι επιμέρους κατηγορίες των φόρων επί αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αρνητική μεταβολή το 2020 σε σύγκριση με το 2019.

Σημειώνεται ότι τα έσοδα από φόρους της εν λόγω κατηγορίας παρουσιάζουν μεγάλη συσχέτιση με το τρέχον επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας, καταναλωτικής δαπάνης και εισαγωγών και κατά συνέπεια επηρεάζονται αμεσότερα από τους αρνητικούς ρυθμούς μεγέθυνσης που επέφερε η υγειονομική κρίση. Βάσει του δελτίου τύπου της ΕΛΣΤΑΤ μηνός Δεκεμβρίου για τους τριμηνιαίους εθνικούς λογαριασμούς, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) το α’ εννιάμηνο του 2020 παρουσίασε μείωση κατά 8,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.

Επιπρόσθετα, τονίζεται η επίδραση στα έσοδα της κατηγορίας από τις νομοθετικές παρεμβάσεις για την ανακούφιση των πληττόμενων ομάδων φορολογούμενων από τα νέα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας που λήφθηκαν μέσα στο 2020.

Σημειώνεται ότι βάσει της Α.1200/2020 χορηγήθηκε εκ νέου παράταση και αναστολή είσπραξης έως 30/04/2021 στις βεβαιωμένες οφειλές για τις οποίες είχε ήδη χορηγηθεί παράταση προθεσμιών καταβολής και αναστολή είσπραξης στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορωνοϊού COVID – 19.

Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας

Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας το 2020 διαμορφώθηκαν σε 2,427 δισ. €, μειωμένα κατά 358,64 εκ. €, ήτοι 12,87% σε σχέση με το 2019

Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους επί της ιδιοκτησίας ακίνητης περιουσίας (Α.Λ.Ε. 11301), τα οποία αποτελούν τη μοναδική επιμέρους κατηγορία εσόδων από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας, καθορίζονται σχεδόν αποκλειστικά από τα έσοδα του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων - ΕΝ.Φ.Ι.Α. (Α.Λ.Ε. 1130104), τα οποία το 2020 καταγράφουν μείωση κατά 322,83 εκ. €. Υπογραμμίζεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν. 4728/2020, οι δόσεις του ΕΝ.Φ.Ι.Α. για το έτος 2020 είναι έξι (6), από πέντε (5) που ήταν το 2019, με τη τελευταία δόση να πληρώνεται έως την 26.02.2021. Η ανωτέρω νομοθετική παρέμβαση αιτιολογεί, εν μέρει, τη μείωση που παρατηρείται στα έσοδα της κατηγορίας κατά το 2020 σε σύγκριση με το 2019. Τα έσοδα από τους λοιπούς αναλυτικούς λογαριασμούς της εν λόγω κατηγορίας αντιστοιχούν στο 2% των συνολικών εσόδων από τους τακτικούς φόρους στην ακίνητη περιουσία και δε χρήζουν περαιτέρω σχολιασμού, καθώς αφορούν, κυρίως, σε εισπράξεις από ανεξόφλητα υπόλοιπα ή τακτοποίηση εκκρεμοτήτων των φόρων στην ακίνητη περιουσία-Φ.Α.Π. (Α.Λ.Ε. 1130101) και του εκτάκτου ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών-Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. (Α.Λ.Ε. 1130103), τα οποία αμφότερα έχουν καταργηθεί.

Φόρος εισοδήματος

Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος το 2020 ανήλθαν σε 13,59 δις €, μειωμένα κατά 3,121 δισ. €, ήτοι 18,68% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Η πτωτική κίνηση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος το 2020 οφείλεται κυρίως στην αισθητή μείωση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος πληρωτέο από Φυσικά πρόσωπα (Α.Λ.Ε. 11501, -865,38 εκ. €) και τον φόρο εισοδήματος πληρωτέο από Νομικά Πρόσωπα (Α.Λ.Ε. 11502, -2,151 δισ. €), οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 92,1% των εσόδων από φόρο εισοδήματος.

Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (Φ.Π.) (Α.Λ.Ε. 11501)

Τα έσοδα της κατηγορίας καταγράφουν μείωση κατά 865,38 εκ. €, η οποία οφείλεται στη κυρίως στη μείωση των εσόδων από φόρο στο εισόδημα ΦΠ-εκκαθάριση δηλώσεων & προκαταβολή (Α.Λ.Ε. 1150101 & Α.Λ.Ε. 1150102, -342,99 εκ. € συνολικά), από φόρο στο εισόδημα από μισθούς - παρακράτηση (Α.Λ.Ε. 1150103, -614,81 εκ. €), από φόρο στο εισόδημα ΦΠ (πλην μισθών και συντάξεων) - παρακράτηση (Α.Λ.Ε. 1150105, -45,17 εκ. €), καθώς και από ειδική εισφορά αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας και στα ΦΠ (Α.Λ.Ε. 1150106 & Α.Λ.Ε. 1150107, -43,53 εκ. €). Στον αντίποδα, αύξηση εμφανίζουν τα έσοδα από φόρο στο εισόδημα από συντάξεις - παρακράτηση (Α.Λ.Ε. 1150104, +181,35 εκ. €) και από λοιπούς φόρους στο εισόδημα ΦΠ (Α.Λ.Ε. 1150189, +0,27 εκ. €).

Σημειώνεται ότι, η μείωση που παρατηρείται στα έσοδα από τον φόρο στο εισόδημα ΦΠ - εκκαθάριση και προκαταβολή δηλώσεων κατά 342,99 εκ. €, αντανακλά εν μέρει, τη διαφοροποίηση στον αριθμό και κατά συνέπεια στον χρόνο καταβολής των δόσεων φόρου εισοδήματος για τα ΦΠ μεταξύ των ετών 2019 και 2020 (Ε.2111/2020). Ως εκ τούτου, κατά μέσα στο 2020 καταβλήθηκαν οι έξι δόσεις (από το σύνολο των οκτώ), σε αντίθεση με το προηγούμενο έτος όπου οι δόσεις ορίστηκαν σε τρεις διμηνιαίες με ημερομηνία καταβολής μέσα στο 2019.

Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (Ν.Π.) (Α.Λ.Ε. 11502)

Τα έσοδα της κατηγορίας κινήθηκαν πτωτικά κατά 2,151 δισ. € σε σχέση με το 2019, καθώς μείωση παρουσίασαν όλοι οι βασικοί επιμέρους αναλυτικοί λογαριασμοί της κατηγορίας.

Ως προς τους παράγοντες που συντελούν στη σημαντική παρατηρούμενη υστέρηση εσόδων από φόρους εισοδήματος νομικών προσώπων, έναντι του προηγούμενου έτους, αναφέρονται οι εξής:

■ Μείωση του συντελεστή φορολόγησης Ν.Π. και νομικών οντοτήτων από 29% σε 24% για τα εισοδήματα του φορ. έτους 2019.

■ Μείωση ποσού προκαταβολής φόρου εισοδήματος του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 των άρθρων 69 και 71 του ν. 4172/2013, ανάλογα με το ποσοστό μείωσης του κύκλου εργασιών που δηλώνεται για σκοπούς Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (κωδικός 312 δήλωσης ΦΠΑ) του πρώτου εξαμήνου του 2020 έναντι του πρώτου εξαμήνου του 2019, βάσει των οριζόμενων στην Α. 1186 / 2020.

■ Καταβολή του φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων και των νομικών οντοτήτων για τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2019 σε οκτώ (8) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, με την τελευταία να τοποθετείται στις 26.02.2021 (βλ. Ε.2111/2020 για περιπτωσιολογία και εξαιρέσεις).

Οι ανωτέρω νομοθετικές παρεμβάσεις συντελούν στη μείωση των αναμενόμενων εσόδων από φόρους εισοδήματος νομικών προσώπων μέσα στο 2020 και στη μετατόπιση μέρους των προϋπολογισθέντων εσόδων από το 2020 στο έτος 2021.

Φόροι επί κερδών διακράτησης (Α.Λ.Ε. 11503)

Τα έσοδα από φόρους της εν λόγω κατηγορίας διαμορφώθηκαν σε 37,14 εκ. €, καταγράφοντας αύξηση 5,74 εκ. € σε σχέση με το 2019, κυρίως, λόγω της αύξησης των εσόδων από φόρο μεταβίβασης επιχειρήσεων και χρηματοοικονομικών στοιχείων (Α.Λ.Ε. 1150302), ο

οποίος αντιπροσωπεύει το 98,7% των εσόδων της εν λόγω κατηγορίας.

Φόροι επί κερδών από λαχεία και τυχερά παίγνια (Α.Λ.Ε. 11504)

Μείωση κατά 47,67 εκ. € παρουσίασαν τα έσοδα από τους φόρους επί κερδών από λαχεία και τυχερά παίγνια το 2020 σε σύγκριση με το 2019 και διαμορφώθηκαν στα 101,14 εκ. €, η οποία προέρχεται αποκλειστικά από τον μοναδικό επιμέρους λογαριασμό της εν λόγω κατηγορίας, ήτοι από τους λοιπούς φόρους επί κερδών από λαχεία και τυχερά παίγνια (Α.Λ.Ε. 1150489).

Φόρος εισοδήματος κατοίκων αλλοδαπής (Α.Λ.Ε. 11505)

Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος κατοίκων αλλοδαπής σημειώνουν αύξηση κατά 1,18 εκ. € το 2020 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, η οποία αποδίδεται κυρίως στην άνοδο των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος αλλοδαπής για πνευματικά και άλλα δικαιώματα (Α.Λ.Ε. 1150501), που αντιπροσωπεύει το 98,4% των εσόδων της εν λόγω κατηγορίας .

Φόρος εισοδήματος ειδικών κατηγοριών (Α.Λ.Ε. 11506)

Μείωση κατά 64 εκ. € παρουσιάζουν τα έσοδα της εν λόγω κατηγορίας, καθώς όλοι οι επιμέρους λογαριασμοί, με εξαίρεση τους λογαριασμούς εσόδων από φόρο πλοίων (Α.Λ.Ε. 1150601, +11,19 εκ. €) και από λοιπούς φόρους εισοδήματος ειδικών κατηγοριών (Α.Λ.Ε. 1150689, +16,07 εκ. €), κινήθηκαν πτωτικά το 2020 σε σύγκριση με το 2019 (Πίνακας 17).

Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση εσόδων για το 2020 που συνέταξε η ΑΑΔΕ: