Paradise Papers: Ποια είναι η Αppleby-Πού βάζει τα λεφτά της η ελίτ του κόσμου

Στο κέντρο των Paradise Papers - διεθνούς έρευνας που οδηγεί κατευθείαν στον σκιώδη κόσμο των δισεκατομμυρίων βρίσκεται η νομική εταιρία Αppleby, ένας από τους ηγέτες της αγοράς για τις υπεράκτιες επιχειρήσεις. 100 εκατομμύρια δολάρια ετήσια έσοδα, 470 εργαζόμενοι, γραφεία σχεδόν σε κάθε σημαντικό φορολογικό παράδεισο. Η Appleby ιδρύθηκε στο Χάμιλτον, πρωτεύουσα των Βερμούδων. Εκεί, η επιχείρηση εδρεύει σήμερα σε ένα απλό κτίριο. Αλλά ο κατάλογος των πελατών είναι εξαιρετικός: συμπεριλαμβάνονται πριγκίπισσες, πρωθυπουργοί και αστέρες του Χόλυγουντ, καθώς και μερικοί από τους πλουσιότερους ολιγάρχες του κόσμου, από τη Ρωσία, τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική.

Η Sueddeutsche Zeitung δίνει στη δημοσιότητα συνολικά περίπου 13,4 εκατομμύρια έγγραφα. Δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο ορισμένοι πελάτες χρησιμοποιούν εταιρείες γραμματοκιβωτίων για να καλύψουν την εγκληματική συμπεριφορά ή να αποκρύψουν χρήματα από αμφιλεγόμενες πηγές. Σύμφωνα με την γερμανική εφημερίδα τα έγγραφα αποκαλύπτουν τις μέχρι τώρα άγνωστες συνδέσεις ενός Αμερικάνου υπουργού με τους Ρώσους ολιγάρχες. Συνολικά, φιγουράρουν περισσότεροι από δώδεκα σύμβουλοι, μέλη του υπουργικού συμβουλίου και δωρητές του Ντόναλντ Τραμπ στα έγγραφα

Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι τα έγγραφα αποδεικνύουν ότι εταιρείες κολοσσοί όπως η Nike, η Apple, η Uber ή το Facebook συρρικνώνουν τους φόρους τους σε γελοία χαμηλά ποσοστά, αποκαλύπτουν περιουσιακά στοιχεία της βασίλισσας Ελισάβετ, του ροκ αστέρα Bono, και ενός συνεργάτη του Καναδού πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό σε φορολογικούς παραδείσους. Αποκαλύπτουν πως οι πολιτικές ελίτ χρησιμοποιούν αυτόν τον μυστικό κόσμο: περισσότεροι από 120 πολιτικοί από σχεδόν 50 χώρες εμπλέκονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Στη Γερμανία, τα ίχνη οδηγούν σε χιλιάδες πελάτες, δικαιούχους ή άλλα εμπλεκόμενα πρόσωπα - χωρίς αυτό βέβαια να αποτελεί αυτόματα νομικό παράπτωμα. Μεταξύ των υπεράκτιων χρηστών είναι δισεκατομμυριούχοι, ευγενείς, επιχειρηματίες, κληρονόμοι, επενδυτές, καταδικασθέντες απατεώνες και πρώην πολιτικοί, όπως ο πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ αλλά και εταιρείες όπως η Sixt, η Deutsche Post ή η αλυσίδα ξενοδοχείων Meininger, η Siemens, η Allianz, η Bayer και η Deutsche Bank γράφει η SZ.

Τα έγγραφα δείχνουν έναν κόσμο που έχει προσαρμοστεί στις ανάγκες των μεγάλων εταιρειών, των πλουσίων και των εξαιρετικά πλούσιων. Ανοίγουν την πόρτα σε μια βιομηχανία που υπόσχεται την υψηλότερη μυστικότητα και καλύπτει ένα προηγουμένως αόρατο δίκτυο σε όλο τον κόσμο.

Τα Paradise Papers δείχνουν πόσο αδιάρρηκτος ειναι ο offshore κόσμος με τα βιομηχανικά έθνη. Ο οικονομολόγος Γκάμπριελ Ζουκμάν έχει υπολογίσει πόσο μεγάλη είναι η διάσταση αυτού του κόσμου για την έρευνα αυτή: περισσότερα από 600 δισεκατομμύρια ευρώ μετατοπίζονται ετησίως από πολυεθνικές εταιρείες σε φορολογικούς παραδείσους.

Αλλά οι φορολογικοί παράδεισοι βοηθούν όχι μόνο τις εταιρείες να αποφύγουν τους φόρους αλλά και τους ιδιώτες. Δεν πρόκειται μόνο για φόρους, αλλά και για το γεγονός ότι οι πλούσιοι, ιδίως, μπορούν να παρακάμψουν τους νόμους που τους ενοχλούν - ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για φόρους κληρονομιάς, για θέματα ευθύνης ή για προστασία των πιστωτών.

"Για τους υπερ-πλούσιους, υπάρχει ένας κόσμος πέρα ??από το νόμο", λέει ο κοινωνιολόγος Μπρουκ Χάρινγτον συγγραφέας του βιβλίου Capital without Borders. Έτσι, από όλους τους ανθρώπους, οι πλουσιότεροι θα μπορούν να απολαύσουν "τα οφέλη της κοινωνίας" χωρίς να υπόκεινται στους περιορισμούς τους.

Από την άλλη πλευρά, εκείνοι που ελάχιστα ή καθόλου εμφανίζονται στα έγγραφα: άνθρωποι που κερδίζουν κανονικά ή λίγα. Και όμως αυτός ο υπεράκτιος κόσμος έχει αντίκτυπο σε όλους μας. Από τις εθνικές οικονομίες λείπουν τα δισεκατομμύρια των φόρων - ορισμένα εκ των οποίων λείπουν, για παράδειγμα για τη λειτουργία νοσοκομείων, για τη δημιουργία παιδικών σταθμών ή για την κοινωνική ασφάλεια.

Η διάσταση του προβλήματος δείχνει έναν άλλο υπολογισμό του οικονομολόγου Γκαμπριέλ Ζουκμάν: Οι υπερ-πλούσιοι έχουν σταθμεύσει 7,9 τρισεκατομμύρια ευρώ στους φορολογικούς παραδείσους.