Διευκρινιστική εγκύκλιος για εισφορές αναδρομικών διορισμών

Διευκρινίσεις σχετικά με τις ασφαλιστικές κρατήσεις που πρέπει να υπάρξουν στις περιπτώσεις αναδρομικών διορισμών, δίνει εγκύκλιος την οποία υπογράφει ο υφυπουργός Εργασίας, αρμόδιος για θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης, Νότης Μηταράκης, με αφορμή τα έγγραφα ερωτήματα υπηρεσιών του Δημοσίου για το θέμα και δεδομένης της ύπαρξης και της λειτουργίας, από την 1η Ιανουαρίου 2017, του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).

Στις περιπτώσεις αναδρομικών διορισμών, η διοίκηση, συμμορφούμενη προς τις αποφάσεις των Δικαστηρίων, υπέχει υποχρέωση πλήρους αποκατάστασης του δικαιωθέντος υπαλλήλου, τόσο ως προς τις διοικητικές συνέπειες (π.χ. αναδρομικός διορισμός, βαθμολογική αποκατάσταση), όσο και ως προς τις οικονομικές (π.χ. μισθολογική αποκατάσταση). Η μισθολογική αποκατάσταση του δικαιωθέντος υπαλλήλου συνίσταται στην καταβολή σε αυτόν αναδρομικών αποδοχών, υπολογιζομένων, σύμφωνα με τα ισχύοντα σε κάθε χρονική περίοδο. Στις αποδοχές που δικαιούται ο υπάλληλος, πρέπει να συμψηφισθεί ό,τι αυτός ωφελήθηκε από την τυχόν άσκηση άλλου επαγγέλματος, ή την εκμίσθωση της εργασίας του σε τρίτον κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα.

Στο πλαίσιο αυτό, ανακύπτει και το ζήτημα της ασφάλισης του δικαιωθέντος υπαλλήλου στο Δημόσιο ή σε άλλους πρώην φορείς κύριας ασφάλισης. Επισημαίνεται ότι, με τις διατάξεις του αρ. 2 του ν. 3865/2010, όπως ισχύει, οι νεοπροσλαμβανόμενοι, από 01.01.2011 και εφεξής, τακτικοί υπάλληλοι στο Δημόσιο, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ, κλπ, οι οποίοι δεν έχουν καμία προϋπηρεσία με οποιαδήποτε σχέση εργασίας έως την ημερομηνία αυτή στους εν λόγω φορείς, υπάγονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια στον κλάδο κύριας σύνταξης του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή στο πρώην ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, Ταμείο Νομικών), εφόσον πρόκειται για πρόσωπα για τα οποία προκύπτει υποχρεωτική ασφάλιση στον εν λόγω πρώην φορέα.

Για την ασφαλιστική αποκατάσταση των δικαιωθέντων υπαλλήλων, οι εκκαθαριστές των υπηρεσιών στις οποίες διορίζονται αυτοί, θα πρέπει να εξετάζουν, εάν κατά το διάστημα του αναδρομικού διορισμού, απασχολήθηκαν και, συνεπώς, υπήχθησαν στην κύρια ασφάλιση οποιουδήποτε πρώην φορέα κύριας ασφάλισης - και στη συνέχεια να προβαίνουν στις εξής ενέργειες:

- Επιδίκαση αποδοχών, χωρίς να υφίσταται ασφάλιση, κατά το διάστημα του αναδρομικού διορισμού.

Ο εκκαθαριστής θα υπολογίσει τις αναδρομικές αποδοχές, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και επί των ποσών αυτών θα υπολογίσει και τις προβλεπόμενες μηνιαίες ασφαλιστικές κρατήσεις ασφαλισμένου και εργοδότη, εφόσον προβλέπεται εργοδοτική εισφορά. Ο χρόνος του αναδρομικού διορισμού θεωρείται ως χρόνος διανυθείς στην ασφάλιση του Δημοσίου ή των οικείων πρώην φορέων κύριας ασφάλισης.

- Επιδίκαση αποδοχών, ενώ, κατά το διάστημα του αναδρομικού διορισμού, υφίστατο ασφάλιση.

Μέχρι και την έναρξη λειτουργίας του ΕΦΚΑ, στις εν λόγω περιπτώσεις εφαρμόζονταν οι διατάξεις του αρ. 59 παρ. 5 του Π.Δ. 169/2007, σύμφωνα με τις οποίες στις περιπτώσεις υπηρεσιών που αναγνωρίζονται ως συντάξιμες από το Δημόσιο και για τις οποίες έχουν καταβληθεί εισφορές κύριας σύνταξης (εργοδότη και ασφαλισμένου) σε οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό κύριας ασφάλισης, πλην του Δημοσίου, οι εισφορές αυτές μεταφέρονται στο Δημόσιο από τον ασφαλιστικό οργανισμό στον οποίο έχουν αποδοθεί.

Επομένως, ο εκτός υπηρεσίας χρόνος υπαλλήλου που διορίζεται αναδρομικά, κατόπιν αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, αναγνωρίζεται ως συντάξιμος από το Δημόσιο, εφόσον καταβληθούν σε αυτό οι προβλεπόμενες εισφορές για κύρια σύνταξη. Στην περίπτωση που, κατά το χρονικό διάστημα του αναδρομικού διορισμού, ο υπάλληλος είχε ασφαλισθεί σε άλλον φορέα κύριας ασφάλισης, οι εισφορές έως 31.12.2016 μεταφέρονταν και αποδίδονταν στο Δημόσιο.

Από την 1η Ιανουαρίου 2017, μετά τη λειτουργία του ΕΦΚΑ και την ένταξη σε αυτόν του Δημοσίου και των πρώην φορέων κύριας ασφάλισης, θα διενεργείται ομοίως μεταφορά ασφαλιστικών εισφορών, σύμφωνα με σχετική διαδικασία που θα καθοριστεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ. Όσον αφορά στο χρόνο ασφάλισης, αυτός είναι καταρχάς χρόνος ασφάλισης στους ενταγμένους στον ΕΦΚΑ πρώην φορείς κύριας ασφάλισης, κατ' εφαρμογή των διατάξεων του αρ. 2 του ν. 3865/2010, όπως έχει αναλυθεί ανωτέρω (ήτοι πρώην δημόσιο ή πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή πρώην ΕΤΑΑ) και ο χρόνος στους πρώην φορείς κύριας ασφάλισης που αφορά στην παρασχεθείσα εκτός του Δημοσίου υπηρεσία, μεταφέρεται.

Στο σημείο αυτό, σημειώνεται ότι οι διατάξεις περί παράλληλης ασφάλισης, όπως ίσχυαν, μέχρι 31.21.2016, καθώς και των αρ. 17 και 36 του ν. 4387/2016, όπως ισχύουν από 1.01.2017, δεν μπορούν να εφαρμοστούν στους αναδρομικούς διορισμούς, στην περίπτωση που ο υπάλληλος, κατά το επίμαχο διάστημα (του αναδρομικού διορισμού), είχε ασφαλισθεί σε άλλον πρώην φορέα κύριας ασφάλισης. Και τούτο, διότι η διοίκηση οφείλει, συμμορφούμενη στις δικαστικές αποφάσεις, να επαναφέρει τον υπάλληλο ως προς όλες τις συνέπειες (βαθμολογικές-μισθολογικές, κλπ) στην κατάσταση στην οποία θα βρισκόταν, αν δεν είχε χωρήσει η παράνομη πράξη της διοίκησης, λόγω του μη νόμιμου διορισμού του.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 31 του Κώδικα Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ (ν. 3528/2007), οι υπάλληλοι του Δημοσίου για την άσκηση ιδιωτικού έργου απαιτείται να λάβουν σχετική άδεια από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και περιορισμούς, οι οποίοι ελέγχονται κατά περίπτωση, έλεγχος ο οποίος είναι ευνόητο ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί -στις περιπτώσεις αναδρομικών διορισμών- εκ των υστέρων.

Κατόπιν των ανωτέρω και ως προς τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει ο εκάστοτε εκκαθαριστής αναφορικά με τη διενέργεια των προβλεπόμενων ασφαλιστικών κρατήσεων κλάδου κύριας σύνταξης επί των αποδοχών του χρονικού διαστήματος αναδρομικού διορισμού, στην εγκύκλιο διευκρινίζονται τα ακόλουθα: Οι εισφορές ασφαλισμένου υπολογίζονται επί των αναδρομικών αποδοχών, όπως αυτές προκύπτουν κατ' εφαρμογή των σχετικών μισθολογικών διατάξεων. Βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών είναι οι ακαθάριστες αποδοχές που προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία και όχι εκείνες που προκύπτουν από την αφαίρεση εισοδήματος που έχει αποκτηθεί από τον ασφαλισμένο κατά το χρονικό διάστημα, πριν τον αναδρομικό διορισμό. Από το υπολογισθέν ποσό ασφαλιστικών εισφορών αφαιρούνται οι εισφορές ασφαλισμένου που έχουν ήδη καταβληθεί για το χρονικό διάστημα, πριν από τον αναδρομικό διορισμό και, εν τέλει, παρακρατείται από τις καταβλητέες αποδοχές η τυχόν σχετική διαφορά.

Τυχόν εργοδοτική εισφορά που έχει ήδη καταβληθεί από άλλον εργοδότη για την απασχόληση του δικαιωθέντος υπαλλήλου κατά το επίμαχο διάστημα, μεταφέρεται στους ενταγμένους στον ΕΦΚΑ φορείς κύριας ασφάλισης κατά περίπτωση. Η εργοδοτική εισφορά για τους ασφαλισμένους στο Δημόσιο εισήχθη για πρώτη φορά, από 1.01.2017, με τις διατάξεις του αρ. 5 παρ. 1γ του ν. 4387/2016, ως ισχύει και όπως εξελίσσεται από την ημερομηνία αυτή και εφεξής με τα μεταβατικά ποσοστά, σύμφωνα με την ΥΑ 111482/0092/30.11.2016 (ΦΕΚ Β' 4005/2016). Ο αναδρομικά διορισμένος στο Δημόσιο υπάλληλος, από 1.01.2011 και εφεξής, ο οποίος, πριν από την ημερομηνία αυτή, δεν είχε καμία προϋπηρεσία στο δημόσιο εν γένει, θα υπαχθεί, σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 2 του ν. 3865/2010, όπως ισχύει, αναδρομικά από την ημερομηνία διορισμού του στην ασφάλιση του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με εισφορές ασφαλισμένου 6,67% και εργοδότη 13,33% ή του πρώην ΕΤΑΑ, εφόσον προκύπτει, βάσει της ασκούμενης δραστηριότητας, υποχρέωση ασφάλισης σε αυτό, καταβάλλοντας τις προβλεπόμενες για τους μισθωτούς ασφαλιστικές εισφορές.