Έρχεται "μαύρο φθινόπωρο" για τα εργασιακά

Οι αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο μπορεί να ακούγονται ως κάτι λογικό και φυσιολογικό, αφού είναι προφανές ότι η νομοθεσία πρέπει να αναπροσαρμόζεται στα νέα οικονομικά δεδομένα. Ωστόσο, πέρα από τις άδειες και τα λοιπά δικαιώματα των συνδικαλιστών, υπάρχει και μια… μικρή διάταξη, που αποτελεί casus belli για τα συνδικάτα: η θεσμοθέτηση αυστηρού πλαφόν για την προκήρυξη μιας απεργίας. Η αλήθεια είναι ότι αυτού του είδους οι παρεμβάσεις αποτελούσαν διακαή πόθο των δανειστών και ειδικά του ΔΝΤ, από την πρώτη στιγμή που έβαλαν «πόδι» στην Ελλάδα μέσω των Μνημονίων. Μετά από το «ξήλωμα» του πλαισίου για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, το «πάγωμα» των μισθολογικών ωριμάνσεων, την «προσγείωση» του κατώτατου μισθού, τη διευκόλυνση των εργασιακών σχέσεων- «λάστιχο», την πλήρη απελευθέρωση των διαδικασιών για τις ομαδικές απολύσεις, το ζητούμενο είναι να γίνουν πιο δύσκολες οι αποφάσεις για τις απεργίες κι αυτό ακριβώς δεσμεύθηκε να κάνει η κυβέρνηση.

Η αρχική απαίτηση ήταν γενική ήτοι οι αυστηρότερες προϋποθέσεις να μην συναρτώνται από το αν η απεργία προκηρύσσεται από πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο ή τριτοβάθμιο σωματείο. Στην πορεία των προηγούμενων μηνών, οι δανειστές εστίασαν στα πρωτοβάθμια σωματεία, αλλά μάλλον εξυπηρετώντας τη λογική του… Χότζα, αλλά είναι σαφές από την οκταετή εμπειρία των Μνημονίων, ότι αν ξεκινήσει να ξηλώνεται το πουλόβερ, δεν υπάρχει τέλος. Τι πρέπει να «παραδώσει» η κυβέρνηση το Σεπτέμβριο; Τη διάταξη με την οποία για να προκηρύξει απεργία ένα πρωτοβάθμιο σωματείο, θα πρέπει να υπάρχει απόφαση από την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Είτε ότι ο κόσμος πρέπει να επαναδραστηριοποιηθεί μαζικά στα συνδικαλιστικά του όργανα είτε ότι η απεργία θα γίνει λίαν συντόμως είδος προς εξαφάνιση και μάλιστα με διάταξη που έφερε κυβέρνηση αριστερής απόχρωσης!

Και δεν είναι μόνο αυτό. Όταν το ΣτΕ, που βάλλεται πανταχόθεν από την κυβέρνηση, έκρινε τον Ιούνιο του 2014 ως αντισυνταγματική τη διάταξη που απαγόρευε τη μονομερή προσφυγή των σωματείων στη Διαιτησία, οι δανειστές και ειδικά το ΔΝΤ δεν έκρυψαν την έντονη δυσφορία τους, ασκώντας εξ αρχής πιέσεις προκειμένου να βρεθεί η νομική φόρμουλα για να παρακαμφθεί το απαγορευτικό του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Και κάπως έτσι φτάσαμε εδώ, όπου η σημερινή κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να παρουσιάσει μια… ανεξάρτητη νομική γνώμη- γνωμοδότηση (opinion) για το ρόλο της Διαιτησίας στις συλλογικές διαπραγματεύσεις!

Δεν πρόκειται, φυσικά, για μια γενική και αόριστη δέσμευση, εν είδει ευχολογίου, καθώς πρόκειται για βασικό παραδοτέο ως το τέλος Δεκεμβρίου, το οποίο έχει και συνέχεια: η κυβέρνηση μετά από διαβούλευση- χωρίς δηλαδή να απαιτείται συμφωνία- με τους κοινωνικούς εταίρους, θα πρέπει ως το Φεβρουάριο του 2018 να αναθεωρήσει τις ισχύουσες διαδικασίες για τη Διαιτησία και τη Μεσολάβηση και λαμβάνοντας υπόψιν την ανεξάρτητη νομικά Αναφορά, να λάβει ως το Μάρτιο όλα τα αναγκαία μέτρα, πάντα σε… συνεννόηση με τους Θεσμούς και πάντα εφαρμόζοντας τη νομολογία του ΣτΕ! Πώς μεταφράζεται όλο το παραπάνω; Ότι η κυβέρνηση μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2018 θα πρέπει να «ξηλώσει» ό,τι προβλέπεται σήμερα για τη δυνατότητα προσφυγής στη Διαιτησία, με έναν τρόπο που θα μπορεί να παρακάμψει την απόφαση του 2014 του ΣτΕ.

Το… κερασάκι στην τούρτα είναι οι ενστάσεις του ΔΝΤ στην επαναφορά από το Φθινόπωρο του 2018 κυρίως των διατάξεων περί επεκτασιμότητας των κλαδικών συμβάσεων, ενστάσεις που «κολλάνε» με τις ανατροπές που θα έχουν προηγηθεί στην προκήρυξη απεργιών και στη δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στη Διαιτησία. Αυτό που πρέπει να γίνει κατ’ αρχάς σαφές, είναι ότι η κυβέρνηση δεν έχει ψηφίσει την επαναφορά των διατάξεων που καταργήθηκαν το 2011 αλλά την αναστολή τους έως και το τέλος του Προγράμματος, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται την αυτόματη ενεργοποίηση τους από τον επόμενο Σεπτέμβριο. Κι εκεί ακριβώς «πατάει» το ΔΝΤ.

Το βασικό επιχείρημα των τεχνοκρατών του Ταμείου- που σύμφωνα με πληροφορίες βρίσκει ευήκοα ώτα και στο Βερολίνο- είναι ότι η επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων, δηλαδή η κάλυψη επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου που δεν έχουν συνυπογράψει τη σύμβαση, προκαλεί στρεβλώσεις στο μισθολογικό κόστος και πλήττει την ανταγωνιστικότητα, φέρνοντας σε δυσχερέστερη θέση τις μικρότερες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι μειώσεις των μισθών- μετά από το κοκτέιλ της εσωτερικής υποτίμησης- σε συνάρτηση με την παραγωγικότητα, τους έχουν επαναφέρει στα προ κρίσης επίπεδα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι έχουν συμπιεστεί υπερβολικά! Αντιθέτως, αυτό που πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα είναι η ανεργία, η οποία παραμένει στα υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις παρεμβάσεις που έγιναν από το 2011 και μετά στο πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό, σύμφωνα πάντα με το ΔΝΤ; Ότι λαμβάνοντας υπόψιν την υπερσυγκέντρωση της απασχόλησης στις μικρές επιχειρήσεις, η επαναφορά της επεκτασιμότητας εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους, αφού θα αποθαρρυνθούν οι επιχειρησιακές συμβάσεις, θα αυξηθεί το μισθολογικό κόστος, θα περιοριστούν οι δυνατότητες αναδιάρθρωσης αυτών των επιχειρήσεων, θα πολλαπλασιαστούν οι περιπτώσεις «λουκέτων» κι εν τέλει θα υπονομευτεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και θα αναστραφεί η πτωτική τάση της ανεργίας.

Πώς απαντά η ελληνική πλευρά; Ότι το «ξήλωμα» του πλαισίου των κλαδικών συμβάσεων το 2011 δεν ενίσχυσε το θεσμό των επιχειρησιακών συμβάσεων, αλλά οδήγησε στη ζούγκλα των ατομικών συμβάσεων, με αποτέλεσμα την πλήρη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Πόσο πειστικό είναι αυτό το επιχείρημα; Θα φανεί λίαν συντόμως…

Από την εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ που κυκλοφορεί κάθε Σάββατο στα περίπτερα όλης της χώρας