«Μουντζούρης» η κληρονομιά –υπερδιπλάσιες οι αποποιήσεις μέσα σε έναν χρόνο
Τα χρέη του θανόντος, οι φόροι κατοχής και η προσπάθεια να περιοριστούν οι πολλές μεταβιβάσεις αυξάνουν τις αποποιήσεις
«Ξεχασμένες» στα χρόνια της ευημερίας νομοθετικές διατάξεις «ξεσκονίζουν» ολοένα και περισσότερο οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι προκειμένου να καλύψουν τις... σύγχρονες ανάγκες των πελατών τους. Στα σημεία των καιρών οι αποποιήσεις κληρονομιών καθώς οι κληρονόμοι –αρκετοί και υπό το καθεστώς πανικού- προτιμούν να απαλλαγούν από το «βάρος» παρά να μπλέξουν σε μια περιπέτεια που μπορεί να κρύβει έξοδα, ανάληψη δανειακών υποχρεώσεων και φόρων. Ιδιαίτερη προσοχή όμως απαιτείται ειδικά από τα συγγενικά πρόσωπα του θανόντος τα οποία εν αγνοία τους μπορούν να βρεθούν κληρονόμοι μιας «περιουσίας» η οποία περιλαμβάνει τεράστια χρέη.
Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι αποποιήσεις κληρονομιών ανέρχονται σε περίπου 130.000 το 2017 έναντι περίπου 55.000 το 2016. Η εκτόξευση οφείλεται σε πολλούς λόγους:
- Ο πρώτος λόγος είναι η «τακτοποίηση» των περιουσιακών στους κόλπους της κάθε οικογένειας. Με τον θάνατο ενός συζύγου, η σύζυγος δικαιούται ένα μικρό ποσοστό ενώ η μερίδα του λέοντος πηγαίνει στο παιδί ή στα παιδιά, ενήλικα ή ανήλικα. Αυτό σημαίνει ότι ένα διαμέρισμα, μπορεί να «σπάει» σε τρία μερίδια και στη συνέχεια η οικογένεια να πρέπει να μπαίνει στη διαδικασία των διανομών κάτι που έχει κόστος και σε φόρους μεταβίβασης αλλά και σε μεταβιβαστικά έξοδα. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις πλέον, συνήθως ο εν ζωή γονιός είναι αυτός που προχωρεί σε αποποίηση προκειμένου να περάσει η κληρονομιά απευθείας στα παιδιά.
- Ο δεύτερος λόγος είναι τα συσσωρευμένα χρέη του θανόντος. Σε πολλές περιπτώσεις, τα χρέη είναι μεγαλύτερα από την αξία του περιουσιακού στοιχείου που εμφανίζεται στο όνομά του θανόντος οπότε η αποδοχή κληρονομιάς δεν έχει κανένα νόημα. Συνήθως, οι ειδικοί συμβουλεύουν τους κληρονόμους να εξετάζουν το ενδεχόμενο της αποδοχής κληρονομιάς επ ωφελεία της απογραφής. Εϊναι μια νομική διαδικασία που δίνει το δικαίωμα στους ενδιαφερόμενους να προχωρήσουν στην τελική αποδοχή της κληρονομιάς μόνο αν προκύπτει κάποιο οικονομικό όφελος.
- Ο 3ος λόγος είναι οι υψηλοί φόροι αν και σπάνια τόσο σοβαρός ώστε να καθιστά συμφέρουσα την αποποποίηση. Πράγματι σε ορισμένες περιπτώσεις, η αποδοχή μιας κληρονομιάς μπορεί να οδηγεί και σε αύξηση του συμπληρωματικού φόρου. Όμως, η αποδοχή της κληρονομιάς και η πώληση του ακινήτου, μπορεί να είναι πιο συμφέρουσα λύση.
Η κληρονομιά μπορεί να αποδειχθεί μέγιστο πρόβλημα για συγγενικά πρόσωπα που έρχονται δεύτερα ή τρίτα στη σειρά της αποδοχής. Μετά τα παιδιά, έρχονται τα αδέλφια του θανόντος ενώ μόνο αν υπάρχουν αποποιήσεις και από δεύτερου βαθμού συγγένειας πρόσωπα καταλήγει η κληρονομιά στο δημόσιο. Η αποδοχή δεν είναι μια ενεργητική διαδικασία αλλά παθητική. Δηλαδή, μπορεί να βρεθεί ένας ξάδελφος να αποδεχτεί μια κληρονομιά, απλά επειδή δεν έκανε τίποτα μέσα στο 4μηνο περιθώριο που του δείνει ο νόμος να αποποιηθεί. Το θέμα λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις το τελευταίο διάστημα κάτι που καθιστά άμεση την ανάγκη τουλάχιστον να υπάρχει ένα σύστημα «προειδοποίησης» των συγγενών.