Αλλάζει ο ΕΝΦΙΑ του 2016 – Όλα τα σενάρια – Πόσα θα πληρώσουμε

Οι νέες αντικειμενικές θα προκαλέσουν απώλειες εσόδων άνω των 600 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό, απώλειες τις οποίες δεν μπορεί να δικαιολογήσει η κυβέρνηση στην τρόικα. Έτσι, αναμένεται να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού ώστε να καλυφθεί το «κενό». Ποια είναι τα σενάρια που θα πέσουν στο τραπέζι

Το υπουργείο Οικονομικών φλερτάρει με την ιδέα παράλληλα με τις νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων να θεσπίσει έναν καινούργιο φόρο κατοχής ο οποίος δεν θα υπολογίζεται ανά τετραγωνικό μέτρο όπως ισχύει σήμερα αλλά με βάση το άθροισμα της περιουσίας του καθενός. Θα πρόκειται επομένως για έναν φόρο στα πρότυπα του σημερινού συμπληρωματικού φόρου ο οποίος επιβάλλεται σε όσους έχουν περιουσίες άνω των 300.000 ευρώ ή έναν φόρο στα πρότυπα του ΦΜΑΠ που ίσχυσε στην Ελλάδα από το 1997 μέχρι και το 2013.

Το πρόβλημα αυτού του σχεδίου είναι ότι εξαιτίας της μείωσης των αντικειμενικών αξιών, η αθροιστική περιουσία των Ελλήνων θα πέσει κάτω από τα 500 δισεκατομμύρια ευρώ (σ.σ με βάση τις αντικειμενικές αξίες του 2007 το άθροισμα της περιουσίας όλων των Ελλήνων χωρίς τα αγροτεμάχια τα οποία έχουν εξαιρεθεί των φόρων, διαμορφώνεται στα 650 δις, ευρώ). Για να μπορέσει επί φορολογητέας ύλης 500 δις. ευρώ να εισπράξει φορολογικά έσοδα τριών δισεκατομμυρίων ευρώ, ο μέσος συντελεστής θα πρέπει να διαμορφωθεί πάνω από το 0,6%. Αν μάλιστα θεσπιστεί και αφορολόγητο προκειμένου να προστατευτούν οι μικρές περιουσίες, ο μέσος συντελεστής θα πρέπει να ξεπεράσει το 1%.

Ο ανασχεδιασμός του νέου φόρου ακινήτων, θα αποτελέσει ένα από τα άμεσα καθήκοντα του νέου γενικού γραμματέα δημοσίων εσόδων. Με το που θα υπογραφεί η απόφαση για την αναδρομική εφαρμογή των νέωνώ αντικειμενικών αξιών, η ΓΓΔΕ θα πρέπει να υπολογίσει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις και να προτείνει τον νέο τρόπο υπολογισμού που θα βγάζει φορολογικά έσοδα τριών δισεκατομμυρίων ευρώ (για βεβαίωση ή 2,65 δις. ευρώ για είσπραξη) και για το 2016 κάτι που αποτελεί άλλωστε μνημονιακή υποχρέωση.

Αυτό που θα απαντήσει η ΓΓΔΕ είναι ότι τη σημερινή φόρμουλα υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, οι απώλειες εσόδων θα είναι πολύ μεγάλες. Ο φόρος υπολογίζεται σήμερα ανά ακίνητο με βάση ένα ποσό ανά τετραγωνικό μέτρο το οποίο κυμαίνεται από 2 έως 13 ευρώ ανά τ.μ. Το ακριβές ποσό εξαρτάται από την τιμή ζώνης. Οι αντικειμενικές τιμές έχουν μοιραστεί σε μια λίστα και σε κάθε κλιμάκιο αντιστοιχεί ένα ποσό φόρου. Έτσι, αρκεί και μια μικρή μείωση στην τιμή ζώνης ώστε ο ΕΝΦΙΑ να πέσει κατά 30%. Χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα παραδείγματα:

1. Διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 2200 ευρώ. Ο ΕΝΦΙΑ για το συγκεκριμένο ακίνητο υπολογιζόταν μέχρι τώρα με 6 ευρώ το τετραγωνικό και ο ιδιοκτήτης του πλήρωνε 600 ευρώ. Μετά την αλλαγή, η τιμή ζώνης αναπροσαρμόζεται από τα 2200 στα 1760 ευρώ. Με την υφιστάμενη κλίμακα υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ ο φόρος μειώνεται από τα 6 ευρώ ανά τετραγωνικό στα 4,5 ευρώ ανά τ.μ και ο ιδιοκτήτης γλιτώνει 150 ευρώ φόρο.
2. Διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1000 ευρώ η οποία αποφασίζεται να αυξηθεί κατά 10%. Σήμερα, ο ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται με 2,9 ευρώ ανά τετραγωνικό. Μετά την αύξηση, ο φόρος θα υπολογίζεται με 3,7 ευρώ ανά τετραγωνικό και ο ιδιοκτήτης θα επιβαρυνθεί με 80 ευρώ.
3. Ιδιοκτήτης ακινήτων σε ακριβές περιοχές του λεκανοπεδίου έχει ακίνητα συνολικής αξίας 500.000 ευρώ και επιβαρύνεται με φόρο 300 ευρώ. Μείωση της περιουσίας στα 400.000 ευρώ (δηλαδή κατά 20%) συρρικνώνει την επιβάρυνση στα 100 ευρώ

Το ποσό «ευαίσθητος» είναι ο ΕΝΦΙΑ στις αλλαγές των αντικειμενικών αξιών φαίνεται και από τα ακόλουθα στοιχεία:

• Αν σε μια περιοχή που σήμερα έχει τιμή ζώνης από 1000 έως 1500 ευρώ, επέλθει τέτοια μείωση ώστε η τιμή ζώνης να πέσει κάτω από τα 1000 ευρώ, ο ΕΝΦΙΑ θα μειωθεί κατά 22%
• Για ακίνητα σε περιοχές που σήμερα έχουν τιμή ζώνης από 1500 έως 2000 ευρώ, πτώση στο προηγούμενο κλιμάκιο (δηλαδή κάτω από τα 1500 ευρώ) θα φέρει και μείωση του φόρου κατά 18%.
  Σε ακίνητο που σήμερα έχει τιμή ζώνης 2000 έως 2500 ευρώ η όποια μείωση που θα φέρει την τιμή κάτω από τις 2000 ευρώ θα φέρει και μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 18%
  Στο συμπληρωματικό φόρο ακινήτων, οι μειώσεις των αντικειμενικών αξιών θα έχουν άμεση επίπτωση καθώς και ο αριθμός των υπόχρεων θα μειωνόταν και ο το ποσό του φόρου θα ήταν λιγότερο για όσους θα εξακολουθούσαν να διατηρούν περιουσίες άνω των 300.000 ευρώ.