Το «μνημόνιο των τραπεζών» για το 2018 και ο κίνδυνος "φρέσκου χρήματος"

Ο στόχος δεν είναι άλλος από το να υπάρχει πλήρης εικόνα για την κεφαλαιακή κατάστασή τους τον Μάιο και ο απαραίτητος χρόνος για ενδεχόμενη αναγκαία ανακεφαλαιοποίηση πριν από τον Αύγουστο του 2018, οπότε λήγει το ελληνικό πρόγραμμα. Απόφαση που μάλλον ευλόγησε και ο «σκληρός» του ΔΝΤ, Πολ Τόμσεν, ο οποίος υποστήριξε μεταξύ άλλων ότι προτεραιότητα του Ταμείου είναι η αντιμετώπιση του εξαιρετικά υψηλού επιπέδου των μη εξυπηρετούμενων δανείων της Ελλάδας μεσοπρόθεσμα, ασχέτως αν αυτό επιτευχθεί μετά τον έλεγχο των AQRs ή μετά την διενέργεια των stress test από την ΕΚΤ.

Ποια είναι όμως η αλήθεια; Θα χρειαστούν ή όχι πρόσθετα κεφάλαια οι ελληνικές τράπεζες; Αν ναι, πόσα; Σε πόσο χρόνο μετά τον Μάιο του 2018 θα πρέπει να τα καλύψουν; Το Δημόσιο θα κρατήσει τις συμμετοχές του; Μπορεί να χρησιμοποιήσει το buffer των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ που «περίσσεψε» από τα 25 που εγκρίθηκαν για την προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση που έλαβε χώρα το 2015; Θα υιοθετηθεί η κοινοτική οδηγία που προβλέπει ακόμη και bail in στην περίπτωση που δεν συγκεντρωθούν τα κεφάλαια από ιδιώτες; Ολα αυτά, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι πρόωρο να απαντηθούν, αν και όλα τα ξένα επενδυτικά funds εξυφαίνουν τα δικά τους σενάρια και κάνουν τα δικά τους σχέδια για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ελληνικές τράπεζες, όπως φάνηκε και στις πρόσφατα road shows που έλαβαν χώρα στο εξωτερικό. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Moneypro», για το συγκεκριμένο θέμα ο υπουργός Οικονομίας έχει στείλει ξεκάθαρο μήνυμα εν είδει τελεσιγράφου στους συναδέλφους του στην κυβέρνηση. «Οι τράπεζες πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και να επισπεύσουν τη διαδικασία εκκαθάρισης του προβληματικού δανειακού τους χαρτοφυλακίου, διαφορετικά θα απαιτηθούν νέα κεφάλαια». Προφανώς ο υπουργός διακρίνει ότι οι εκτιμήσεις του Ταμείου έχουν βάση και άρα θα πρέπει οι διαδικασίες να επισπευστούν. Στο ίδιο μήκος κύματος με το Ταμείο και τον κ. Παπαδημητρίου φαίνεται να κινείται και το αρμόδιο τμήμα της Bank of America Merrill Lynch. Μιλώντας στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» ο επικεφαλής Ευρώπης της τράπεζας, Αθανάσιος Βαμβακίδης, υποστήριξε: «Πιστεύουμε ότι φέτος όλες οι τράπεζες με βάση τις πληροφορίες που έχουμε θα μπορέσουν να πετύχουν τους στόχους τους. Το 2018 είναι δύσκολο. Τότε πρέπει να εφαρμοστούν όσα έχουν συμφωνηθεί κατά γράμμα. Γιατί οι στόχοι πραγματικά το 2018 θα είναι δύσκολοι». Και συνέχισε λέγοντας: «Οι εκτιμητές μας για τις ελληνικές τράπεζες έχουν γράψει εκθέσεις, οι οποίες υποστηρίζουν ότι υπάρχει μεγάλο ρίσκο να χρειαστούν και άλλο κεφάλαιο μέσα στο 2018, αλλά προσθέτουν ότι αυτό εξαρτάται φυσικά από την εφαρμογή του προγράμματος που έχει συμφωνηθεί. Δηλαδή εάν εφαρμοστούν όλα όπως είναι στο πρόγραμμα, ίσως να μη χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση. Αλλά υπάρχει μεγάλο ρίσκο».

«ΑΓΚΑΘΙ»

Ενα ακόμη «αγκάθι» για τις τράπεζες είναι και η υιοθέτηση του λογιστικού προτύπου IFRS 9, από την 1-1-2018, αφού οφείλουν να αναγνωρίζουν εκ των προτέρων την πιθανότητα αναμενόμενων ζημιών και να σχηματίζουν τις δέουσες προβλέψεις. Συνεπώς, οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις ως προς την επίτευξη των στόχων κερδοφορίας, τόσο λόγω της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης όσο και λόγω της μετάβασης στο IFRS 9, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει ενόψει ελέγχων.

Μοντέλο αλά ιταλικά

Οι πληροφορίες του «Μoneypro» αναφέρουν ότι στα γραφεία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Γιάννη Δραγασάκη, του κεντρικού τραπεζίτη, Γιάννη Στουρνάρα, αλλά και του Ευκλείδη Τσακαλώτου, βρίσκεται και πρόταση που προβλέπει τη διενέργεια προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης τουλάχιστον μίας εκ των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Δηλαδή, να υιοθετηθεί το μοντέλο που ακολούθησε η ιταλική κυβέρνηση για να αποφύγει το bail in, δηλαδή το κούρεμα τραπεζικών ομολόγων και ανασφάλιστων καταθέσεων, στην περίπτωση που δεν συγκεντρωθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια από ιδιώτες. Αυτό το σχέδιο ουσιαστικά παρέκαμψε την κοινοτική οδηγία, που προβλέπει ότι διάσωση τραπεζών δεν θα γίνεται με κρατική ενίσχυση, δηλαδή με χρήματα φορολογουμένων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη πρόταση δεν ελήφθη σοβαρά υπόψη από καμία πλευρά, διότι κυβέρνηση και ΤτΕ θεωρούν ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν αντιμετωπίζουν τον ίδιο κίνδυνο με τις ιταλικές, οι οποίες αν και προσπάθησαν δεν κατάφεραν να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές.