Μελέτη Εθνικής Τράπεζας: Ανθεκτικές οι ελληνικές επιχειρήσεις το 2023 - Θα επιταχύνουν το 2024

Ανοδική παρέμεινε η πορεία του ελληνικού επιχειρηματικού τομέα κατά το β' τρίμηνο του 2023, που (μετά την επαναφορά από την πανδημία) επιστρέφει σε πιο «κανονικές» ταχύτητες ανάπτυξης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι τάσεις των επιμέρους κλάδων εξετάζονται στο νέο τεύχος της σειράς μελετών «Τάσεις του Επιχειρείν» από τη Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, στο οποίο συνάγεται ότι κατασκευές και πληροφορική διατηρούν πρωταγωνιστικό ρόλο σε όρους δυναμικής. Κοιτάζοντας μπροστά, παρά το διεθνές περιβάλλον προκλήσεων και τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας, οι ελληνικές επιχειρήσεις αναμένουμε να διατηρήσουν την ανθεκτικότητα τους επιταχύνοντας σταδιακά το 2024 το βηματισμό τους, σε παραλληλία με τη διάχυση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης στην οικονομία.

Οι επιχειρηματικές πωλήσεις

Αναλυτικότερα, οι επιχειρηματικές πωλήσεις κατά το 2^ο τρίμηνο 2023 κατέγραψαν ετήσια αύξηση 5,5% σε αποπληθωρισμένους όρους. Παρά την επιβράδυνση έναντι του 1ου τριμήνου (ετήσια αύξηση 8,1%), οι επιδόσεις παραμένουν υψηλότερες σε σχέση με την προηγούμενη αναπτυξιακή τους φάση (1,5-2% ετησίως, κατά την περίοδο 2001-2008). Η θετική αυτή εικόνα επιβεβαιώνεται από σειρά σχετικών δεικτών, όπως η απασχόληση (+9,8% ετησίως στις καθαρές προσλήψεις το πρώτο επτάμηνο) και οι επενδύσεις (+8% ετησίως το δεύτερο τρίμηνο). Οι άνω επιδόσεις επέτρεψαν στο ελληνικό επιχειρείν να διατηρήσει το μερίδιο που κέρδισε τους προηγούμενους μήνες στην ευρωπαϊκή αγορά.

Κατασκευές και πληροφορική κερδίζουν μερίδια στην Ευρώπη

Εμβαθύνοντας στις επιδόσεις σε κλαδικό επίπεδο, εξαιρετικά θετικά πιστώνεται ότι στους δυναμικούς κλάδους των κατασκευών και της πληροφορικής, οι ελληνικές επιχειρήσεις συνέχισαν να κερδίζουν μερίδια στην Ευρώπη. Οι αυξημένες επενδυτικές ανάγκες στους τομείς αυτούς (που ενισχύονται και μέσω Ταμείου Ανάκαμψης) τροφοδότησαν τη ζήτηση στα ευρύτερα cluster τους - με δυναμικές επιδόσεις να σημειώνονται σε τομείς όπως real estate, αρχιτέκτονες και R&D (αντανακλώντας την πορεία μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας).

Επιδείνωση σε λιανικό εμπόριο και μεταφορές

Αντίθετα, σχετική επιδείνωση σημειώθηκε στους κλάδους λιανικού εμπορίου (κυρίως τροφίμων) και μεταφορών, οι οποίοι συνεχίζουν να δέχονται υψηλή πληθωριστική πίεση με αρνητικές επιδράσεις στη ζήτηση και τα περιθώρια κέρδους. Παράλληλα πίεση δέχθηκε ο κλάδος της βιομηχανίας (-1% σε αποπληθωρισμένους όρους), κυρίως υπό την επίδραση της αδύναμης ευρωπαϊκής ζήτησης (+0,7% ετησίως στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ το 1ο εξάμηνο 2023, έναντι 1,7% κατά μέσο όρο την προηγούμενη δεκαετία). Σημειώνεται ωστόσο, ότι η βιομηχανία επιδεικνύει την υψηλότερη αναπλήρωση μεριδίου στην ΕΕ, έχοντας ανακτήσει ήδη το 40% του χαμένου λόγω της οικονομικής κρίσης εδάφους (έναντι 20% για τον υπόλοιπο τομέα).

Όσον αφορά το υπόλοιπο του έτους, η μεσοπρόθεσμη τάση ανάκαμψης αναμένεται να δεχτεί τη συσταλτική επίδραση τόσο από την αδύναμη ευρωπαϊκή ζήτηση όσο και από την υψηλές τιμές, κυρίως στα τρόφιμα. Η πληθωριστική αυτή πίεση εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία. Συγκεκριμένα, ενώ το εντονότερο άμεσο πλήγμα το έχει δεχθεί ο πρωτογενής τομέας, αρνητικές επιδράσεις δέχεται και ο επιχειρηματικός τομέας της περιοχής, ο οποίος παράγει 3,5 δισ. ευρώ προστιθέμενης αξίας. Επιπλέον, οι δευτερογενείς επιδράσεις στο επιχειρείν της χώρας είναι σαφώς ευρύτερες:

• Σημαντική είναι η επιβάρυνση των υποδομών, με την αξία αυτών στη Θεσσαλία να είναι της τάξης των €9 δις, με σχεδόν το 20% αυτών να εκτιμάται ότι έχει υποστεί σημαντική ζημιά.
• Πέρα από την επιβάρυνση στο μεταφορικό έργο των επιχειρήσεων της χώρας, εντεινόμενες πιέσεις αναμένονται σε όρους τιμών τροφίμων και διαθεσιμότητας αγροτικών πρώτων υλών, με επιπτώσεις τόσο σε συνδεδεμένους κλάδους όσο και στο ευρύτερο πλέγμα εμπορίου και υπηρεσιών λόγω της πίεσης στο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών.

Στον αντίποδα, πέρα από τις κρατικές ενισχύσεις, αντισταθμιστικά στις άνω επιπτώσεις αναμένεται να λειτουργήσει η αυξημένη ζήτηση για διαρκή αγαθά προς αντικατάσταση υλικών ζημιών (ενισχύοντας το εμπόριο) καθώς και η αποκατάσταση υποδομών (ενισχύοντας τις κατασκευές).

Συνεκτιμώντας τα παραπάνω, το ελληνικό επιχειρείν κατά το 2ο εξάμηνο του 2023 αναμένεται να διατηρήσει ρυθμούς αύξησης πωλήσεων σε σχετικά χαμηλά - ωστόσο υγιή - επίπεδα (2% με 3% σε αποπληθωρισμένους όρους). Κοιτάζοντας ακόμα πιο μπροστά, οι μηχανές ανάπτυξης το 2024 αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλές ταχύτητες, κυρίως για κατασκευές και κλάδους τεχνολογίας (με καύσιμο τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης), ενώ η σταδιακή ομαλοποίηση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται να επαναφέρει τον λοιπό τομέα στη μεσοπρόθεσμη τάση του. Υπό αυτές τις συνθήκες οι επιχειρηματικές πωλήσεις το 2024 εκτιμάται ότι θα πετύχουν ρυθμό ανόδου άνω του 4% σε αποπληθωρισμένους όρους.