Το μεγάλο παζάρι με τους δανειστές για τα "ορφανά" 46 δισ. ευρώ

Αν δεν υπήρχε η τεράστια καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης, η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει αντλήσει 29,5 δις. ευρώ από τα δανειακά αποθέματα της σύμβασης στο διάστημα από τον Ιανουάριο του 2016 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2017. Επίσης, η Ελλάδα ήταν προγραμματισμένο μέχρι το τέλος του τρέχοντος μηνός να έχει αποπληρώσει το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη. Αν όλα κυλήσουν ομαλά, στο διάστημα Ιανουαρίου 2016-Σεπτεμβρίου 2017οι εκταμιεύσεις θα φτάσουν μόλις στα 18,8 δις. ευρώ. Δηλαδή, θα έχουμε δανειστεί 10,7 δις. ευρώ λιγότερα σε σχέση με ότι είχε προγραμματιστεί ότι τον Ιούλιο του 2015 οπότε και γεννήθηκε το 3^ο μνημόνιο αλλά τον Μάϊο του 2016 δηλαδή μετά και την ολοκλήρωση της α’ αξιολόγησης. Επίσης, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, στο τέλος Ιουνίου θα ξεπερνούν τα τέσσερα δις. ευρώ –χωρίς στο ποσό αυτό να συμπεριλαμβάνονται και τα κρυφά χρέη από τη μη απόδοση των συντάξεων ή τις εκκρεμείς επιστροφές φόρων. Και κάπως έτσι, συνοψίζονται οι οικονομικές συνέπειες από τις τεράστιες καθυστερήσεις στην επίτευξη συμφωνίας τόσο κατά την 1^η όσο και κατά τη 2^η αξιολόγηση. Συμπληρώνονται τα δύο τρίτα της διάρκειας του 3^ου μνημονίου και έχουμε εκταμιεύσει μέχρι στιγμής ούτε τα μισά δανειακά κεφάλαια από αυτά που προέβλεπε η αρχική δανειακή σύμβαση, δηλαδή τα 86 δις. ευρώ.

Ολόκληρο το 2015, η Ελλάδα είχε εκταμιεύσει από το συνολικό ποσό της δανειακής σύμβασης των 86 δις. ευρώ μόνο τα 16 δις. ευρώ για την κάλυψη των δανειακών της υποχρεώσεων και επιπλέον 5,4 δις. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών: Σύνολο 21,4 δις. ευρώ. Μετά την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε τόσο στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης αλλά και της δεύτερης, ολόκληρο το 2016 πέρασε με την Ελλάδα να εκταμιεύει επιπλέον 10,3 δις. ευρώ τα οποία δόθηκαν σταδιακά από τον Ιούνιο του 2016 (7,5 δις. ευρώ) μέχρι και τον Οκτώβριο του 2016. Μέχρι και τη συμφωνία του Eurogroup της 15^ης Ιουνίου,εκκρεμούσε η αποδέσμευση 54,3 δις. ευρώ. Την Πέμπτη, εγκρίθηκε η καταβολή 8,5 δις. ευρώ –τα οποία θα δοθούν και πάλι σε δύο δόσεις- και πλέον το αδιάθετο ποσό περιορίζεται στα 45,8 δις. ευρώ η καταβολή των οποίων θα πρέπει να εγκριθεί μέχρι τον Αύγουστο του 2018 οπότε και λήγει το πρόγραμμα.

Το πόσο στοίχισε σε εκταμιεύσεις «φθηνού» χρήματος η καθυστέρηση στη διαπραγμάτευση (σ.σ δανειζόμαστε από τον ESM με επιτόκιο περίπου 0,85%) προκύπτει από τον προγραμματισμό που είχε γίνει μετά την ολοκλήρωση της 1^ης αξιολόγησης. Έλεγε το κείμενο συμμόρφωσης (compliance report) τα εξής:

1. Μέσα στο 2016 εκτός από τα 10,3 δις. ευρώ που είχαν εγκριθεί για την Ελλάδα με την ολοκλήρωση της α’ αξιολόγησης, θα έπρεπε να έχουν εκταμιευτεί επιπλέον 6,1 δις. ευρώ στο τέλος του χρόνου με την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης. Αυτό δεν έγινε ποτέ.
2. Για τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2017, είχε προγραμματιστεί να εκταμιευτούν επιπλέον 11,1 δις. ευρώ: 1,5 δις. ευρώ με την ολοκλήρωση του α’ τριμήνου και 9,6 δις. ευρώ με την ολοκλήρωση του β’ τριμήνου. Ούτε αυτό συνέβη. Όσο για το 3^ο τρίμηνο του 2017, επίσης είχε προγραμματιστεί να εκταμιευτούν άλλα δύο δις. ευρώ.

Με βάση το χρονοδιάγραμμα που ανακοίνωσε ο Κλάους Ρέγκλινγκ, από τώρα και μέχρι τον Σεπτέμβριο, η Ελλάδα θα εκταμιεύσει 8,5 δις. ευρώ για όλη την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2016 (οπότε και έγινε η τελευταία εκταμίευση) μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2016. Κανονικά, θα έπρεπε να έχουμε πάρει 19,2 δις. ευρώ. Θα φτάσουμε λοιπόν τον Σεπτέμβριο να είμαστε 10,7 δις. ευρώ μείον

Τώρα που έκλεισε η β’ αξιολόγηση, θα συνταχθεί νέος πίνακας προγραμματισμού για τις μελλοντικές εκταμιεύσεις. Το λογικό είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει και άλλη εκταμίευση μέσα στο 2017 για να καλυφθούν οι δανειακές υποχρεώσεις της χώρας κάτι που σημαίνει ότι μας περιμένει και η 3^η αξιολόγηση από το φθινόπωρο. Σε κάθε περίπτωση, οι Ευρωπαίοι θεωρούν ήδη δεδομένο ότι θα μείνουν αδιάθετα κονδύλια από το 3^ο μνημόνιο (τουλάχιστον 30 δις. ευρώ). Αυτά τα χρήματα, το Eurοgroup έχει αποφασίσει να τα διαθέσει προκειμένου να φτιαχτεί ένας «κουμπαράς» που θα διευκολύνει την Ελλάδα να βγει στις αγορές μετά τον Αύγουστο του 2018. Ουσιαστικά, ύστερα από ένα ολόκληρο μνημόνιο και μέτρα 14,5 δις. ευρώ, θα φτάσουμε στο σημείο συζήτησης που βρισκόμασταν το καλοκαίρι του 2014: να συζητάμε για το μαξιλάρι των 11 δις. ευρώ που θα διευκόλυνε την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές από το 2015 μετά τη λήξη του 2^ου μνημονίου.